این مردم نازنین
طبق نظرسنجی روزنامه شهروند از 100 شهروند تهرانی 22درصد داوطلب شدند که واکسن ایرانی کرونا روی آنها تست شود
همه چیز از یک پیام غیرعادی شروع شد: «سلام. در یک‌سال پیش اتفاقات زیادی در زندگی‌ام به وجود آمده که تصمیم به خودکشی گرفتم، ولی با آمادگی‌ام برای تست کرونا قدم مثبتی برداشته‌ام و ترسی از مردن در این راه ندارم، چه انتخاب شوم، چه نشوم تا مدتی دیگر من با مرگ روبه‌رو می‌شوم. خواهش می‌کنم برای داوطلب‌شدن راهنمایی کنید.» هیچ‌وقت نفهمیدم صاحب این پیام چه کسی بود، اما چندین بار به آدرس ایمیل نویسنده‌اش که در زیر مطلب «داوطلبان دریافت واکسن ایرانی کرونا آماده باشند» گذاشته بود، ایمیل زدم. نامش را آقای «سین» گذاشتم و در لابه‌لای کارها و شلوغی هر روز، به او فکر کردم. به اینکه چه اتفاقی آقای «سین» را از زندگی ناامید کرد؟ اصلا اسمش واقعی بود؟ اگر نه، مرد است یا زن؟ چند سالش است؟ کجا زندگی می‌کند؟ و چرا از مرگ نمی‌ترسد؟ همه پارادوکس‌هایی را که پشت این اتفاق بود، کنار هم چیدم. اینکه بین مرگ و زندگی چه مرز باریکی وجود دارد. چرا آقای «سین» که ناامیدانه به مرگ فکر می‌کند، تصمیم گرفته یکی از آن 56 نفر داوطلبی باشد که اتفاقا به زندگی و نجات جان بشر امید دارند؟ بعد، از کمی دورتر به ماجرا نگاه کردم؛ به همه آن 56 نفر. اصلا آنها با چه انگیزه‌ای داوطلب واکسن آزمایشی کرونا شده‌اند؟ آن هم وقتی که طبق گفته مسئولان به موارد خیلی نادر مرگ و پیش‌بینی دیه اشاره شده بود.
ظهر روز چهارشنبه سوم دی ماه حجت ملکی، رئیس مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی ستاد اجرایی فرمان امام(ره) در توییترش نوشت: «۹هزارو۹۱۱ نفر از مردم برای مشارکت در این آزمایش‌ها اعلام آمادگی کردند. این اعتماد مردم به دانشمندان جوان‌مان، غرورآفرین است.»
حالا ما، نه می‌دانیم آقای «سین»، چه کسی بود و نه آن 56 داوطلب. با این حال قرار است داوطلبان به‌صورت آزمایشی زیر سوزن واکسن قرار بگیرند تا شاید 80میلیون ایرانی در تراژیک‌ترین روزهای سال، با خبر موفقیت‌آمیز بودن واکسن ایرانی به استقبال نوروز 1400 بروند، اما داستان آقای «سین» سرفصل این گزارش شد. به سراغ جامعه آماری رفتم، سراغ مردم تا شاید این 56 نفر و انگیزه‌شان از داوطلب‌شدن را بیشتر شناخت. تماس تلفنی با صد نفر از ساکنان شهر تهران و بررسی دیدگاه‌ها و انگیزه‌های زنان و مردان از هر سن و قشر نسبت به واکسن ایرانی کرونا با یک سوال مشخص:
آیا حاضر هستید به‌عنوان داوطلب، واکسن ایرانی کرونا روی شما آزمایش شود؟
«نه خانم ما نیستیم. اطمینان ندارم»، «داوطلب نمی‌شوم، چون در ایران هیچ چیزی درست انجام نمی‌شود و احتمال خطای انسانی وجود دارد»، «هر چیزی که در اخبار می‌گویند برعکس است، این واکسن هم قابل اعتماد نیست، فقط یک شوآف سیاسی است»، «حاضرم با کرونا بمیرم، اما واکسن ایرانی به خودم نزنم»، «داوطلب نمی‌شوم به این دلیل که مسئولان گفته‌اند واکسن را تولید کردیم، اگر مشکلی پیش بیاید دیه‌اش را می‌دهیم. پس احتمال مرگ زیاد است.»
اینها بعضی از حرف‌های مردم بود. حرف‌هایی که من از پشت خط تلفن و مکالمه‌ام با زنان و مردان ساکن شهر تهران شنیدم. حرف‌هایی که نشان از بی‌اعتمادی مردم نسبت به مسئولان داشت: «من از دولتمردان می‌خواهم که آنها داوطلب شوند هم به صلاح خودشان است، هم مردم.»
در لابه‌لای این نظرسنجی اما بی‌اعتمادی مردم تنها به دولت و کشور ختم نمی‌شد: «ربطی به سیستم مملکت ندارد، اگر در آمریکا هم بودم، نمی‌زدم، چون با جان آدم سروکار دارد، برای همین ریسکش بالاست، کسانی هم که داوطلب شده‌اند یا خیلی فداکار هستند یا انگیزه‌های مالی دارند.» راستش هر چند که شایعاتی درباره پرداخت پول به داوطلبان تست واکسن کرونای ایرانی شنیده شد، اما واقعیت این است که در خود آمریکا هم مسئولان‌شان تلاش کردند تا از ایجاد انگیزه مالی جلوگیری کنند، بنابراین حتی در آنجا هم این کار را نکردند. با این حال، در این نظرسنجی هیچ وعده‌ای مبنی بر پرداخت پول در کار نبود، اما مرد چهل‌ودو ساله‌ای دلیل داوطلب‌شدنش را این‌گونه بیان کرد: «اگر همین چند نفر هم بسم‌الله نگویند و داوطلب نشوند، جان مردم نجات پیدا نخواهد کرد.»
طبق نظرسنجی روزنامه شهروند 22نفر از 100 ایرانی تمایل به داوطلب‌شدن برای تست واکسن ایرانی کرونا رانشان دادند. 22درصد از یک جامعه آماری آن هم برای داوطلب‌شدن تزریق یک واکسن آزمایشی، عدد کمی نیست و نشان از روحیه داوطلبی و مشارکت ایرانی‌ها دارد. از این 22 نفر 13 نفر مرد و 9 نفر زن بودند.
با همه حواشی که درباره واکسن ایرانی کرونا وجود دارد و به قول شایعات اگر هم پای انگیزه‌های مالی در میان باشد، باز هم عده‌ای حاضر به معاوضه جان‌شان با پول نبودند: «شنیده‌ام چند نفر از کسانی که در کشورهای دیگر داوطلب تست واکسن شدند، سکته کردند یا یک طرف بدن‌شان فلج شده است. من خودم شخصا تحت هیچ شرایطی نمی‌زنم.» واقعیت این است که پول یا هر وعده دیگری در شرایطی که ویروس کرونا بیش از 79میلیون نفر در جهان را مبتلا کرده و قربانیانش به مرز 2میلیون نفر نزدیک شده، چندان توجیه منطقی نیست. از طرف دیگر عده‌ای معتقد بودند تا نتایج این آزمایش روی داوطلبان اعلام نشود و عکس‌العملش را نشان ندهد، ریسک واکسن‌زدن را نمی‌کنند: «به‌عنوان اولین نفر ریسک نمی‌کنم.» اما هر کاری در جهان از یک جایی شروع می‌شود. درست مثل آزمایش واکسن کرونا که یک نفر از ما 80میلیون ایرانی به‌عنوان اولین نفر این واکسن را دریافت می‌کند. یک شخصیت حقیقی و واقعی که ما نمی‌دانیم نامش چیست، چند سال دارد و اصلا مرد است یا زن؟ اما طبیعتا در ایران یک نفر اولین خواهد بود. اولین نفری که واکسن ایرانی کرونا به او تزریق خواهد شد.
این نظرسنجی ابعاد دیگری هم داشت. تعدادی از شرکت‌کنندگان به دلیل اینکه تا به حال به کرونا مبتلا شده‌اند، اعتقاد داشتند که آنتی‌بادی این ویروس در بدن‌شان است و نیازی به تزریق واکسن نیست: «من کرونا گرفتم و آنتی‌بادی‌ام بالاست، چرا باید واکسن بزنم؟» یا معتقد بودند که چون کرونا گرفته‌اند و بهبود پیدا کردند، دیگر تمام شد! در مقابل آنها عده‌ای هم به این دلیل که در همه این دوران جز موارد ضروری پای‌شان را از خانه بیرون نگذاشتند و همه پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کردند، نیازی به واکسن نمی‌دیدند: «من خیلی رعایت کردم، تا همین الان یک دقیقه هم ماسک از من جدا نشده است، بنابراین وقتی این‌قدر رعایت کردم، چرا باید ریسک کنم و واکسن بزنم؟» هرچند که به‌طور معمول اکثریت مردم در چند ماه گذشته پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کردند، اما عده‌ای هم پاسخ‌شان در برابر این پرسش عجیب بود: «من اصلا رعایت نکردم، ولی نمی‌گیرم. چرا واکسن بزنم؟» اما یکی از شرکت‌کنندگان که به دلیل بیماری قند و چربی خون شرایط داوطلب‌شدن برای تست واکسن ایرانی کرونا را نداشت، معتقد بود که اگر واکسن مرگ نداشت، حاضر بود آن را
تست کند.
واقعیت این است که اساسا واکسن‌ها بحث‌برانگیزند. واکسن‌های جدیدی که برای ویروس کرونا در هر جای جهان ساخته شدند، از همان ابتدا بین افکار عمومی در مظان اتهام قرار گرفتند. این نگرش نه فقط محصول بی‌اعتمادی به دولت‌ها، بلکه به خاطر ترس از به خطر افتادن سلامتی یا مرگ است. در لابه‌لای ترس از ناشناخته‌بودن واکسن ایرانی اما عده‌ای با همه این ابهامات و حواشی معتقد بودند که حتی اگر یک‌درصد هم به مردم و از بین رفتن ویروس کرونا کمک کند، حتما داوطلب می‌شوند: «من حاضرم جانم را برای مردم کشورم بدهم. اگر بیماری قلبی و فشار خون نداشتم، حتما بعد از آن میمون اولین نفر بودم که داوطلب می‌شدم.» یکی دیگر از شرکت‌کنندگان این نظرسنجی که خودش استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران بود نسبت به این واکسن خوشبینانه می‌گوید: «من در جریان روند تولید این واکسن بودم، مطمئنم که جواب می‌دهد. آنهایی که آن طرف آب نشسته‌اند و تبلیغ منفی می‌کنند، واقعا بی‌انصاف هستند. ایران در زمینه واکسن همیشه قدم‌های خوبی برداشته است.» هرچند که در مقابل نظر این استاد دانشگاه عده‌ای استفاده از دارو و قرص‌های ایرانی را منع کردند و معتقد بودند که حتی برای درمان بیماری‌های ساده‌تر از کرونا هم از داروهای ایرانی استفاده نمی‌کنند، درست مثل یکی از شرکت‌کنندگان که با خنده می‌گوید: «من فکر نمی‌کنم ایران بتواند واکسن تولید کند! اینها در تولید موتور پراید مانده‌اند و بعد از مدتی گریپاژ می‌کند.» اما در برابر این حرف یکی از شرکت‌کنندگان دیگر معتقد بود: «داوطلب می‌شوم، چون بعید می‌دانم ایرانی چیز بدی تولید کند.» با این حال، طبق نظرسنجی روزنامه «شهروند» 22 نفر از 100 ایرانی تمایل به داوطلب‌شدن برا ی تست واکسن ایرانی کرونا را نشان دادند. 22درصد از یک جامعه آماری آن هم برای داوطلب‌شدن تزریق یک واکسن آزمایشی، عدد کمی نیست و نشان از روحیه داوطلبی و مشارکت ایرانی‌ها دارد؛ از این 22 نفر، 13نفر مرد و 9 نفر زن بودند.
حالا با همه دیدگاه‌های مثبت و منفی نسبت به واکسن ایرانی کرونا طبق آخرین آمار 27هزار نفر در کل کشور برای دریافت این واکسن اعلام داوطلبی کردند و قرار است از هفته اول دی‌ماه 56 نفر از 80میلیون ایرانی، در صف تزریق واکسن آزمایشی کرونا قرار بگیرند. آنها با همه ترس‌ها و ریسک‌ها امیدوارند، امید به آمدن روزهای خوب، امید به اینکه هیچ خانواده‌ای داغدار عزیزانش نباشد و امید به پایان کابوس این ویروس کشنده که زندگی را با همه شرایط خوب و بدش سخت‌تر کرد. به امید سلامتی برای این 56 نفر و همه مردم ایران.