همیشه باید به دیپلماسی فرصت داد
حسن روحانی، رئیسجمهوری ایران، قرار است امروز در مجمع عمومی سازمان ملل متحد سخنرانی کند. روحانی در تهران گفته بود قرار است درباره طرح صلحی به نام «طرح صلح هرمز» در مجمع عمومی سخن بگوید. این طرح صلح ظاهرا معطوف به وضعیت شکننده و پرتنش خلیجفارس است. از سوی دیگر جواد ظریف، وزیر امورخارجه ایران، نیز در گفتوگویی با شبکه سیانان اعلام کرده است که اگر ترامپ تصمیم بگیرد همه تحریمهای ایران را لغو کنید، روحانی میپذیرد با ترامپ دیدار کند.
اگرچه مجمع عمومی سازمان ملل همه ساله برگزار میشود، اما از اهمیت ویژهای برخوردار است. مجمع عمومی سازمان ملل و فعالیت تیم دیپلماتیک ایران خصوصا امسال اهمیتی دوچندان دارد. حسن روحانی در حالی به نیویورک رفته است که آمریکا سیاست فشار حداکثری را علیه ایران به کار گرفته و اخیرا نیز تحریمهای جدیدی را علیه تهران اعمال کرده است. علاوه بر این حمله اخیر حوثیها به تاسیسات نفتی عربستان، بار دیگر بهانه را در دست برخی کشورهای عربی منطقه و آمریکا قرار داد تا انگشت اتهام به سمت ایران نشانه بروند. در چنین شرایطی حسن روحانی به نیویورک رفته تا سخن از صلح هرمز به میان آورد.
واقعیت این است که حتی در چنین شرایط دشواری که کشور در میانه جنگ اقتصادی و در آستانه رویارویی نظامی احتمالی قرار دارد، باز هم باید به دیپلماسی فرصت مانور داد. ایران اگرچه باید در دفاع حقوق خود قاطعانه بایستد، اما در عین حال نباید راه را بر گفتوگو و دیپلماسی ببندد. اگر ایران مسیر دیپلماسی را سد کند، تیغ کشورهایی نظیر آمریکا را تیزتر خواهد کرد. از سوی دیگر تنها راه مقابله با سیاست غیرقابل پیشبینی آمریکا این است که ایران نیز در مقابل، غیرقابل پیشبینی عمل کند. سخنان جواد ظریف در گفتوگو با کریستین امانپور و اعلام آمادگی مشروط ایران برای دیدار روحانی با ترامپ را نیز باید در همین راستا تحلیل کرد. آمریکا همه تلاش خود را به کار گرفته تا به جهان بقبولاند ایران اهل مذاکره نیست. اما سخنان اخیر ظریف این تلاشها را خنثی کرد. ظریف به خوبی دریافته که آمریکا همه هویت رویکرد سیاسی خود در قبال ایران را بر اساس تحریمها تعریف کرده است. بنابراین روزی که تحریمی در کار نباشد، هویت سیاسی واشینگتن در قبال ایران نیز در هم فرو خواهد ریخت.
به نظر می رسد تیم ایران در نیویورک دو هدف را دنبال میکند؛ نخست تلاش برای یافتن راهی برای برداشتن تحریمهای آمریکا علیه ایران، گفتوگو با طرفهای دیگر برجام و خنثی کردن آثار تحریم آمریکا و دوم سیاست بازکردن باب گفتوگو با کشورهای حاشیه خلیجفارس. طرح صلح هرمز که روحانی قرار است فردا از آن سخن بگوید را میتوان در چارچوب هدف دوم تحلیل کرد.