مشاهدات میدانی از بازار ناصر‌خسرو و خیابان جمهوری نشان از این دارد که هم فروشندگان و هم خریداران تشنه واکسن هستند و با توجه به توزیع واکسن در ۴ کشور همسایه از هفته آینده یا ۱۰ روز دیگر بازار غیر‌رسمی داروی ایران نیز واکسن کرونا را خواهد داشت و درنهایت با افزایش کانال‌های ارتباطی قیمت آن کاهش پیدا خواهد کرد. باید منتظر ماند و دید قاچاقچیان و بازار غیر‌رسمی چگونه و با چه کیفیتی با این بیماری مبارزه خواهند کرد.
ایران ۸ هزار و ۵۷۴ کیلومتر مرز مشترک با ۷ کشور دارد و همین امر سبب‌شده هر چیزی که به بازار اروپا، آمریکا و حتی شرق دور عرضه شود درنهایت ۴۸ ساعت بعد در بازار ایران نیز موجود باشد.
به گزارش دنیای اقتصاد امروز شاید یکی از ارزشمند‌ترین کالا‌ها در دنیا واکسن کروناست که تا این لحظه مدل‌های روسی، چینی، انگلیسی، آلمانی و آمریکایی آن توانسته تأییدیه‌های لازم را بگیرد و در کشور‌های مختلف عرضه شود؛ به طوری که در کشور امارات و ترکیه نسخه‌چینی و در عربستان و قطر نسخه آمریکایی و آلمانی تا کنون بین گروه‌های پرخطر توزیع شده است.
از سوی دیگر نبود برنامه مشخص برای خرید واکسن با توجه به شرایط سخت نقل‌وانتقال ارز و تأکید برخی مدیران بر استفاده از واکسن داخلی باعث‌شده که از همین الان آن دسته از افرادی که از وضعیت مالی خوبی برخوردار هستند به دنبال خرید واکسن از بازار سیاه باشند.
مطابق مشاهدات میدانی خبرنگار «دنیای اقتصاد» مقدار محدودی واکسن روسی اسپوتنیک ساخت شرکت گاما روسیه در بازار موجود است که برای خرید آن باید حداقل ۲ هفته در صف ماند. طبق اظهارات فروشنده این واکسن نمونه ضعیف‌شده ویروس است و برای همین احتیاج به نگهداری در دمای خاص ندارد. واکسن‌های غربی چون بر اساس فرمول ژنتیکی ساخته شده‌اند باید در دمای منفی ۲۰ تا منفی ۷۰ درجه نگهداری شوند اما نمونه‌های چینی و روسی فقط باید در جای خشک و خنک و به دور از آفتاب باشند.
قیمت دو دوز این واکسن هزار یورو است و معادل ریالی آن را قبول نمی‌کنند، هیچ گونه ضمانتی هم در مورد اینکه آیا این واکسن اصل است یا خیر وجود ندارد. با توجه به بسته‌بودن مرز‌ها به نظر می‌رسد این واکسن از طریق مسافران پروازی وارد کشور می‌شود و تعداد آن بسیار محدود است؛ به طوری که فروشنده می‌گوید «من چند تا محدود داشتم و قیمت هزار یورو تعیین کردم، اما یک دفعه فردی آمد و برای خانواده خود کل بار موجود را به قیمت واحدی ۴۵میلیون تومان خرید، البته این قیمت‌های نجومی نهایتا تا ۱۰ روز دیگر باشد. وقتی بار چینی که از کشور‌های خلیج فارس می‌آید به بازار برسد قیمت‌ها شکسته خواهد شد.» فروشنده در خصوص قیمت واکسن در روسیه می‌گوید: «برای اتباع روس و خارجی‌هایی که مقیم روسیه هستند واکسن رایگان است، اما برای مسافران قیمت آن ۸ یورو است که دوز اول را همان جا تزریق می‌کنی و دوز بعدی را که باید ۸ هفته بعد بزنی به شما تحویل می‌دهند، البته می‌توانی دوز اول را هم نزنی و هیچ اجباری در آن نیست.»
مطابق اعلام رسمی وزارت بهداشت روسیه واکسن برای همه و حتی مسافران رایگان است، اما اجازه خروج دارو را ندارند. اتباع روسی براساس کد شناسایی (کد ملی) و مسافران بر اساس شماره پاسپورت در سیستم وزارت بهداشت ثبت خواهند شد. این اظهارت در حالی است که بلیت رفت و برگشت ترکیش‌ایر تهران – استانبول – مسکو ۱۶ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان است و درنهایت با عوارض خروج و هزینه ویزا هزینه هر نفر نزدیک به ۲۰ میلیون تومان می‌شود، اما مشکل اصلی این است که روسیه نزدیک به یک سال است به ایرانی‌ها ویزا نمی‌دهد و فقط دیپلمات‌ها و افرادی که اقامت روسیه را دارند، می‌توانند به این کشور سفر کنند، اما اتباع سایر کشور‌ها مشکلی ندارند و همین امر است که قیمت را اندکی افزایش داده است.
اما در ناصر‌خسرو قلب تپنده داروی کشور هنوز واکسن‌کرونا عرض اندام نکرده است. امید از داروفروشان قدیمی که پاتوق او کنار کانکس هلال احمر است، می‌گوید: «هنوز چیزی به اسم واکسن کرونا در بازار نیست و بورس هنوز رمدسیور و سایر دارو‌های درمانی کروناست، هر چند این روز‌ها فروش آن کاهش قابل ملاحظه‌ای داشته اما همه منتظر هستند واکسن برسد.»
امید در خصوص اینکه از کجا قرار است واکسن وارد شود، گفت: «خط اصلی واردات دارو کشور‌های جنوبی خلیج فارس و ترکیه است، زمانی‌که اعلام شد امارات و قطر واکسیناسیون را آغاز کرده‌اند ما هم به تأمین‌کنندگان سفارش دادیم البته به سبب حساسیت زیادی که وجود دارد احتمال دارد رسیدن آن یک هفته تا ۱۰ روز طول بکشد؛ اما درنهایت به دست ما خواهد رسید. ما همین الان هم مشتری دست به نقد داریم، هر چند هنوز قیمت مشخص نیست اما جان آدمیزاد که قیمت ندارد.»
رضا یکی دیگر از داروفروشان ناصر خسرو می‌گوید: «من هم در مورد واکسن روسی شنیده‌ام که فقط به افراد خاص فروخته می‌شود و افراد عادی حتی اگر هم پول داشته باشند دسترسی به آن ندارند. اما برای دیگران احتمالا واکسن چینی در دسترس باشد. در مورد قیمت هم هنوز چیزی مشخص نیست اما با توجه صحبت‌های معاون وزیر بهداشت که گفت در بهترین حالت تعداد محدودی واکسن اردیبهشت ماه می‌رسد، تأمین‌کنندگان قیمت بالایی را در نظر بگیرند.»
وقتی قرار نباشد به این زودی‌ها واکسن وارد شود پس مشتری مجبور می‌شود پول بیشتری پرداخت کند و دیگر مهم نیست که قیمت اصلی آن چقدر باشد، از طرفی مرز‌ها بسته است و آنهایی‌که باز هستند هم به سختی به ایرانی‌ها ویزا می‌دهند پس هر که واکسن می‌خواهد باید از بازار سیاه تأمین کند.»
داوود یکی دیگر از داروفروشان که پاتوق او بالاتر از کوچه مروی است با تأیید صحبت‌های سایر همکاران خود گفت: «ارزان‌ترین حالت زمانی است که دارو وارد عراق شود و از طریق مرز کردستان وارد کشور شود، الان هم واکسنی که وجود دارد به تعداد محدود از طریق میهمانداران، دیپلمات‌ها یا ایرانی‌ها‌ی دو‌تابعیتی وارد شده که اصلا به بازار ناصر‌خسرو نمی‌رسد. به هر حال امید ما به قاچاقچی‌هاست که واکسن را به تعداد بالا یا قیمتی پایین‌تر از قیمت امروز برسانند؛ البته بعضی شرکت‌های واردکننده دارویی هم هستند که قرار است آنها نیز تعداد محدودی واردات داشته باشند ولی نه به صورت رسمی.» به گفته داروفروشان ناصر‌خسرو احتمالا قیمت واکسن چینی نزدیک به ۲۰ تا ۲۵ میلیون تومان خواهد بود، اما هنوز هیچ چیز قطعی نیست.
این جنب‌وجوش برای تهیه واکسن در حالی است که کمتر فردی به فکر عواقب تزریق خودسرانه واکسن است. در کشور‌هایی که تا کنون واکسیناسیون را آغاز کرده‌اند گزارش‌هایی مبنی بر حساسیت برخی افراد منتشر شده است و همین امر سبب‌شده برای آن دسته از افرادی که به دارو حساسیت دارند، تدابیر خاصی در نظر گرفته شود. سیستم دفاعی افراد مسن بسیار ضعیف است و با توجه به اینکه واکسن چینی و روسی کرونا همان ویروس ضعیف‌شده است باید توانایی تحمل افراد مسن و حتی کودکان پیش از تزریق ارزیابی شود؛ این در حالی است که هیچ کشوری تزریق واکسن خارج از مراکز درمانی و به صورت میدانی را آغاز نکرده است و تمام افراد باید در نزدیک‌ترین مرکز درمانی محل سکونت خود واکسینه شوند تا در صورت وجود عوارض در کمترین زمان به یک مرکز درمانی مراجعه کنند.