از سوی اداره کل موزهها و اموال منقول تاریخی فرهنگی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی از جمعیت هلال احمر برای تلاش در اشاعه فرهنگ صلح و نوعدوستی در سطح جامع و همچنین بهدلیل اجرایی کردن طرح گسترش و تاسیس موزههای کوچک صلح در جمعیتهلال احمر استانهای سراسر کشور، تقدیر شد. همچنین اداره کل موزهها و اموال منقول تاریخی فرهنگی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری مجوز فعالیت «موزه هلال احمر» را به مدت 3 سال تمدید کرد. موزه صلح هلالاحمر و موزه استاد علیاکبر صنعتی وابسته به جمعیت هلال احمر، از موزههای باسابقه و ثبت شده در وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کشور بوده و بر قوانین و مقررات کشوری موزهها پایبند است که فعالیتهای آن به صورت مستمر مورد بررسی و توجه قرار میگیرد. «شهروند آنلاین» به همین بهانه در گزارشی به معرفی این موزه پرداخته است.
اینجا ضلع شمالغربی میدان امامخمینی(ره) تهران است. قدیمترها به آن میگفتند «توپخانه». میدانی که پیشترها محلی بود برای آتشبازی، مَشق تیر و رژه نظامی. این روزها اما اینجا خبری از تیر و توپ و آتشبازی نیست. میدان امام(ره) حالا تنها نمادی است از تهران قدیم. یک نوستالژی در وسط شهر.
میدانی با ساختمانها و خیابانهای پرخاطره: فردوسی، لالهزار، ناصرخسرو و بابهمایون. دورتادور میدان امام(ره) هم پر است از ساختمانهای قدیمی. ساختمانهایی که هرکدام روایتی است از روزگار گذشته تهران. ساختمانهایی مثل موزه عبرت، ساختمان قدیمی بانک تجارت و موزه استاد علیاکبر صنعتی.
تولد دوباره یک موزه
تأسیس موزه علیاکبر صنعتی به روزهای پیش از انقلاب اسلامی بازميگردد. به دورانی که استاد علياكبر صنعتي با همکاری «جمعيت شیر و خورشید سرخ سابق» از ساختمانی که در میدان امام خمینی(ره) که در آن زمان «توپخانه» نامیده میشد بهعنوان کارگاه هنری استفاده میکرد. موزهای که مدتها پیش رسانهها خبر از مرگ تدریجی آن داده بودند، اما نیمه مهرماه سال نود و هفت بود که خبر بازگشایی موزه استاد علیاکبر صنعتی رسانهای شد. خبر این بود: «پس از ١٠سال با پیگیریهای جمعیت هلال احمر و همکاری سازمان میراث فرهنگی و سازمان زیباسازی شهرداری تهران موزه استاد علیاکبر بازگشایی شد.»
بالاخره بازگشایی موزه پس از سالهای طولانی موجب خشنودی اهالی فرهنگ و هنر شد،اما داستانهای خوب موزه استاد ادامه داشت. خبر خوش دیگر بزرگداشت استاد سیدعلیاکبر صنعتی در موزهای بود که به همت خود استاد شکل گرفته بود.
درست چند هفته پس از بازگشایی، بزرگداشت این استاد با حضور هنرمندان تجسمی، شاگردان و مدیران فرهنگی و مسئولان جمعیت هلال احمر برگزار شد. تولد دوباره یک موزه یا پایان مرگ تدریجی یک موزه بهترین توصیف از موزه استاد علیاکبر صنعتی است. ساختمانی قدیمی در دو طبقه و یک زیرزمین و یک حیاط چندمتری که میراثی از دوران قاجار به شمار میآید، با سر دری که بر آن نوشته شده: «نمایشگاه آثار استاد علیاکبر صنعتی».
«موزه صنعتی» در گذر زمان
تاریخ جمعیت هلال احمر گره خورده است به ساختمان قجری میدان امام. ساختمانی که نخستین روزهای شکلگیری فعالیت جمعیت هلال احمر هم از همانجا آغاز شد. این ساختمان به مدت ٥ سال مرکز ساختمان شیروخورشید وقت بود. ساختمانی که از نظر تاریخی و معماری مربوط است به دوره قاجار، به همین جهت از اهمیت ویژهای برخوردار است. در سال ١٣٣٧ تمامی آثار و مجسمهها هبه جمعیت هلال احمر شده است. از آن پس متولی این بنا هم استاد صنعتی و هم جمعیت هلال احمر بودهاند.
موزه ۱۳ آبان
موزه استاد صنعتی معروف به «موزه ۱۳ آبان» ، ۲۴ آبان سال ۸۵ در فهرست آثار ملی سازمان میراث فرهنگی به ثبت رسید و جزو میراث ماندگار کشور است. بنای موزه استاد علیاکبر صنعتی متعلق به اواخر دوران قاجار و اوایل دوران پهلوی (یعنی ۱۱۰سال پیش) است.
اما در همان سال این بنا به علت فوت استاد صنعتی به حالت تعطیلی درمیآید. تعطیلی این بنا مدت ٧سال به طول انجامیده که ٥ سال به صورت پارهوقت و نیمهوقت و دو سال هم به طور کامل تعطیل بوده است. در سال ١٣٩٢ دستور مسئولان مربوطه برای مرمت این بنا صادر شد. «از سال ١٣٩٣، مرمت این بنا تا همین لحظهای که در آن هستیم، آغاز شده است.
این بنا در دو قالب بوده است. یکی بنا و دیگری آثار داخلی آن که در فازهای مختلف مرمت و بازسازی شدهاند. قولی که در آن روزها به ما داده شد، این بود که در مدت زمان دو سالونیم این بنا افتتاح خواهد شد و دقیقا روند بازسازی همین زمان به طول انجامید.»
در حال حاضر پس از ١١ سال، شاهد فعالیت دوباره موزه استاد علیاکبر صنعتی هستیم. بیش از ٩٩ تابلو نفیس و همچنین ١٢٠مجسمه و سردیس که همگی هنر دست مرحوم صنعتی هستند، در اینجا به نمایش گذاشته شده است؛ مضامین مردمشناسی، صلح و بشردوستی است. همه این مجموعه بهنوعی بیانگر فعالیتهای جمعیت هلال احمر است و اساسا جمعیت هلال احمر یک سازمان مردمی و فرهنگی است.
سرگذشت «نقاش چهرههای مردم»
علياکبر صنعتي در سال ١٢٩٥ هجری شمسی در کرمان به دنيا آمد. تحصیلات ابتدایی را در تهران سپری کرد. در ادامه نزد استادانی همچون ابوالحسنخان صديقي، استاد عليمحمد حیدریان، حسينخان شيخ، استاد اسماعيل آشتياني، حسينعليخان وزيري و مرحوم علي رخسارا، طاهرزاده، بهزاد (مینیاتوریست) به کسب و تعلم هنر پرداخت. او در سال ١٣١٩ لیسانس خود را در رشته نقاشی گرفت.
در همان سال به كرمان رفت. در کرمان برحسب وظيفه و اداي دِين نسبت به پرورشگاهي كه در آن پرورش يافته بود، ٤٠تن از كودكان يتيم پرورشگاه را انتخاب کرد و به آنها تعليم نقاشي داد.
آثار موجود در موزه مرحوم علياكبر صنعتي، آثار تركيبي ساخته شده از گچ و سنگ است كه مرحوم صنعتي آنها را در دل ستونها و ديوارهاي ساختماني كه از سوي جمعيت شيروخورشيد وقت در اختيار او قرار گرفته بود، ساخته و پرداخته است.
خالق فرشته عدالت
استاد صنعتی نزدیک به ۶هزار تابلو و بیش از یکهزار مجسمه گچی، سنگی و برنزی از شخصیتهای علمی و ادبی ایران و تیپهای گوناگون دارد. در ۲۸ مرداد، تمام مجسمههای استاد تخریب شد، اما این تنها باری نبود که مجسمههای او در هم شکسته میشد. علیاکبر صنعتی طی چند دهه فعالیت هنری بیش از ۲هزار تابلوی رنگ روغن، آبرنگ، موزاییک از سنگ و حدود ۴۰۰ مجسمه پدید آورد. این آثار در دو موزه به نام او در کرمان و تهران و سایر موزههای داخل و خارج از کشور و مجموعههای خصوصی نگهداری میشود.
از مشهورترین کارهای او فرشته عدالت در ورودی کاخ دادگستری تهران است که به همراه ابوالحسن صدیقی و ارژنگ رحیمزاده آن را طراحی کردند و ساختند.
موزه صنعتی (کرمان) علاوه بر نمایش آثار باارزش صنعتی، آثار هنرمندان بزرگ دیگری از جهان را هم داراست. موزه صنعتی (تهران) در میدان امامخمینی(ره) قرار دارد. در این موزه مجسمههای بسیار مهمی به نمایش گذاشته شده است. صنعتی سرانجام در ششم اسفندماه ۱۳۸۴ به علت عارضه ریوی و مشکل تنفسی در بیمارستان ایرانمهر بستری شد. او پس از بهبود نسبی از بیمارستان ترخیص شد و سرانجام بامداد سیزدهم فروردین ۱۳۸۵ در ۹۰سالگی درگذشت. پیکر علیاکبر صنعتی در قطعه هنرمندان بهشت زهرا(س) به خاک سپرده شد.