استقبال از تندیس خوش‌ساخت شهید سلیمانی

در سال‌های اخیر ساخت تندیس‌ها و به‌ویژه سردیس‌هایی بی‌شباهت یا کم‌شباهت به چهره‌های معروف، دست‌مایه انتقادات فراوان شده است. از رونمایی سردیس مرحوم جمشید مشایخی گرفته تا ساخت سردیس علی نصیریان. نصیریان که در واکنش به نصب سردیس خود در پارک هنر گفته بود: «آنچه در صورت و عکس من می‌بیند را باید منعکس کند، نه که از تخیل خود یک صورت تقریبا شبیه با خصوصیات چهره من بسازد.» با این حال تخیلات برخی سردیس‌کاران همچنان ادامه دارد و عجیب‌تر اینکه مسئولان، مجوز ساخت و نصب چنین آثاری را همچنان ارایه می‌کنند. در این میان، یکی از مضامینی که دست‌مایه کار قرار گرفت، ساخت تندیس و سردیس از شهید سردار قاسم سلیمانی بود که فقط می‌شد از نصب بعضی از آنها اظهار تأسف کرد. چون آنچه در جیرفت کرمان می‌دیدیم، تصویری بسیار کودکانه از این چهره بزرگ بود؛ انقدر که شهردار جیرفت در واکنش به انتقادها گفت: «در کوتاه‌ترین زمان ممکن نسبت به اصلاح تندیس شهید سردار سلیمانی اقدام خواهد شد.» تصویر تندیس انزلی انقدرها دور از شأن بود که حتی نصب هم نشد. البته رئیس شورای اسلامی شهر بندرانزلی درباره آن گفته بود که این تندیس سفارش شورا یا شهرداری نبوده. بین تمام اینها وضعیت تندیس سردار سلیمانی در خوزستان بسیار غم‌انگیز بود و روند ادامه‌دار این شرایط تأسف‌بار را نشان می‌داد. انتقادها در فضای مجازی بین کاربران همچنان وجود دارد و البته گاهی مجسمه‌سازان نیز آن را وارد می‌دانند.

در این زمینه مهدی رنگ‌چی، مجسمه‌ساز، در گفت‌وگویی با ایسنا درباره دلایل روی آوردن مدیران شهری برای ساخت تندیس گفته است: «یکی از اصلی‌ترین سیاست‌های شهرداری و سازمان زیباسازی شهری این است که قیمت و هزینه ساخت سردیس نسبت به سایر وجوه مجسمه‌سازی شهری کمتر است، همچنین ساخت سردیس راهکار سریع‌تر و راحت‌تری است. به نظر می‌آید بخشی از سیاست‌های سازمان زیباسازی از طریق برگزارکردن سمپوزیوم‌ها این امکان را برایشان فراهم می‌سازد تا به سرعت و در زمان خیلی محدودی مثلا یک ماه کل سمپوزیوم برگزار و مثلا ۲۰ تا ۳۰ سردیس ساخته شود. این امر هم هزینه کارشان را پایین نگه می‌دارد و هم اینکه زمان کوتاهی به عنوان کارفرما از آنها می‌گیرد و خیلی زودتر هم به نتیجه می‌رسند. درواقع زمانی که مجسمه‌ای مانند سردیس در سطح شهر نصب می‌شود، آن اثر از فردی که همه آحاد ملت اعتقاد دارند باید سردیس آن ساخته شود، تجلیل می‌کند و شاید تنها نقدی که به آن وارد شود، ساخت بد آن اثر باشد. به طور کلی در مفهوم اثری مانند سردیس، پیام سیاسی وجود ندارد و چون هزینه کمی صرف ساخت آن می‌شود، در صورت بد بودن کار، کسی بابت هزینه صرف‌شده برای آن شکایتی نخواهد داشت.»

با این حال به نظر می‌رسد بسط و گسترش شبکه‌های اجتماعی باعث دست‌به‌دست شدن بعضی تندیس‌های بدساخت می‌شود و اگر هم هزینه مالی چندانی به سازنده وارد نکند، دست‌کم هزینه‌های معنوی فراوانی را به دنبال دارد. یکی از این هزینه‌ها، نزول ارزش کار هنرمندان تجسمی است و شأن و جایگاهی که در باور عمومی از دست می‌دهند. هرچند در این میانه گاهی مجسمه‌سازانی نیز هستند که همچنان با علاقه و کار حرفه‌ای به ساخت تندیس‌ها و سردیس‌های خوش‌ساخت خود اقدام می‌کنند. در همین زمینه، حمید کنگرانی که به تازگی یک تندیس هایپررئال از سردار شهید حاج قاسم سلیمانی ساخته، علت ساخت برخی سردیس‌های بدساخت از مشاهیر ملی را آموزش ضعیف دانسته و در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر تأکید کرده: «به هر حال این افراد در مراکزی آموزش دیده‌اند و ممکن است علت کارهای ضعیف آنها به آموزش‌های پایه‌ای ضعیف یا استادان غیرمجرب برگردد.» از تصاویر تندیس‌های او تاکنون استقبال خوبی به عمل آمده. کنگرانی پیش از شهادت سردار سلیمانی، به مناسبت ختم غائله داعش، قرار بوده تندیسی از ایشان بسازد که آن زمان سردار سلیمانی اجازه چنین اقدامی را نداده و نپذیرفته بود که از چهره‌اش تندیسی بسازند. در هر حال سردار سلیمانی، شخصیتی دور از نمایش و تظاهر داشت و به همین جهت نیز بین عموم مردم، محبوبیت یافت. بعد از شهادت ایشان، حمید کنگرانی اقدام به ساخت تندیس کرد که امروز از آن رونمایی شد.

حمید کنگرانی فراهانی متولد سال ۱۳۵۸ در تهران و دانش‌آموخته کاردانی رشته دامپزشکی و لیسانس افتخاری مجسمه‌سازی از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است. او تاکنون موفق به دریافت لوح تقدیر از بنیاد کنراد آدناور برلین، انستیتو نوابغ برلین، ستاد چهره‌های ماندگار، موزه سینمای ایران، خانه هنرمندان ایران، لوح سپاس از اولین همایش مهندسان هنرمند و میراث فرهنگی و گردشگری ایران شده است.