دفتر تسهیلگری محله اسبستان و پشته مطهری شهرستان خرمآباد یک سالی است که در این محله حاشیهای راهاندازی شده.
همسویی فعالیتهای دفتر تسهیلگری در حوزه اجتماعی با هلال احمر، بهانهای برای راهاندازی این خانه هلال در محله اسبستان و پشته مطهری شد.
کارشناسان این مرکز 3500 خانه این دو محله را پلاکبهپلاک سرکشی کردهاند و با زیر و بم مشکلات و آسیبهای این محله به خوبی آشنا هستند.
فعالیتهای داوطلبی در این خانه هلال حول محور مشارکت اجتماعی شکل میگیرد و کلید حل مشکلات محله را به دست خود اهالی میدهد.
فروش مواد مخدر، اعتیاد، فقر و بیکاری از مهمترین آسیبهایی است که در این دو محله حاشیهای شهرستان خرمآباد به چشم میخورد و آستینها برای حل کردنشان بالا زده شده.
ساکنان اسبستان و پشته محله مدتها است به حضور کارشناسان دفتر تسهیلگری عادت کردهاند و آنها را مثل همسایهای قدیمی در میان خود پذیرفتهاند؛
کارشناسانی که هر روز محله پلاکبهپلاک زیر پا میگذارند و از مشکلات و سبک زندگی و دغدغههای اهالی محله میپرسند؛ از مشکل خانههای فرسوده گرفته تا بیکاری، بیماری اعضای خانواده، مشکلات مالی و اقتصادی، وضع تحصیلی و … . یکسال است که خانه هلال در این دفتر راهاندازی شده تا با فعالیتهای داوطلبانه اهالی همین محله، بخشی از مشکلات حل شود.
«مریم چدنی» مدیر دفتر تسهیلگری و مسئول خانه هلال میگوید: «هدف کلی دفتر تسهیلگری کاهش آسیبهای اجتماعی از طریق توانمندسازی ساکنان محله است.
در این راه اهداف و مسیر مشترکی با هلال احمر داریم و به همین دلیل تصمیم گرفتیم تا خانه هلال را در دل دفتر تسهیلگری محله راهاندازی کنیم. تا پیش از راهاندازی خانه هلال آشنایی نزدیکی با هلال احمر نداشتیم اما شروع کار در خانه هلال، نقطه روشنی در فعالیتهایی است که در پیش رو داریم.»
شروع در سیل
شروع فعالیتهای خانه هلال اسبستان و پشته مطهری با سیل 98 در خرمآباد همراه بود. شناسایی خانوادههای نیازمندی که سیل، زندگی آنها را تحتتأثیر قرار داده و کمک به توزیع اقلام حمایتی از اولین اقدامات این خانه هلال بود.
چدنی میگوید: «بعد از سیل، 50 یخچال برای خانوادههای آسیبدیده از سیل این منطقه در نظر گرفته شد که قرار بود در محلات حاشیهای توزیع شود. آشنایی ما با این محلات و شناسایی خانوادههای نیازمند باعث شد تا توزیع این یخچالها را ما برعهده بگیریم.
یکی دیگر از اقداماتی که در خانه هلال به صورت مستمر انجام میشود ویزیت رایگان پزشکی در این محله حاشیهای است. البته تا قبل از راهاندازی خانه هلال هم ما به صورت خودجوش برای مردم محله ویزیت رایگان برگزار میکردیم، اما بعد از راهاندازی خانه هلال و همکاری پزشکان داوطلب با ما، این برنامه با نظم و استمرار بیشتری انجام شد.
به دلیل مشکلات مالی و فقر و آسیبهایی که در محله شاهدش هستیم دسترسی عمومی به بهداشت و درمان در منطقه چندان راحت نیست. برای همین پزشکان داوطلب و انجام ویزیتهای رایگان همیشه با استقبال مواجه میشود و یکی از مهمترین نیازهای محله است.»
چرخه فقر و آسیب اجتماعی
کرونا فعالیتهای داوطلبانه خانه هلال را به سمتوسوی ضدعفونی کردن معابر و اماکن پرتردد برده است. حساس کردن اهالی محله و اطلاعرسانی به آنها برای رعایت توصیههای بهداشتی یکی از مهمترین اقدامات انجام شده در ابتدای شیوع کرونا توسط اعضای خانه هلال اسبستان و پشته مطهری بود.
تجربه نشان داده تنها توزیع بسته معیشتی و توزیع لباس و … نمیتواند مشکلی را به صورت ریشهای برطرف کند، اما با هزینه کردن این کمکها در مسیر درستتر میتوان شغل پایدار ایجاد و کاری کرد خانوادهها خودشان به درآمد برسند
غربالگری اهالی محله در زمینه بیماری ایدز هم از دیگر اقدامات این خانه هلال است.
«محمدرضا امرایی» مدیرعامل دفتر تسهیلگری و عضو خانه هلال میگوید: «کارشناسان تسهیلگری خانه به خانه با ساکنان این محله در ارتباط هستند و اطلاعات جامعی از وضع معیشتی و مشکلات این محله دارند.
این شناسایی دقیق مشکلات و معضلات محله باعث شده تا بتوانیم راهکارهای بهتر و موثرتری برای حل مشکلات داشته باشیم. فرهنگسازی و آموزش و توانمندسازی شهروندان مهمترین اقداماتی است که برای کاهش آسیبهای اجتماعی در این محله حاشیهای به آن میپردازیم.»
بیکاری، اعتیاد و فقر هسته مشکلات محله اسبستان و پشته مطهری را تشکیل میدهد. بازماندگان تحصیل و کمک به تأمین داروی بیماران و … هم از دیگر اقداماتی است که برای اهالی این محله انجام میشود.
امرایی میگوید: «یکی از مهمترین دغدغههای ما در دفتر تسهیلگری و خانه هلال، وارد شدن در مقوله اشتغالزایی پایدار است. موضوعی که اخیرا از طریق هلالاحمر پیگیر آن هستیم این است که بتوانیم به کمک جمعیت، چرخهای برای کارآفرینی و اشتغال در محله ایجاد کنیم.
فقر، ریشه بسیاری از آسیبها در این محله است و با اشتغالزایی و کارآفرینی میتوانیم بار مشکلات زیادی را از دوش محله کم کنیم.
نهادها و ارگانهای مختلف حمایتی در این محله مشغول فعالیت هستند اما حمایتی که آنها انجام میدهند گاهی کارشناسی شده نیست.
مبلغ کمکهایی که هر سال از طرف کمیته امداد و دیگر نهادها برای تأمین بستههای معیشتی و سایر حمایتها در این محله میشود رقم قابل توجهی است، اما تجربه نشان داده تنها توزیع بسته معیشتی و توزیع لباس و … نمیتواند مشکلی را به صورت ریشهای برطرف کند، اما با هزینه کردن این کمکها در مسیر درستتر میتوان شغل پایدار ایجاد و کاری کرد خانوادهها خودشان به درآمد برسند.
تا کی میتوان در محلههای فقیر و آسیبی مواد غذایی توزیع کرد؟ این حمایتها باید در کنار کاری اساسی و اصولی انجام شود تا مردم آسیبدیده بتوانند خودشان به کمک درآمدی که دارند زندگی خود را اداره کنند و از چرخه حمایت خارج شوند. برای این کار ما نیاز به الگوی کسب و کاری بومی داریم و همچنین حمایت هلال احمر از اجرای این طرح.»
آموزش در اولویت
جلب مشارکتهای داوطلبانه در خانه هلال اسبستان و پشته مطهری وابسته به فعالیتهای مشارکتی است. داوطلبانی که عضو خانه هلال میشوند علاوه بر آموزش کمکهای اولیه، بسته به سن و شرایطشان در کارگاههای آموزشی مختلف شرکت میکنند.
امرایی میگوید: «مهمترین کاری که ما در حال حاضر در خانه هلال آغاز کردهایم فرهنگسازی و آموزش شهروندان در گروههای مختلف است. با توجه به شناختی که ما از محله و اهالی آن داریم، دستهبندیهای دقیقی از گروههای مختلف در خانه هلال شده است.
این دستهبندیها در کارگاههای آموزشی مرتبط با خود شرکت میکنند تا هم خودشان با وضعیتی که در آن قرار دارند به خوبی آشنا شوند و هم بتوانند با ظرفیتهای موجود، برای بهبود کیفیت زندگی تلاش و از راهکارها استفاده کنند.
مشارکت اعضای خانه هلال در این محله براساس فعالیتهایی است که انجام میدهند و وابسته به کمکهای مالی مستقیم نیست.
چراکه ما فکر میکنیم اگر جلب مشارکت براساس کمک مالی باشد زمانی که این کمک مالی از طرف داوطلب حذف شود، درواقع مشارکت از بین رفته و حذف میشود.
برای همین آنچه ما در اینجا دنبال آن هستیم دغدغهمند کردن شهروندان حاشیهنشین به شناختن و حل مشکلات با کمک خودشان است. یعنی همان توانمندسازی محله برای حل مشکلات خودش.»