یک گزارش و برداشتهای غیردقیق
گزارش شهروندآنلاین از سهمیهها در کنکور، موج بزرگی ایجاد کرد که موجب توضیحات روابطعمومی وزارت بهداشت و سازمان سنجش شد
دو روز پیش روزنامه شهروند در گزارشی به بررسی آماری سهمیههای کنکور سراسری و تعداد داوطلبان پذیرفته شده براساس سهمیههای مختلف پرداخته بود که با برداشتهای غیردقیقی از سوی بعضی رسانهها روبهرو شده است. گزارش «شهروند» با تیتر «به نام شهدا، به کام استادزادهها» اطلاعات مستند و آخرین آمار رسمی سازمان سنجش درباره سهمیهها بود که در جدولی، آمار پذیرفتهشدگان هر کدام از این سهمیهها را در بازه ۵ساله ۹۳ تا ۹۷ نشان میداد. براساس این جداول، در این سالها ۱۲۴هزار و ۲۴۹ نفر براساس سهمیه ایثارگران به صندلیهای دانشگاههای ایران رسیدند که مبنای آن هم قوانین مصوب مجلس شورای اسلامی بوده است. در این گزارش همچنین اطلاعاتی درباره امتیاز مختص به فرزندان هیأت علمی آمده بود که نشان میداد در این سالها ۷هزار و ۱۹۴ نفر با استفاده از تسهیلات ویژه فرزندان اعضای هیأت علمی تغییر رشته یا تغییر دانشگاه دادهاند. مبنای این تسهیلات هم آنچنان که در گزارش آمده بود، تصمیم شورای عالی انقلاب فرهنگی بود. این البته پایان واکنشها به این گزارش آماری نبود و در شماره دیروز برخی روزنامههای ایران، براساس اطلاعات گزارش شهروندآنلاین، گزارشهایی منتشر شد که یا بدون ذکر منبع بود یا دقیق نبود و برداشتهای نادرستی از برخی اطلاعات گزارش داشتند.
توضیح اول درباره گزارش سهمیهها
«فرزندان اعضای هیأت علمی دانشگاهها درصورت کسب نمرهای برابر ۹۰درصد نمره آخرین فرد قبولشده میتوانند به دانشگاه محل تدریس پدر یا مادر خود انتقال پیدا کنند و اگر ۹۲.۵درصد امتیاز آخرین فرد قبولی یک رشته را هم کسب کرده باشند، امکان تغییر رشته برای آنها وجود خواهد داشت»؛ این بخشی از توضیحات دو روز پیش گزارش شهروندآنلاین درباره تسهیلات مربوط به فرزندان هیأت علمی است که به وضوح، این امتیاز را براساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی میداند، اما دراین بین برخی رسانهها از سهمیه ویژه فرزندان هیأت علمی نوشتند که نادرست است. هیچگاه در دفترچههای کنکور سراسری و دیگر کنکورهای ایران، سهمیهای برای اعضای خانواده هیأت علمی لحاظ نشده و افرادی که در دانشگاه قبول شوند، میتوانند براساس این مصوبه و در صورت دارا بودن شرایط مصوبه، تغییر رشته یا دانشگاه دهند. البته دیوان عدالت اداری تاکنون دستکم در دو مورد همین تسهیلات را «تبعیض ناروا و آشکار بین نامبردگان و سایر دانشجویان» دانسته که در گزارش شهروندآنلاین با هدف جامعبودن اطلاعات، به این رأی دیوان هم اشاره شده است. علاوهبراین، کارشناسان و حتی تعدادی از نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی هم تاکنون به این تسهیلات اعتراض داشتهاند که در گزارش مورد اشاره، یکی از نمایندگان مجلس هم توضیحات مشابهی به شهروندآنلاین ارایه کرده بود.
توضیح دوم درباره سهمیه ایثارگران
در گزارش دو روز پیش شهروندآنلاین توضیحات سازمان سنجش آموزش کشور درباره مبنای سهمیهها به این صورت آمده بود: «سال ۹۳ برای نخستین بار قانون جامع خدماترسانی به ایثارگران اجرا شد و ایثارگران شامل همسر و فرزندان شهدا، آزادگان و همسر و فرزندان آنان، جانبازان، همسر و فرزندان جانبازان با جانبازی ۲۵درصد به بالا جزو سهمیه ایثارگران محسوب شدند. براساس این قانون، ظرفیت اختصاصی به این داوطلبان ایثارگر ۲۰درصد از ظرفيت هر کدرشته محل بود و حدنصاب نمره این داوطلبان ۸۰درصد نمره گزینش آزاد برای تمامی رشتههای تحت پوشش وزارت بهداشت (رشتههایی که در دانشگاههای علومپزشکی ارایه میشوند) و ۷۰درصد نمره گزینش آزاد برای سایر رشتهها بود.»
براساس توضیحات سازمان سنجش به شهروندآنلاین درسال ۹۴ البته شرایط دچار تغییر میشود: «درسال ۱۳۹۴ ماده ۴۷ قانون «الحاق برخي مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (۲) درخصوص اصلاحیه ماده ۷۰ قانون جامع خدماترسانی به ایثارگران» مصوبه مورخ ۴/۱۲/۱۳۹۳ مجلس محترم شورای اسلامی اجرا شد. براساس این قانون، سهمیه ایثارگران از ۲۰درصد به ۲۵درصد افزایش یافت و حدنصاب نمره برای داوطلبان ایثارگر در تمامی رشتهمحلها ۷۰درصد نمره گزینش آزاد تعیین شد.»
نحوه گزینش درسال ۹۵، مانندسال ۹۴ بود تا نوبت به تغییرات اساسی درسال ۹۶ برسد. در اینسال برنامه ششم به مرحله اجرایی رسید که سازمان سنجش روند این تغییرات را به این صورت توضیح میدهد: «درسال ۱۳۹۶، با توجه به تصويب ماده۹۰ قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران (۱۴۰۰-۱۳۹۶) مصوب ۱۴/۱۲/۱۳۹۵ مجلس محترم شورای اسلامی علاوه بر سهمیه ۲۵درصد اجتماعی به داوطلبان ایثارگر شامل همسر و فرزندان شهدا، آزادگان و همسر و فرزندان آنان، جانبازان ۲۵درصد و بالاتر و همسر و فرزندان آنان، طبق این قانون، ۵درصد از ظرفیت هر کدرشته محل به داوطلبان ایثارگر شامل جانبازان زیر ۲۵درصد و همسران و فرزندان آنان، همسران و فرزندان رزمندگان با حداقل 6ماه حضور داوطلبانه در جبهه با حدنصاب ۷۰درصد نمره گزینش آزاد اختصاص یافت. همچنین طبق تبصره بند الف ماده ۹۰ قانون فوق، خالیمانده ظرفیت ایثارگران ۲۵درصد ظرفیت به این دسته از داوطلبان ایثارگر اختصاص داده شد. درحالیکه در سنوات قبل ظرفیت خالیمانده ایثارگران به سایر داوطلبان اختصاص مییافت.»
براساس این توضیحات افرادی که در این ۵سال براساس سهمیه ایثارگران به صندلیهای دانشگاه تکیه زدهاند، ۱۲۴هزار و ۲۴۹ نفر است که اگرچه در جدول آماری این اطلاعات ذکر شده بود، اما در متن گزارش به آنها اشارهای نشد، به همین دلیل ناصری، مدیر روابط عمومی سازمان سنجش از شهروندآنلاین خواسته یکبار دیگر این توضیحات همراه با آمار دقیق منتشر شود.
تصمیم جدی برای اصلاح سهمیهها
در دو روز گذشته بعضی مسئولان در پاسخ به پرسشهایی درباره سهمیهها از تلاش خود برای تغییر قوانین موجود سخن گفتند. «منصور غلامی» وزیر علوم، تحقیقات و فناوری به «فارس» گفته که «لایحه اصلاح سهمیههای کنکور را تنظیم و به مجلس ارایه میکنیم.» او دراینباره گفت: «سهمیه ایثارگران مصوبه قانونی مجلس را دارد و برای هر تغییری در این سهمیهها نیز مجلس باید وارد شود. البته ما نیز سال گذشته یک لایحه برای تغییر بعضی از این شرایط به مجلس ارایه دادیم که برای بررسی رأی نیاورد، امسال هم برنامهای در دستور داریم که در دولت هم مطرح شده است، قصد داریم لایحهای تنظیم کنیم و به مجلس ارایه دهیم.»
غلامی البته در همین گفتوگو توضیح داده بود که در تغییرات، حقوق ایثارگران و خانواده شهدا لحاظ خواهد شد: «این مسأله درواقع دو طرف دارد، یک طرف بحث تعداد قبولشدگان است که احیانا اشخاصی مدعی هستند که با وجود شرایط بهتر در آزمون قبول نشدند و یک طرف این است که ما نباید در سایه این امتیاز خدای نکرده شأن ایثارگران و خانوادههای آنان را در معرض بعضی نقدها و انتقادات قرار دهیم، الزام ما در حفظ شأن و جایگاه ایثارگران و خانوادههای آنها باید به ما کمک کند که اگر بخشی از این مصوبه نیاز به اصلاح دارد، اصلاح کنیم.»
علاوهبراین دیروز مدیر روابط عمومی وزارت بهداشت شرایط تخصیص تسهیلات به فرزندان اعضای هیأت علمی را توضیح داد که تاییدی بر محتوای گزارش شهروندآنلاین بود. «کیانوش جهانپور» از احتمال اصلاح این تسهیلات به «ایسنا» گفت: «از قرار مسموع اصلاح شیوه ارایه تسهیلات به فرزندان اعضای هیأت علمی در دولت، مجلس شورای اسلامی و شورایعالی انقلاب فرهنگی آغاز شده است و وزارت بهداشت در این زمینه آمادگی کامل دارد.»
او همچنین توضیح داد: «سهمیهای به نام سهمیه فرزندان اعضای هیأت علمی در پذیرش دانشجو وجود خارجی ندارد و مطالبی که در این رابطه ادعا شده است، اغلب درست نیست. نقدها و نگرانیهای جدی و قابل تاملی در این رابطه مطرح شده است که بسیاری از آنها هنگام اصلاحات قوانین مربوطه نیز وجود داشت و مطرح شد، ولی متاسفانه به هر دلیل دیده و شنیده نشد. بنابراین در این میان سهمیهای به نام «سهمیه فرزندان اعضای هیأت علمی» وجود ندارد و آنچه در این رابطه گفته و شنیده میشود، بیشتر یک سوءتفاهم است.»
جهانپور توضیحات دیگری درباره این تسهیلات هم داشت که البته همه این موارد پیش از این در گزارش دو روز پیش شهروندآنلاین و همچنین گزارش ۲۴دی۹۷ این روزنامه با تیتر «امتیاز ویژه برای استادزادهها» مورد تاکید قرار گرفته بود. مدیر روابط عمومی وزارت بهداشت دراینباره گفت: «تنها یک دستورالعمل اجرایی بخشنامه «ایجاد تسهیلات برای فرزندان اعضای هیأت علمی» برای انتقال و تغییر رشته دانشجویان فرزند اعضای هیأت علمی رسمی دانشگاهها وجود دارد که این بخشنامه از سال ۸۸ ابلاغ شده و در آن حد نصاب نمره علمی لازم برای انتقال را ۹۰درصد و تغییر رشته در همان مقطع را ۹۲.۵درصد نمره کل آخرین نفر پذیرفتهشده در سهمیه برای رشته-محل مورد تقاضا در نظر گرفته است.
براساس دستورالعمل فوق، این گروه از پذیرفتهشدگان آزمون سراسری میتوانند از دانشگاه مبدا به یکی از دانشگاههای محل خدمت یکی از والدین خود یا در صورت نبودن آن رشته در آن شهر به نزدیکترین دانشگاه شهر محل خدمت والدین خود، با تایید سازمان سنجش آموزش کشور صرفا در همان مقطع و گروه آزمایشی و مشروط به دارا بودن حد نصاب ۹۰درصد انتقال یابند یا با ۹۲.۵درصد تغییر رشته دهند.»
موارد مورد تاکید مدیر روابط عمومی وزارت بهداشت و همچنین مدیرکل روابط عمومی سازمان سنجش در گفتوگو با شهروندآنلاین، پیش از این در گزارشهای این روزنامه بهطور مستند و براساس متن مصوبه شورایعالی انقلاب فرهنگی هم آمده بود که با توجه به تاکید این مدیران بر اشاره دوباره به این اطلاعات، در این گزارش به آنها پرداخته شده است.
شان خانوادهای ایثارگر و شهدا چی بود دیگه بابا جمع کنید این سهمیه ها رو یه سری یالغوز و لمپن که از لحاظ مالی و وضعیت رفاهی از بقیه مردم بهتر میپوشن و میخورن رو الکی الکی اونم بعد از سی سال که از جنگ میگذره،سهمیه دادید بعد هی جار میزنید که شان حفظ بشه چه شانی چه شانی؟خدا لعنتتان کنه کارنامه های اینارو ببینی هزار فحش و بدبیراهه. چرا فردی با درصد زیست 3 درصد و زبان 12 درصد و ریاضی 8 درصد باید جای دیگری رو به ناحق بگیره که گاها حدود 60 هزار رتبه با اون فاصله داره ای خداااااا حرومتان باد ای خانواده های لمپن و متوقع