دیپلماسی با خط نستعلیق!
از هشدار ظریف تا احتمال پادرمیانی قطر؛ تلاش ها برای بازگشت به برجام ادامه دارد
کمتر از یک هفته مانده به اجرایی‌شدن مصوبه مجلس، وزیر خارجه قطر به عنوان کشوری که رسما اعلام میانجیگری کرده، با در دست داشتن یک نامه محرمانه و در یک سفر غیرمنتظره و برنامه‌ریزی‌نشده به تهران سفر کرده است.
شهروندآنلاین: ایران بر اساس مصوبه مجلس شورای اسلامی تا بیست‌وسوم فوریه (پنجم اسفند) باید از پروتکل الحاقی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خارج شود. کاظم غریب‌آبادی، نماینده ایران در آژانس این خبر را رسما به اطلاع مدیرکل آژانس رسانه رساند و به آنها اطمینان داده که این روند گذار به آرامی در زمان گفته‌شده انجام خواهد شد. او در تعریف این اقدام ایران گفته «حسن نیت در برابر حسن نیت».
محمدجواد ظریف نیز در گفت‌وگو با خبرگزاری ژاپنی کیودو تأکید کرد که جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، بايد روند و زمان‌بندی بازگشت به اجرای تمامی تعهدات را تنظیم کند. او تصریح کرد: «آقای بورل می‌تواند جدول زمانی را در مشورت با ایران و آمریکا مشخص کند. کاملا مشخص است که آمریکا باید گام اول را بردارد.»
ظریف افزود: «وقتی واشنگتن گام‌هایش را برداشت و نتیجه آن را دیدیم، ما نیز بلافاصله گام‌های خود را برمی‌داریم. تنظیم این گام‌ها بر عهده آقای بورل است.»
او هشدار داد که پنجره فرصت برای حل بن‌بست به زودی بسته می‌شود؛ زیرا ایران بیست‌ویکم فوریه را به عنوان پایان بازرسی‌های هسته‌ای فراتر از تعهداتش در پادمان‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تعیین کرده است. رئیس دستگاهی دیپلماسی خارجی ایران گفت: «یک قانونی تصویب شده و این قانون باید اجرا شود.»
ظریف افزود که با بسته‌شدن این پنجره، ایران اورانیوم بیشتری را غنی‌سازی کرده و توسعه هسته‌ای را بیشتر به پیش خواهد برد.
پیش‌تر نیز سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، در سخنانی گفته بود که «اگر طرف مقابل تعهداتش را تا هفته اول اسفند اجرا نکنند، دولت موظف به توقف اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی است.» ایران می‌گوید توقف اجرای پروتکل الحاقی قابل تجدید نظر است و در صورتی که طرف‌های دیگر توافق هسته‌ای به تعهدات خود عمل کنند ایران هم دوباره اجرای این پروتکل را از سر می‌گیرد.
واضح است که دولت سعی می‌کند از فرصتی که مجلس برای آنها ایجاد کرده برای تسریع روند احیای برجام بهره‌برداری کند، اما سوال اینجاست که به جز چماق مصوبه خروج از پروتکل الحاقی آیا هویجی در کار است؟
روز چهارشنبه هفته گذشته شیخ محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، وزیر خارجه قطر، اعلام کرد کشورش در حال کار روی کاهش تنش‌ها در منطقه از طریق احیای برجام میان ایران و قدرت‌های بزرگ است. او رسما اعلام کرد دولت قطر سعی می‌کند از طریق فرآیند‌های سیاسی و دیپلماتیک بازگشت به برجام را تسریع کند.
اهمیت این اظهارنظر زمانی دو چندان می‌شود که بدانید این سخنان بعد از دو تماس مهم وزیر خارجه قطر با رابرت مالی نماینده ویژه آمریکا در امور ایران و جیک سولیوان مشاور امنیت ملی بایدن مطرح شده است.
محتوای نامه وزیر خارجه قطر به روحانی چیست؟
نامه وزیر خارجه قطر به روحانی احتمالا حاوی پیامی از سوی آمریکا و کشور‌های منطقه برای نحوه احیای توافق هسته‌ای است. کمتر از یک هفته مانده به اجرایی‌شدن مصوبه مجلس، وزیر خارجه قطر به عنوان کشوری که رسما اعلام میانجیگری کرده، با در دست داشتن یک نامه محرمانه و در یک سفر غیرمنتظره و برنامه‌ریزی‌نشده به تهران سفر کرده است.
از سوی دیگر صفحه توییتر وزارت خارجه آمریکا در توییتی به زبان فارسی و با خط نستعلیق از بازگشت آمریکا به عرصه دیپلماسی خبر داده و از قول جو بایدن نوشته: «آمریکا برگشته است، دیپلماسی به کانون سیاست خارجی ما بازگشته است. این پیام‌های همزمان می‌تواند پالس‌های مثبتی در جهت حرکت به سمت بازگشت آمریکا به برجام باشد.»
با وجود این سخنگوی وزارت خارجه آمریکا رسما اعلام کرده هیچ تهدیدی از سوی ایران در سیاست واشنگتن در قبال تهران تأثیر نمی‌گذارد و این ضرب‌الاجل‌ها برای آنها بی‌معنی است.
ند پرایس، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در کنفرانس مطبوعاتی اخیر خود اعلام کرده بود که دولت بایدن برای تنظیم سیاست و رویکرد خود در قبال برنامه هسته‌ای ایران هیچ ضرب‌الاجلی را نمی‌شناسد. آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا نیز پیش از آن اعلام کرده بود که دولت آمریکا در رابطه با بازگشت این کشور به توافق هسته‌ای خود را تحت فشار نمی‌بیند.
با این حال الجزیره قطر پیش‌تر در یادداشتی از احتمال صدور یک بیانیه مشترک میان ایران و آمریکا قبل از فرارسیدن تاریخ بیست‌ویکم فوریه و خروج ایران از پروتکل الحاقی خبر داده بود. اهمیت گزارش الجزیره زمانی بیشتر می‌شود که بدانیم قطر نقش میانجی میان ایران و آمریکا دارد و احتمالا صدور بیانیه راهکاری است که طی نامه وزیر خارجه این کشور به حسن روحانی تقدیم دولت شده است.