بایدن به دنبال ائتلاف‌سازی به جای رفع تحریم‌ها
ایران: فقط «تعهد، اقدام و جلسه» گام‌های اصلی احیای برجام است
دولت بایدن با تلاش برای دستیابی به فرصت بیشتر به منظور رایزنی با طرف‌های حاضر در برجام، راهبرد ائتلاف‌سازی و به دست‌گیری رهبری بازیگران اصلی این توافقنامه بین‌المللی را برای افزایش فشارها به ایران دنبال می‌کند
شهروندآنلاین: اظهارنظرها و تحرکات برجامی درحالی طی روزها و ساعت‌های گذشته به اوج خود رسیده است که ایران در آستانه کاهش تعهدات هسته‌ای خود، «تعهد، اقدام و جلسه» را سه گام طلایی بازگشت کاخ سفید به مسیر دیپلماسی، عقلانیت و پایان رویه‌های ترامپی دانسته و بر اصل منطقی اقدام در برابر اقدام تأکید می‌کند.
توییت‌ها در فضای مجازی، نامه‌های ردوبدل شده در سازمان ملل، رایزنی‌های پیداوپنهان، همگی نشان از آغاز مسیر جدیدی در روابط بین‌الملل جمهوری اسلامی دارد که می‌تواند به شرط کنارگذاشته شدن زیاده‌خواهی‌های کاخ سفید، بار دیگر دیپلماسی را به جایگاه خود در روابط بین‌الملل بازگرداند. «جو بایدن» و تیم او ابتدا باید تعهدی قابل آزمون به کنار گذاشتن رویه‌های ترامپی در سیاست خارجی آمریکا بدهند، در گام دوم ایران تشنه عمل و اقدام را با رفع تحریم‌ها راضی کند و در گام سوم در پی جلساتی در قالب 1+۵ باشد. جمهوری اسلامی ماه‌ها پیش از امضای برجام در جلسات متعددی با آمریکا بر سر میز مذاکره نشست و اکنون برای نشستن دوباره، منتظر اقدامی منطبق بر حقوق خود از سوی آمریکاست.
بدون راستی‌آزمایی، هر امضایی برای بازگشت به برجام بی‌اعتبار است
مجید تخت‌روانچی، سفیر ایران در سازمان ملل متحد تأکید کرد: «راستی‌آزمایی هم از بحث‌های بسیار مهمی است که ما حتما بر آن تأکید داریم. ما وقتی تعهدات‌مان را در چهارچوب برجام اجرا می‌کنیم، نماینده آژانس نظارت دارد. این کاری است که نمایندگان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی انجام می‌دهند و آنها مشخص می‌کنند که تعهد ایران انجام شده یا انجام نشده است. سابقه کار ما روشن است. ما وقتی موردی را قبول می‌کنیم، به تعهدات‌مان هم عمل می‌کنیم؛ اما در ارتباط با لغو تحریم‌هایی که باید آمریکایی‌ها انجام بدهند، ما باید به‌عنوان کشور ذی‌نفع راستی‌آزمایی کنیم؛ یعنی اگر آمریکایی‌ها می‌گویند ما تحریم نفت یا پتروشیمی ایران را برداشتیم، ما نمی‌توانیم فقط به امضای یک نامه یا اعلام موضع رضایت بدهیم. اگر امضا همراه با فرآیندی برای راستی‌آزمایی اقدامات نباشد، معنی ندارد.»
سفر جدید گروسی به تهران
در این میان دومین سفر رافائل گروسی به ایران از زمانی که سکان مدیرکلی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را در اختیار گرفته، دیروز در شرایطی انجام شد که شمارش معکوس برای پایان ضرب‌الاجل تعیین شده از سوی تهران(۵ اسفند) برای پایان دادن به اجرای پروتکل الحاقی و متوقف‌کردن بازرسی‌های آژانس آغاز شده است.
به نظر می‌رسد یکی از اهداف سفر گروسی به تهران مذاکره با مقامات جمهوری اسلامی ایران بر سر تداوم حضور بازرسان آژانس در ایران به‌رغم ضرب‌الاجل تعیین شده از سوی تهران خواهد بود. مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پیشتر برتداوم حضور بازرسان در ایران در آستانه اجرای مصوبه مجلس در مورد برجام تأکید کرده بود.
عکس‌العمل‌ها به سفر گروسی
رئیس سازمان انرژی اتمی ضمن اعتراض به درز اطلاعات محرمانه آژانس در رسانه‌ها، گفت: «در جلسه با رافائل گروسی ملاحظات آژانس در چارچوب موافقتنامه پادمان و همکاری‌های دو طرف مورد بررسی و گفت‌وگو قرار خواهد گرفت. معاون رئیس‌جمهوری درخصوص اهداف سفر گروسی به تهران نیز ضمن اشاره به درخواست مدیرکل برای سفر به ایران اعلام کرد: «از آنجایی که قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت ایران درحال اجراست و طرف مقابل هنوز تعهدات خود در زمینه لغو تحریم‌ها را اجرا نکرده است، از تاریخ پنجم اسفندماه نظارت‌های فراپادمانی متوقف خواهد شد، در عین حال در جلسه با آقای گروسی ملاحظات آژانس در چارچوب موافقتنامه پادمان و همکاری‌های دو طرف مورد بررسی و گفت‌وگو قرار خواهد گرفت.»
بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی عنوان کرده است که مهم‌ترین محورهای گفت‌وگوهای مدیرکل آژانس در تهران، حول موضوعات فنی و ترتیبات اجرایی توقف نظارت‌های فراتر از پادمان و پروتکل الحاقی و اقدامات داوطلبانه فراپادمانی و نحوه ادامه همکاری‌های دو طرف خواهد بود.
در این میان جوسپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، سفر مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران را در آستانه پایان ضرب‌الاجل قانون لغو تحریم‌ها را مهم ارزیابی کرد.
حرکات و سیگنال‌های ارسال شده از سوی مقامات آمریکایی هم از جدیت آنها برای بازگشت به مسیر عقلانی حکایت دارد. «ند پرایس» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا از آمادگی این کشور برای حضور در نشست گروه ۱+۵ و ایران به منظور بحث درباره مسیر دیپلماسی برنامه هسته‌ای سخن گفته و افزوده است که ایالات متحده دعوت نماینده اتحادیه اروپا را خواهد پذیرفت.
رویکرد جدید آمریکا؛ ائتلاف‌سازی به جای رفع تحریم‌ها
اما نکته مهم اینکه دولت بایدن با تلاش برای دستیابی به فرصت بیشتر به منظور رایزنی با طرف‌های حاضر در برجام، راهبرد ائتلاف‌سازی و به دست‌گیری رهبری بازیگران اصلی این توافقنامه بین‌المللی را برای افزایش فشارها به ایران دنبال می‌کند.