«مسیح و آرش» و «حامد بهداد» هم‌قیمت با «تیلور سویفت»!

شهروندآنلاین: انتشار آلبوم آخر برادران عدل‌پرور یا به قول خودمانی‌ترها «مسیح و آرش» باعث ایجاد بحث‌هایی درباره بازار موسیقی و قواعد حاکم بر آن شده است. این دو خواننده جوان آلبوم آخرشان را با قیمت رسمی 65هزار تومان برای نسخه فیزیکی و 60هزار تومان در سایت عرضه کرده‌اند- که با احتساب مالیات و هزینه پست داشتن آن برای علاقه‌مندان بیش از ۸۰هزار تومان هزینه خواهد داشت. این یعنی که در روزگار کرونازده حاضر که اقتصاد فرهنگ بیشترین آسیب‌ها را دیده، «مسیح و آرش» رکورد گران‌ترین آلبوم را شکسته‌اند. اتفاقی که با هیچ متر و معیاری منطقی به نظر نمی‌رسد.

آلبوم‌های نجومی!

مخاطبان موسیقی می‌گویند قیمت‌ها در این بازار به نحو عجیبی دچار افزایش شده و این افزایش گاه به بیش از صددرصد می‌رسد. شاهد این مدعا عرضه آلبوم‌هایی است که بیش از 50هزار تومان قیمت‌گذاری شده‌اند. مثال هم در این زمینه زیاد است: تهیه‌کننده آلبوم «هزار هیچ» با صدای حامد بهداد که توسط نشر موسیقی کوک عرضه شده، نسخه فیزیکی این آلبوم را ۵۰هزار تومان قیمت‌گذاری کرده است.

«حواست به من باشه» رضا صادقی نیز در میان آلبوم‌های گران‌قیمت پاپ در سال‌جاری جایگاه قابل اشاره‌ای دارد. نسخه فیزیکی این آلبوم که در مؤسسه فرهنگی هنری لیما تهیه شده و شامل ۱۰ قطعه موسیقی است، ۴۰هزار تومان قیمت‌گذاری شده و نسخه دیجیتال آن هم ۳۵هزار تومان عرضه شده است- که اگر در کنار قیمت آلبوم، ۱۵هزار تومان هزینه پست و ۳۶۰۰ تومان هم مالیات را اضافه کنیم، به رقم حیرت‌انگیز ۵۸هزار ۶۰۰ تومان می‌رسیم- که عجیب و جالب است. به خصوص به این دلیل که به قول خبرگزاری فارس، رضا صادقی در بخشی از کاور آلبوم «حواست به من باشه» نوشته که این آلبوم را با همه قلبش تقدیم می‌کند به همه مردم شریف ایران که سالی سخت‌تر از زهر را گذراندند و کماکان می‌جنگند برای روزهای بهتر!

رکورددار

در گزارش آماری خبرگزاری فارس، اما آمده که رکورد گران‌ترین آلبوم امسال متعلق به برادران عدل‌پرور یا همان «مسیح و آرش» خودمان است. این دو خواننده جوان دومین آلبوم رسمی خود را که «هر روز هر شب» نام دارد و شامل ۹ قطعه است، به قیمت رسمی 65 هزار تومان برای نسخه فیزیکی و 60 هزار تومان در سایت عرضه کرده‌اند- که با احتساب مالیات و هزینه پست، برای داشتن آن باید ۸۰ هزار و ۴۰۰ تومان هزینه کرد! آن هم در حالی که آلبوم «هر روز هر شب» فقط دو نوازنده گیتار دارد و بقیه سازها زنده اجرا نشده‌اند. ترانه تمامی قطعات را هم خود آرش و مسیح سروده‌اند- که می‌تواند تا حد زیادی قیمت نهایی تهیه آلبوم را کاهش دهد. اما در عمل چنین نشده و می‌بینیم که این آلبوم تقریبا دو برابر آلبوم‌هایی که پیش از کرونا عرضه می‌شدند، قیمت‌گذاری شده است.

فلاش‌بک

افزایش صددرصدی قیمت آلبوم را می‌توان از مرور گذرای قیمت‌های سال گذشته به خوبی متوجه شد. مثلا اینکه تا سال گذشته عنوان گران‌ترین آلبوم‌های موسیقی را آلبوم «خراسانیات» محمدرضا شجریان، «افسانه چشم‌هایت» همایون شجریان و علیرضا قربانی و البته «بی‌نام» محسن چاوشی در اختیار داشتند که با قیمت ۳۰هزار تومان منتشر شده بودند.

جالب اینکه رده دوم رکود گران‌ترین آلبوم‌ها هم در اختیار آلبوم «نام من عشق است» به خوانندگی فرهاد مدیری، فرزند مهران مدیری بود که شامل بازخوانی ۹ قطعه فولکلور بود و با ۲۵ هزار تومان منتشر شده بود.

ریشه بحران

انتشار آلبوم موسیقی و حتی تک‌آهنگ از دیرباز در بازار موسیقی ایران از نظر اقتصادی بی‌صرفه و بی‌منطق بوده. به هر حال به دلیل مسائلی که بعد از انقلاب رخ داد و باعث کوچ تقریبا تمام خوانندگان مطرح موسیقی ایران شد، در کنار بازار رسمی موسیقی ایران، همواره شاهد یک بازار غیررسمی هم بوده‌ایم که مخاطبان موسیقی را به استفاده از آثار منتشرشده (بی‌توجه به حقوق مادی سازندگان آثار) عادت داده است. به این دلیل هم هست که نگاه بیشتر تهیه‌کنندگان و ناشران موسیقی به انتشار آلبوم و تک‌آهنگ‌های یک خواننده‌ چیزی بیش از پرزنت کردن و ایجاد شهرت برای آن خواننده و در کل به قول خبرگزاری فارس ذائقه‌سازی برای مخاطب نیست. کاری که تهیه‌کنندگان و ناشران مجبورند انجام دهند تا شاید بعدها بلیت‌فروشی کنسرت‌های آن خواننده هزینه‌های آلبوم و تک‌آهنگ‌ها را جبران کند. روندی که در تمام چند دهه اخیر بر بازار موسیقی ایران حاکم بوده و در این مدت زمان نه‌چندان کوتاه کمتر آلبومی را دیده‌ایم که به سوددهی رسیده باشد.

کرونا تقریبا کنسرت‌های موسیقی را به صفر (یا درصد ناچیزی) رساند. این یعنی تهیه‌کنندگانی که روی انتشار تک‌آهنگ و آلبوم به عنوان فعالیتی تبلیغی برای کنسرت‌های آن خواننده حساب باز می‌کردند، ناچار به بازنگری در استراتژی مالی خود برای حمایت از آن خواننده شدند. نتیجه منطقی این شرایط ساده است: به حداقل رسیدن انتشار تک‌آهنگ و آلبوم و در کنارش افزایش شگفت‌انگیز قیمت آلبوم‌های موسیقی- که خود راهی است برای افزایش درآمدهای تهیه‌کنندگانی که تا پیش از شیوع کرونا نگاه اقتصادی‌شان تنها منحصر به کنسرت‌ها بود.

کنسرت‌های آنلاین

قیاس قیمت‌های بالای 50هزار تومانی آلبوم‌های موسیقی با قیمت بلیت کنسرت‌های آنلاین نشان از بی‌منطق‌بودن افزایش قیمت آلبوم‌های موسیقی دارد، یعنی در حالی که به نظر می‌رسد مشاهده آلبوم‌های 60- 50 هزار تومانی دیگر کسی را متعجب نمی‌کند، شاهدیم که همین رقم برای بلیت کنسرت‌های آنلاین جاروجنجال به وجود می‌آورد- همان‌طور که شاهد بودیم قیمت‌های 50 و 55 هزار تومان برای کنسرت‌های آنلاین سیروان خسروی و بابک جهانبخش چه جنجال‌هایی که به ‌پا کردند.

البته تهیه‌کنندگان هم در این مورد حرف دارند و برخی‌شان بر این باورند که افزایش قیمت ساخت هر قطعه موسیقی دلیل اصلی افزایش هزینه آلبوم است. توجیهی که تنها با مقایسه قیمت‌های آلبوم‌های خوانندگان ما با آلبوم‌های خوانندگان بزرگ جهان رنگ می‌بازد. درواقع اینکه آلبوم آخر تیلور سویفت با تمام جایگاهی که در موسیقی دنیا دارد، تقریبا با آلبوم «مسیح و آرش» هم‌قیمت است (در واقع ارزان‌تر هم هست!) حرف‌های بسیاری با خود دارد.