وزارت بهداشت: زمان آزمون تغییر نمی‌کند

ملیحه محمودخواه- آزمون دستیاری پزشکی  یکی از مهم‌ترین آزمون‌هایی است که پزشکانی که دوره عمومی را سپری کرده‌اند داوطلب آن هستند و برای آنکه به دوره تخصصی یا دستیاری ورود پیدا کنند، در این دوره شرکت می‌کنند و طبق روال هرسال این آزمون را معاونت آموزشی وزارت بهداشت برگزار می‌کند.

فاطمه آدینه یک سال است که دوره عمومی را سپری کرده و داوطلب این دوره است. او به «شهروند» می‌گوید: «طبق ضوابطی که از سال 86 تعیین شده، این آزمون از سال 91 در اسفند ماه برگزار می‌شود. سال گذشته قرار بود در تاریخ دوم اسفندماه برگزار شود اما به دلیل همزمانی آن با انتخابات مجلس به 8 اسفند افتاد و دوباره به تاریخ 15 اسفند منتقل شد. پس از آن نیز چند نوبت به خاطر کرونا این آزمون به تعویق افتاد تا اینکه سرانجام 15 مرداد آزمون برگزار شد.

او ادامه می‌دهد که منابع آزمون این دوره به طور رسمی اول مهرماه اعلام شد. این در حالی است که در سال‌های قبل این منابع اردیبهشت‌ماه اعلام می‌شد تا داوطلب این آزمون فرصت داشته باشد که کتاب‌ها و منابعی که برای این آزمون معرفی می‌شود را مطالعه کند.

او با تاکید بر اینکه هر سال پیش‌بینی می‌شود که منابع هر سال چه کتاب‌هایی است و با پی‌نوشتی اعلام می‌شود که احتمال تغییر این منابع وجود دارد تاکید می‌کند: «امسال چون اعلام رسمی تا اوایل مهرماه به تعویق افتاد بر اساس تجربه سال‌های قبل تعداد زیادی از بچه‌ها برخی از کتاب‌ها را مطالعه نکرده بودند مثل گوش، حلق و بینی، داروشناسی و رادیولوژی. زیرا جزو منابع اعلام نشده بود. در مهرماه از 6 درسی که قرار بود تغییر کند چهار منبع درسی تغییر نکرد و تنها دو منبع تغییر پیدا کرد که جزو درس‌های مهم این رشته به‌شمار می‌رفت و از آنجا که این کتاب‌ها در دسترس قرار نداشت و باید منابع اصلی آن ترجمه می‌شد تقریبا این کتاب‌ها در دی‌ماه به دست ما رسید.»

این داوطلب دستیاری پزشکی با تاکید بر اینکه از مهرماه بیشتر داوطلبان این آزمون پیگیر این بودند که زمان آزمون را به دلیل در دسترس نبودن منابع آن به تعویق بیندازند، ادامه می‌دهد: «شکایت دانشجویان به دیوان عدالت اداری رسید و این دیوان به وزارت بهداشت این فرصت را داد که خودش این موضوع را حل‌وفصل کند و پس از مدتی اعلام شد که این آزمون از 16 اسفند ماه به 20 فروردین‌ماه منتقل شده است.»

به گفته او در تعویق این آزمون 5 خلافی که در اعلام زمان این آزمون بر طرف شده است اما سه خلاف آن همچنان پابرجاست زیرا برگزاری این آزمون یکبار در سال و تغییر برخی از منابع که جزو موارد قانونی است اجرا شد اما فاصله 9 ماهه بین آزمون‌ها و تغییر برخی از رفرنس‌ها و منابع در کمتر از دو سال و عدم تغییر برخی از منابع پس از گذشت 5 سال موضوعاتی است که داوطلبان این آزمون به آن اعتراض دارند.

اما محمد عظیمی، دانشجوی این دوره از استان گیلان می‌گوید شرایط برای ما که دانشجوی این رشته هستیم بسیار مهم است. او به «شهروند» می‌گوید: «خیلی‌ها از دور که ما را می‌بینند فکر می‌کنند افرادی که در این رشته درس می‌خوانند چقدر شرایط خوبی دارند اما همه چیز آنطور که به نظر می‌رسد نیست. درس‌ها در این رشته بسیار سخت است و شاید بتوانیم بگوییم تمام زندگی آنها را درس تشکیل داده است.»

او ادامه می‌دهد شرایط گاهی برای بچه‌ها خیلی سخت می‌شود باورتان نمی‌شود. این آزمون می‌تواند چقدر برای برخی از این داوطلبان مهم باشد زیرا به‌شدت تحت فشار خانواده و اطرافیان هستند.

این داوطلب آزمون دستیاری پزشکی معتقد است که فرصت کمی که برای این آزمون قرار داده‌اند داوطلبان را سردرگم کرده است زیرا این بچه‌ها ماه‌ها در بیمارستان درگیر کرونا بوده‌اند و انصاف نیست که حالا نگران شرایط زمان آزمون باشند.

تخلفی که دانشجویان را دست به دامان دیوان عدالت اداری کرد

دوره ۴۸ آزمون دستیاری، با تخلفات متعددی همراه شد که داوطلبان این آزمون را بر آن داشت تا نسبت به آن در دیوان عدالت اداری شکایت خود را مطرح کنند و بیش از 6 هزار دانشجو از جمع 12 هزار داوطلب این آزمون در این شکایت حضور دارند.

تخلف در این آزمون چه بوده است

بسیاری از داوطلبان آزمون دستیاری ۴۸، پس از ابلاغ منابع رسمی آزمون نسبت به تاریخ برگزاری آزمون که ۷ اسفندماه ۹۹ عنوان شده بود، شکایت داشتند. این داوطلبان، با استناد به بند ۴–۲ آیین‌نامه اجرایی موضوع ۳ که در نشست ۶۶ شورای آموزش تخصصی پزشکی تصویب شده بود، خواستار فاصله ۹ماهه بین زمان ابلاغ منابع آزمون تا تاریخ برگزاری آن بودند.

طبق خواست این گروه از داوطلبان، با توجه به ابلاغ رسمی منابع در تاریخ ۳۱ شهریور ۹۹، تاریخ برگزاری آزمون بایستی در تاریخی پس از ۳۱ خرداد ۱۴۰۰ تعیین شود.

با توجه به برگزاری آزمون دستیاری در مردادماه ۹۹، دیگر شکایت این گروه از داوطلبان، عدم رعایت آیین‌نامه برگزاری یکبار در سال آزمون دستیاری و با روندی مشابه کنکور سراسری بود؛ که این موضوع نیز با استناد به مقررات و آیین‌نامه‌های دوره‌های آموزش دستیار تخصصی مصوب سال ۱۳۸۱ مطرح می‌شد.

تغییر منبع درس «جراحی» تنها پس از یک‌سال و عدم تغییر منابع دروسی مانند «گوش، حلق و بینی»، «پاتولوژی»، «رادیولوژی»، و «فارماکولوژی» برای بیش از ۵ سال که هر دو بر خلاف آیین‌نامه‌های مصوب نشست 90و نشست 66شورای آموزش پزشکی و تخصصی هستند، موضوعات به نسبت کم‌اهمیت‌تر دیگری بودند که این دسته از داوطلبان نسبت به آنها شکایت داشتند.

در واقع ، مهم‌ترین موضوع مورد شکایت، همان رعایت فاصله ۹ ماهه از زمان ابلاغ منابع آزمون بود که این دسته از داوطلبان را مجاب می‌کرد که تا از وزارت بهداشت، درخواست تصحیح تاریخ برگزاری آزمون را داشته باشند.

اعتراضات از چه زمانی شروع شد

تنها پس از دو هفته از ابلاغ منابع و زمان آزمون اعتراضات دانشجویی آغاز شد. محمد فلاح‌زاده، دبیر شورای صنفی دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در صفحه توییتر شخصی خود، تصویر نامهٔ این شورا به تاریخ ۱۳۹۹/۷/۱۳ را منتشر کرد و انجمن فرهنگی ناشران علوم پزشکی در تاریخ ۲۷ مهر ۱۳۹۹، در بیانیه‌ای برگزاری آزمون در اسفندماه را مغایر با آیین‌نامه‌های وزارت بهداشت دانسته ‌است.

شاهرخ خوش‌سیرت، عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی به این موضوع اشاره کرد و گروهای معترض دانشجویی شکل گرفت که به زمان برگزاری آزمون در اسفندماه اعتراض داشتند.

درخواست از قوه قضائیه

عدم توجه به این موضوع سبب شد داوطلبان نامه‌ای را به سران سه قوه ارسال کنند و از آنها بخواهند که زمان این آزمون را تغییر دهند.  زیرا به نظر این گروه از داوطلبان درخواست تصحیح تاریخ آزمون دستیاری از همان ابتدا تخلف معاونت آموزشی وزارت بهداشت بوده ‌است.

وزارت بهداشت نتوانست دانشجویان را اقناع کند

فرهاد تیمورزاده، مدیر انتشارات تیمورزاده و مدیرمسئول انجمن ناشران کتاب علوم پزشکی دانشگاهی که نماینده داوطلبان معترض به‌شمار می‌رود در گفت‌وگو با «شهروند» می‌گوید: وزارت بهداشت نتوانست دانشجویان را اقناع کند و همین موضوع سبب شد که داوطلبان اوایل بهمن‌ماه نامه‌ای به رئیس قوه قضائیه ارسال کردند و از آنها خواستند که وزارت بهداشت را مجاب کند که قانونی رفتار کند.

نمایندگان مجلس حامی دانشجویان شدند

پس از شکایت داوطلبان سیدمسعود خاتمی، جراح عروق و نماینده گلپایگان و خوانسار در مجلس، احمد مرادی، نماینده بندرعباس و احمد جباری، نماینده بندرلنگه در مجلس شورای اسلامی و سیدامیرحسین قاضی‌زاده هاشمی نماینده مردم مشهد در توییترهایی به این درخواست داوطلبان واکنش نشان دادند و خواستار برگزاری آزمون دستیاری پزشکی 9  ماه پس از اعلام رسمی منابع آزمون را حق داوطلبان دانسته‌اند.

دغدغه وزارت بهداشت و عدم تغییر زمان آزمون

اما 13 دی‌ماه وزارت بهداشت اعلام کرد که امکان تعویق آزمون دستیاری وجود ندارد. در مصاحبه‌هایی که در آن زمان انجام می‌شد زمان آزمون 47 بارها اردیبهشت ماه اعلام شد و همین موضوع بازهم اعتراض داوطلبان را در پی داشت.

البته در این زمینه وزارت بهداشت نیز جواب اعتراض داوطلبان را می‌داد و در پاسخ به لزوم بازه ۹ ماهه بین ابلاغ منابع آزمون تا زمان برگزاری آزمون، معاونت آموزشی وزارت بهداشت اعلام کرد که منابع از ۱۴ ماه پیش مشخص بوده‌اند. برخی از داوطلبان آزمون دستیاری ۴۸ که موافق تاریخ اعلام شده از سوی وزارت بهداشت نیز هستند، به این موضوع اشاره می‌کنند که تغییر منابع درس جراحی و زنان از یک سال قبل اعلام شده بود.

با این حال، سؤال بسیاری از داوطلبان معترض آن است که اگر منابع آزمون مشخص بوده‌اند، پس اطلاعیه اعلام منایع آزمون دوره ۴۸ در تاریخ ۳۱ شهریور ۱۳۹۹ به چه معناست؟

رفتاری که اعتمادزدا بود

تیمورزاده توضیح می‌دهد: «وجود رفتارهای اعتمادزدا در تعیین منابع، از دیگر دلایل معترضان در رابطه با عدم وجاهت اعلامیه‌های قبلی در رابطه با منابع آزمون دستیاری است. از جملهٔ این رفتارهای اعتمادزدا می‌توان به تغییر لحظه آخری مرجع درس «قلب» در تاریخ ۳۱ شهریور، وجود اعلامیه‌های قبلی مبنی بر تغییر منبع برخی دروس مینور و عملاً بلاتکلیفی داوطلبان در شناخت منابع این دروس و وجود نوشته‌های حاشیه‌ای و ذیل متنی عجیب در اعلامیه‌های منابع آزمون اشاره کرد. از نوشته‌های عجیب در اعلامیه‌های منابع آزمون، اشاره به حذف صفحات ۱۰۳۳ به بعد مرجع زنان است، در صورتی که مرجع زنان معرفی شده توسط معاونت، ۵۲۸ صفحه بوده‌ است. همچنین در یکی دیگر از این اعلامیه‌ها، کتاب زنان بکمن، به عنوان مرجع درس جراحی معرفی شده بود.»

پرونده داوطلبان در دیوان عدالت به جریان افتاد

در طی این کشاکش و توسل معترضان به نمایندگان مجلس و همچنین قوه قضائیه، پرونده شکایت قانونی نیز در دیوان عدالت در جریان بود. تیمورزاده توضیح می‌دهد که پس از ارایه مدارک و مستندات به قضات دیوان، جلسه‌ای با حضور کارمندان و مسئولان معاونت آموزشی وزارت بهداشت و نماینده دانشجویان برگزار شد که نتیجه آن  این بود که دیوان عدالت اداری، فرصتی یک هفته‌ای به معاونت آموزشی جهت حل مسأله داد.

وزارت بهداشت: زمان آزمون  تغییر نمی‌کند

علی اکبر حقدوست، معاون آموزشی وزارت بهداشت در مصاحبه‌های مختلف از عدم تعویق آزمون دستیاری سخن گفته و رسما اعلام کرد که امکان تعویق آزمون دستیاری وجود ندارد. حقدوست در جلسه‌ای که با ریاست سازمان نظام پزشکی در تاریخ ۴ بهمن‌ماه نیز داشت، بر موضع خود تأکید و در پیامی تصویری از داوطلبان خواست گوش‌هایشان را در برابر شایعات تعویق سنگین کنند.

مرضیه نجومی، دبیر شورای آموزش پزشکی عمومی وزارت بهداشت نیز اعلام کرد که زمان برگزاری آزمون دستیاری تغییر نخواهد کرد حتی امیرعلی سهراب‌پور، معاون آموزشی دانشگاه علوم پزشکی تهران در صبح روز ۱۵ بهمن‌ماه  در مصاحبه ای با ایسنا اعلام کرد که آزمون دستیاری در همان تاریخ اعلام شده یعنی اسفندماه برگزار می‌شود. درست در همان روز کیانوش جهانپور در مصاحبه تلویزیونی اعلام کرد به دستور وزیر بهداشت، آزمون در تاریخ ۲۰ فروردین برگزار خواهد شد که علت این تعویق، «بحران همه‌گیری بیماری کووید- ۱۹» عنوان شده بود.

تناقضات مطرح در بیانیه‌ها و عملکرد وزارت بهداشت

تعویق آزمون به فروردین ۱۴۰۰، هر چند موجب خرسندی مقطعی معترضان شد اما همچنان با خواسته آنها مبنی بر فاصله ۹ ماهه، فاصله داشت. علاوه بر این، تأکید جهانپور بر «بحران کووید- ۱۹» به عنوان علت تعویق آزمون دستیاری ۴۸، سؤالات متعددی برای معترضین به تاریخ آزمون پدید آورد.

چه اینکه اگر آزمون دستیاری به علت بحران کرونا دچار تعویق شده ‌است، پس چرا سایر آزمون‌های وزارت بهداشت از جمله آزمون پیش‌کارورزی و علوم پایه در اسفندماه لغو نشده‌ است؟ اگر همه‌گیری کرونا مانع از برگزاری آزمون‌هاست، پس چرا آزمون دکتری که توسط وزارت علوم در اسفندماه برگزار شد، لغو نشد؟

اعتراض‌ها هنوز باقی است

با وجود آنکه زمان آزمون تا حدودی تغییر کرده است اما باز هم داوطلبان به زمان جدید این آزمون اعتراض دارند و معتقدند که نه به دلیل کرونا بلکه به دلیل عدم رعایت قانون این آزمون را به تعویق بیندازند.

به همین دلیل این داوطلبان بارها در شبکه‌های اجتماعی مختلف برگزاری آزمون در تیرماه را حق خود دانسته و اعتراض‌های خود را در قالب هشتک‌های مختلف در شبکه‌های مجازی مطرح کرده‌اند.

علی خضریان، نماینده مردم تهران خواستار تعیین تکلیف هرچه سریع‌تر وضعیت داوطلبان شده و می‌گوید: «شاید عمل به قانون سبب ضرر به عده‌ای از داوطلبان شود اما این نباید ذات قانون را زیر سوال ببرد و اگر این موضوع محقق نشود بررسی عملکرد این وزارتخانه و وضعیت این آزمون در صحن علنی مجلس بررسی می‌شود.»

اما نکته مهم این است که تعداد زیادی از داوطلبان آزمون دستیاری پزشکی از سال ۹۸ تاکنون همواره در جبهه‌های سلامت بوده‌اند و زمان زیادی برای خواندن کتاب‌های درسی نداشته‌اند و اکنون با توجه به تخلفات وزارت بهداشت در زمینه برگزاری آزمون و اعلام منابع آزمون، مدت زمان کمتری را برای مطالعه دارند، بهتر است وزارت بهداشت تمهیداتی را درنظر بگیرد تا داوطلبان آزمون‌های دستیاری علاوه بر مشکلات به‌وجود آمده از شیوع ویروس کرونا همچون دوری از خانواده و رنج تحمل از دست دادن یاران شهید خود که با ضعف جسمی و روحی روبه‌رو شده‌اند، نگران از دست رفتن فرصت خود برای پذیرش در آزمون دستیاری پزشکی نباشند.