٣٥درصد مدارس می‌توانند با رعایت پروتکل‌های بهداشتی و فاصله‌گذاری اجتماعی کلاس‌های خود را برقرار کنند
«گروه‌بندی می‌کنیم.» تصمیم جدیدی که وزیر آموزشوپرورش از آن خبر داده و از روش تلفیقی گفته است. وزیر آموزشوپرورش از احتمال حضوری‌بودن کلاس‌های درس به شرط رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی هم صحبت کرده؛ فاصله‌گذاری اجتماعی که قرار است دانش‌آموزان را گروه‌بندی کند. «کل محتوای آموزشی مورد بازبینی قرار گرفته و دروسی که باید الزاما حضوری آموزش داده شود، مشخص شده و آنها که تمرین و تکرار است به بخش غیرحضوری منتقل می‌شود.» کرونا جولان می‌دهد و مدارس در تعطیلی مانده‌اند و در این میان آموزشوپرورش محروم‌نبودن هیچ دانش‌آموزی را تضمین کرده است. «۳۵درصد مدارس ما که تعدادشان کمتر از ۵۰ دانش‌آموز است، می‌توانند با رعایت پروتکل‌های بهداشتی فاصله را رعایت کنند، کلاس‌ها طبق روال عادی برقرار است.» وزیر آموزشوپرورش اصل را برگزاری حضوری گذاشته است. «مگر اینکه رعایت پروتکل‌ها تحت هیچ شرایطی امکان‌پذیر نباشد. برنامه‌ریزی‌های جزئی به مدارس واگذار شده که متناسب با وضع تصمیم‌گیری فعالیت آموزشی را آغاز می‌کنند.»
زمزمه بازگشایی مدارس از خردادماه شروع شد؛ بحث‌هایی پیرامون سناریوهایی که قرار بود در مناطق سفید و زرد و قرمز اجرایی شوند تا مبادا آموزش زمین بماند؛ اما در این میان ادامه‌داربودن آموزش مجازی قطعی بود.
«بودن یا نبود شاد»، «تعداد روزهای حضور در مدارس کم می‌شود»، «آموزش ترکیبی در سال تحصیلی جدید»، «کمیسیون بهداشت و درمان مخالف بازگشایی مدارس است»، «دولت نباید در بازگشایی مدارس عجله کند» و… اخباری بودند که به بلاتکلیف‌بودن خانواده‌ها دامن می‌زدند برای همین گروهی از خانواده‌ها از تصمیم‌شان برای نفرستادن دانش‌آموزان خود به مدرسه گفتند. عده‌ای خود را ملزم به تبعیت از تصمیمات ستاد مقابله با کرونا دانستند و بودند خانواده‌هایی که در همان برزخ بلاتکلیفی باقی مانده‌اند تا وزیر تکلیف نهایی را مشخص کند.
تصمیماتی باب میل افکارعمومی
بازگشایی مدارس حالا مسأله‌ای جهانی است؛ دغدغه‌ای مشترک میان خانواده‌ها و دولت‌ها. کرونا چند ماهی است به دغدغه جهانی بدل شده و شهروندان دهکده جهانی را به دردسر انداخته است. دولت‌ها برنامه‌ریزی می‌کنند. شهرها قرنطینه می‌شوند. مدارس به خانه‌ها کشیده شدند اما حالا بحث بازگشایی مدارس داغ شده و تصمیمات وزرای آموزشوپرورش سرتیتر خبرها هستند. محمدرضا نیک‌نژاد، معلم، بر این باور است وزارت آموزشوپرورش حرف‌هایی باب میل افکار عمومی می‌زند و بخشنامه‌هایی به مدارس فرستاده می‌شوند. به گفته نیک‌نژاد مدارس هم دست و پا شکسته برنامه‌های خود را دنبال می‌کنند و سعی دارند با کمترین آسیب، آموزش را جلو ببرند. او فلسفه، تئوری و پیش‌فرض مدارس را بر کلاس‌های حضوری می‌داند؛ فلسفه‌ای که حالا کرونا آن را زیر پا گذاشته تا معلم‌ها و دانش‌آموزان دنیای مجازی آموزش را محک بزنند. او تصمیم انگلیس برای بازگشایی مدارس را مثال می‌زند تا تفاوت تصمیمات بیشتر مشهود باشد. «انگلیس برای بازگشایی مدارس قوانین سفت و سختی وضع کرده و این در حالی است که یک‌میلیارد یورو برای فاصله‌گذاری اجتماعی هزینه شده است.» نیک‌نژاد به «شهروند» می‌گوید: «در ماه‌های اخیر آموزشوپرورش یکسری حرف‌هایی زده و از تصمیماتی گفته اما به نظر می‌رسد کارایی این صحبت‌ها و تصمیمات تنها آرام‌کردن افکارعمومی است و بس.»
تصمیمات در اتاق‌های بسته و به دور از دغدغه خانواده‌ها، مدیران و دانش‌آموزان و معلم‌ها گرفته می‌شوند تا در قالب بخشنامه‌هایی به دست مدارس برسند اما در این میان در میدان‌داری کرونا مدارس می‌مانند و دانش‌آموزان، خانواده‌ها و دغدغه آموزش بچه‌ها. «باید این واقعیت را در نظر گرفت که دانش‌آموزان از منظر امکانات علمی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی در خانواده‌های متفاوتی قرار دارند. درواقع دانش‌آموزانی که از این امکانات محروم هستند بی‌شک آسیب خواهند دید.» این معلم از غیبت سرانه‌ها در مدارس می‌گوید. مدارسی که در نبود سرانه‌ها امکانات مورد نیازشان را از طریق خانواده‌ها تأمین می‌کنند. «آموزشوپرورش با این صحبت‌ها می‌خواهد، بگوید در مدارس حضور دارد اما این بودن یکسری امکانات می‌خواهد.»
سندهای بالادستی بر مدرسه‌محوری تأکید دارند، ایده‌ای جهانی. ایده‌ای که کلیات را به آموزشوپرورش می‌سپارد و جزئیات به عهده خود مدارس است. به باور نیک‌نژاد کرونا بهترین فرصت بود تا آموزشوپرورش امکاناتی را به مدارس بدهد یا بودجه‌ای در اختیار آنها قرار بدهد و نظارت را خود به عهده بگیرد. او معتقد است با نزدیک‌شدن به بازگشایی مدارس، مدیران در حال برنامه‌ریزی‌اند و معلم‌ها به نرم‌افزارهایی فکر می‌کنند که بتوانند آموزش را برای دانش‌آموزان راحت‌تر کنند. «اگر هدف آموزش است وزارتخانه اجازه بدهد موضوع پیش برود اما اگر به فکر اعمال نفوذ است، بحث دیگری است.»
آمارهای روزانه کرونا ترس را به جان اولیا می‌اندازد، اولیایی که هنوز نمی‌دانند قرار است بچه‌هایشان در چه شرایطی‌سال تحصیلی جدید را شروع کنند. «یک روز می‌گویند حضوری و روز دیگر از ادامه آموزش مجازی می‌گویند. بلاتکلیفی وحشتناک است.
غیبت یک تصمیم قانع‌کننده
یک روز شبکه شاد محبوب مدارس می‌شود و روزی دیگر قرار بر این می‌شود آموزش غیرحضوری و از شبکه‌های مجازی دنبال شود. هر چند بعد از مدتی قول‌وقرارها از شیفت‌بندی دانش‌آموزان می‌گویند. تصمیماتی که هنوز خود در بلاتکلیفی دست‌وپا می‌زنند تا دانش‌آموزان، مدیران و خانواده‌ها در برزخ بی‌برنامگی باقی بمانند. علی بهشتی‌نیا، معلم، هم بر این باور است که آموزشوپرورش در بحث تصمیم‌گیری مشکل دارد. او معتقد است هنوز با گذشت چند ماه از کرونا وزیر و تیم کارشناسی شورای عالی نتوانسته‌اند تصمیم قانع‌کننده‌ای بگیرند تا معلم‌ها و خانواده‌ها قانع شوند. بهشتی‌نیا به «شهروند» می‌گوید: «آموزشوپرورش باید قاطعانه تصمیم بگیرد.»
کشورگشایی کرونا که شروع شد، وضع شهرها یا سفید باقی ماندند یا تمایل به زردی کردند یا در لیست قرمزها جای گرفتند. وضعیت‌هایی که هر کدام سناریوی خاص خود را طلب می‌کنند تا شهروندان این دوران را با سختی کمتری پشت سر بگذارند. «از مدیران مدارس سوال می‌کنیم، می‌گویند هنوز برنامه‌ای نداریم. با وجود این نمی‌دانم چه اصراری به بازگشایی مدارس در ١٥شهریور است؟» این معلم وضع کرونا را در دو هفته آینده بد پیش‌بینی می‌کند؛ با توجه به سفرهایی که در تعطیلات پشت سر گذاشتیم. «باید تا اول مهر صبوری کرد برای بازگشایی مدارس.» بهشتی‌نیا معتقد است آموزشوپرورش می‌تواند نیم فصل ابتدایی سال تحصیلی را مجازی برگزار و برای نیم‌فصل دوم براساس شرایط تصمیم‌گیری کند. «یک روز می‌گویند مدارس برپا هستند، روز دیگر می‌گویند مدارس بسته می‌مانند. روز دیگر شاد اجباری است و روز دیگر الزامی بر شاد نیست. دچار تعارض شده‌ایم. روسای ادارات بیشتر برمبنای مصلحت تصمیم می‌گیرند. هنوز گروهی از خانواده‌ها ثبت‌نام نکرده‌اند.»
آموزشوپرورش تکلیف‌مان را مشخص کند
«شیوه آموزش مشخص شود، تکلیف ما هم معلوم می‌شود.» حمید یکی از اولیای بلاتکلیف روزهای کرونایی است. مدارس که تعطیل شدند پسر نه ساله‌اش خانه‌نشین شد و چشم دوخت به شبکه شاد، البته فضای واتساپ محل پرسش و پاسخ بچه‌ها بود. «پابه‌پای پسرم کلاس دوم را تمام کردم.» آمارهای روزانه کرونا ترس را به جان اولیا می‌اندازد، اولیایی که هنوز نمی‌دانند قرار است بچه‌هایشان در چه شرایطی‌سال تحصیلی جدید را شروع کنند. «یک روز می‌گویند حضوری و روز دیگر از ادامه آموزش مجازی می‌گویند. بلاتکلیفی وحشتناک است. یک تصمیم جدی بگیرند و تکلیف‌مان را مشخص کنند.» مینو اما چشم دوخته به اخبار تلویزیون و روزنامه‌ها تا تصمیم نهایی را برای سال تحصیلی جدید دختر پانزده ساله‌اش بگیرد. «آموزشوپرورش بلاتکلیف است و ما را هم بلاتکلیف گذاشته است.» هر بار که تصمیم وزارتخانه رسانه‌ای شد، مینو براساس آن عمل کرد تا نه سلامت دخترش به خطر بیفتد نه از آموزش دور باشد. «قرار بر مجازی باشد، زندگی‌مان را بر مبنای آن برنامه‌ریزی می‌کنیم، اگر اصل بر حضوری باشد تکلیف‌مان مشخص می‌شود.» مهدی اما امیدوار است آموزش مجازی دنبال شود و کلاس‌های حضوری بماند برای روزهای بی‌کرونا. «روزگار آنلاین است و بد نیست آموزش هم مجازی پیش برود.» او معتقد است در سال‌های اخیر سهم اولیا در آموزش فرزندان سیر صعودی به خود گرفته و بخشی از مسئولیت به دوش پدرها و مادرهاست. «تدریس حضوری احتمال خطر را بالا می‌برد، بنابراین منطقی نیست.»