تمامی مالکان خودروهای لوکس که در پایان هر سال مجموع ارزش خودرو آنها بالغ بر یک‌میلیارد تومان است، مشمول پرداخت مالیات سالانه خودرو شدند.
به گزارش شهروندآنلاین به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان، پنجم اسفند ماه سال ۹۹ بود که نمایندگان مجلس شورای اسلامی در طی جلسه علنی، بررسی بخش‌های درآمدی لایحه بودجه سال ۱۴۰۰، بند الحاقی ۷ تبصره ۶ ماده واحده لایحه بودجه را مورد بررسی قرار دادند.
بر اساس آن مصوب کردند تا تمامی مالکان خودروها (اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی) مدل‌های مختلف خودروهای سواری (اعم از وانت‌های دو کابین دارای شماره انتظامی شخصی به نام خود و فرزندان کمتر از ۱۸ سال و محجور تحت تکفل) که در پایان هر سال مجموع ارزش خودرو آنها بالغ بر یک میلیارد تومان است، مشمول پرداخت مالیات سالانه خودرو شوند.
این داستان در حالی در سال ۱۴۰۰ اجرا خواهد شد که برخلاف بسیاری از نقاط دنیا، خودرو در کشور ما به جای یک کالای مصرفی بودن، به عنوان کالای سرمایه‌ای شناخته می‌شود و با گذر زمان و افزایش کیلومتر علیرغم اینکه در اکثر نقاط دنیا قیمت یک خودرو تا ۵۰درصد هم افت می‌کند، اما در کشور ما برعکس این ماجرا رخ داده و مثلا سیتروئن C۳ یا رنو کپچر که روزی با قیمت حدود ۱۰۰ تا ۱۲۰ میلیون تومان پیش‌فروش شدند، این روزها قیمت نمونه‌های کارکرده‌اش تا حدود ۸۰۰ میلیون تومان هم می‌رسد!
این مسأله درخصوص تمامی محصولات داخلی و مونتاژی و… هم صدق می‌کند و برای مثال قیمت کیا سراتو مونتاژ داخل آپشنال با موتور ۲ لیتری در عرض پنج سال از ۱۰۰ میلیون تومان به حدود ۸۰۰ میلیون تومان در این روز بازار رسید. اگرچه که یکی از فاکتورهای مهم افزایش نامتعارف قیمت خودرو به ویژه نمونه‌های وارداتی رشد ناگهانی قیمت ارز بوده است.
اگر بخواهیم مثالی ملموس‌تر در این خصوص بزنیم باید گفت که طبق این قانون آنچه کاملا مشخص است، این بوده که خودروهای تا سقف یک میلیارد تومان از پرداخت مالیات معاف شده‌اند. مورد دوم این بوده که تعریف خودروی لوکس در کشورمان نامناسب و غیرعلمی است.
ارزش‌گذاری خودروهای لوکس چگونه است؟
مسیح فرزانه، کارشناس صنعت خودرو گفت: «در هیچ کجای دنیا خودرویی که بالای ۲۵۰۰سی‌سی گنجایش پیشرانه داشته و قیمت آن از ۴۰هزار دلار بیشتر است، در کلاس خودروهای لوکس قرار نمی‌گیرد.»
او بیان کرد: «این تعریف نامناسب سبب شده تا در این قانون نیز بسیاری از خودروها از برندهای آسیایی که سال‌هاست از عمرشان گذشته در این ردیف قرار گرفته و موظف به پرداخت مالیات شوند. آیا به واقع در همه جای دنیا یک دستگاه هیوندای سوناتا هایبرید یا تویوتا کمری، کیا اپتیما و حتی برخی خودروهای چینی (که برچسب قیمتی بالای یک میلیارد خورده‌اند) خودروی لوکس محسوب می‌شوند؟ اینها همه خودروهای اقتصادی خانوادگی هستند.»
این کارشناس صنعت خودرو ادامه داد: «اتفاق دیگری که رخ داده، این است که بسیاری از برندهای اروپایی (از جمله برندهای آلمانی، ایتالیایی و…) در بازار کشورمان اصلا خودروهای روز دیگر محسوب نمی‌شوند، زیرا آخرین سری خودروهای وارداتی در کشور معدود مدل‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ و مابقی زیر این سال هستند.»
فرزانه تشریح کرد: «وقتی نگاهی به قیمت‌های این روزهای خودروها به ویژه وارداتی‌ها در بازار کشور می‌اندازیم، به نظرمی‌آید گویی ارزش‌گذاری آنها نه با دلار حدود ۲۵هزار تومان بلکه با دلار حدود ۴۰هزار تومن محاسبه شده است، برای مثال همین مسأله سبب شده که یک دستگاه ب ام و سری ۷ مدل ۲۰۱۸ فول آپشن صفر کیلومتر کربن بلک که می‌توان قیمتی حدود ۱۰۰هزار دلار را برای آن در بازار جهانی متصور بود، این روزها تا حدود ۸میلیارد تومان هم در بازار کشورمان رسیده است!»
او ادامه داد: «یعنی یک ماشین ۱۰۰هزار دلاری ضرب در دلار ۴۰هزار تومانی که می‌شود 4میلیارد تومان و تقریبا نزدیک ۱۰۰درصد هم عوارض واردات روی آن لحاظ شده تا به این عدد کاملا غیرمنطقی حدود 8میلیارد تومان رسیده است.»
فرزانه بیان کرد: «حال اگر قیمت دلار را همان حدود ۲۵هزار تومان در نظر بگیریم، ارزش این سری ۷ در بازار ایران می‌شود ۳۲۰هزار دلار! یعنی شما برای یک ماشین سه سال کهنه (چون تمامی خودروهای امروز بازار دنیا مدل ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ خواهند بود) از برند ب ام و، هم‌اندازه پولی را پرداخت کرده‌اید که در همه جای دنیا می‌توان با این حدود ۳۲۰ هزار دلار آخرین مدل رولزرویس ریت را خریداری کرد.»
این کارشناس صنعت خودرو تشریح کرد: «حال تصور کنید قرار است از این مالکی که چندین برابر ارزش واقعی یک خودرو را پرداخت کرده و یک‌بار هم عوارض و مالیات چندین و چندگانه وارداتش را هم پرداخت کرده و از طرفی سوخت آزاد استفاده کرده و ورود قطعات یدکی ماشین آن هم ممنوع است و با چند برابر ارزش جهانی آن را می‌خرد و از طرفی در شرایطی که واردات خودرو بیش از سه سال است که ممنوع شده، مجددا خواسته شود که برای یک سال بیش از ۲۰۰ میلیون تومان (برای یک سری ۷ ب ام و) مالیات پرداخت کند.»
او گفت: «بر این مسأله کاملا واقفم که هدف از دریافت مالیات به این سبک، افزایش درآمدهای دولت، بازتوزیع ثروت و جلوگیری از فعالیت‌های احتکاری است، اما این سوال مطرح می‌شود که آیا در سایر نقاط دنیا تعریف دریافت مالیات از خودرو بنا بر نسبت قیمت آن در بازار همان کشور محاسبه می‌شود؟ شاید یکی از مناسب‌ترین مثال‌ها در این زمینه کشور آلمان باشد که محاسبه مالیات سالیانه یک خودرو متضمن بررسی فاکتورهایی چون میزان دی‌اکسیدکربن تولیدشده در یک کیلومتر، گنجایش موتور، وزن و نوع سوخت و… است.»
این کارشناس صنعت خودرو تشریح کرد: «طبق همین فرمول در کشوری همانند آلمان، میزان مالیات یک دستگاه ب ام و ۷۳۰ مدل ۲۰۱۸ با موتور بنزینی ۴ سیلندر ۱۹۹۸ سی‌سی و وزنی معادل ۱.۸ تن که در هر یک کیلومتر تنها ۱۳۴ گرم دی‌اکسیدکربن تولید می‌کند، دقیقا چیزی حدود ۱۲۰ یورو (با یوروی ۳۰هزار تومان) معادل ۳میلیون و ۶۰۰هزار تومان است که برای همین خودرو در کشورمان تنها به دلیل شرایط غیرواقعی قیمتی به حدود ۲۰۸میلیون تومان می‌رسد.
در محاسبه این مالیات اگر خودروی مذکور دیزل باشد (به دلیل اینکه آلایندگی بیشتری دارد) بر میزان مالیات افزوده و وقتی سراغ خودروهای هایبرید می‌روید (به دلیل آلایندگی کمتر) به مراتب پایین‌تر بوده و برای مثال در کشور آلمان میزان مالیات سالانه تویوتا پریوس مدل ۲۰۱۶ برابر با ۱۱۴ یورو است. محاسبه همین مالیات برای لکسوس NX۳۰۰ هایبرید که در هر کیلومتر، ۱۲۰ گرم دی‌اکسیدکربن تولید می‌کند، در حالی در آلمان دقیقا 3میلیون تومان است که در محاسبه جدید در کشورمان ۵۳میلیون تومان تعیین شده است.»
خودروهای لوکس، باید مالیات دهند
پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی گفت: «هر کالایی که قیمت‌گذاری می‌شود، متأثر از عرضه و تقاضاست. با تغییراتی که طی یک تا دو سال گذشته شاهد بودیم، قیمت بسیاری از کالاها افزایش یافته است.»
این مقام مسئول تشریح کرد: «سیاست مجلس این است که با توجه به کمبود مواد ارزش در شرایط تحریم، اولویت تخصیص ارز به کالای غیرلوکس باشد. در قدم اول ارز به کالای اساسی سپس واسطه‌ای اختصاص می‌یابد. حداقل در دو سال اخیر از تخصیص ارز مستثنا بوده‌اند.»
او درخصوص اساس قیمت‌گذاری مالیات برای خودروهای لوکس گفت: «قیمت براساس میزان عرضه و تقاضا و نرخ ارز است. اکنون در مصوبه بودجه امسال از خودروهای لوکس قرار است مالیات گرفته شود و قیمت آن براساس میزان عرضه و تقاضا، شرایط بازار و نرخ ارز است.»
شاید جالب باشد میزان مالیات سالیانه یکی از گران‌ترین و آلاینده‌ترین خودروهای دنیا در آلمان را نیز برایتان محاسبه کنیم. مالیات یک‌ساله بوگاتی شیرون مدل ۲۰۲۱ با موتور ۱۶ سیلندر ۸هزار سی‌سی که در هر کیلومتر چیزی حدود ۵۱۶ گرم دی‌اکسیدکربن تولید می‌کند، حدود ۲۳۰۰ یورو برابر با 69میلیون تومان است.
در هر حال، باید گفت این سبک جدید دریافت مالیات از خودروهای بالای یک میلیارد تومان نه‌تنها علمی و مناسب نیست، بلکه روی قیمت آنها در بازار امسال نه تأثیر خاصی می‌گذارد و نه از معاملات این خودروها به میزان قابل توجهی می‌کاهد. در بحث خودروهای بالای یک میلیارد که عموما مدل‌های وارداتی را شامل می‌شوند، تنها باز شدن مجدد درهای واردات می‌تواند بین ۴۰ تا ۵۰درصد از قیمت کاذب امروز آنها بکاهد.
حالا محاسبه کنید اگر نرخ ارز نیز در این میان کاهش یابد، آیا همچنان قیمت تویوتا لندکروزر مدل ۲۰۱۰ حدود 3میلیارد خواهد بود!؟