من مقصر سقوط بورس نیستم

عبدالناصر همتی در کلاب‌‌هاوس: واقعا رئیس کل بانک مرکزی این طور قدرتمند است؟

رئیس کل بانک مرکزی با بیان اینکه افزایش قیمت بنزین به نرخ ارز شوک وارد کرد، گفت: «اعتقادی به سرکوب نرخ ارز ندارم و بانک‌ مرکزی برای ثبات در این بازار دخالت می‌کند.»

شهروندآنلاین: عبدالناصر همتی با حضور در کلاب‌هاوس به پرسش‌های کارشناسان و فعالان اقتصادی پاسخ داد و گفت: «تصمیم اینکه من سفیر چین شوم گرفته شده بود و ۱۰ روز سفیر چین بودم ولی برای اجلاس سفرا به تهران برگشتم و همان روز دوم رئیس‌جمهوری بنده را خواستند و برای شرایط ارزی مشورت خواستند و ایشان پیشنهاد پذیرش مسئولیت بانک مرکزی را به من دادند.»

او افزود: «احساس کردم که نیاز است این سکان را به دست بگیرم و می‌دانستم که چه سختی‌هایی دارم ولی خوشحال هستم که سختی ۳۲ ماه را تحمل کردم و برای مردم تا حدی که توان دارم خدمت کردم و می‌دانم مردم سختی می‌کشند و تحریم بسیار سخت است و به خاطر اینکه دشمن نتواند اطلاعات بگیرد نمی‌توانم خیلی توضیج بدهم.»

دو مشکل در مدیریت بازار در سال‌های ۹۸ و ۹۹

همتی با بیان اینکه در این دوره با پشتیبانی مقام معظم رهبری و کل مجموعه دولت توانستیم این پیچ اصلی فشار حداکثری را رد کنیم، افزود: «در پایان سال ۹۸ و در سال ۹۹ مشکلاتی پیش آمد که مدیریت بازار ارز را با دشواری همراه کرد. یکی بحث گران‌شدن نرخ بنزین و دیگری رفتن اسم ایران به لیست سیاه FATF بود.»

رئیس کل بانک مرکزی با بیان اینکه در سال ۹۸ مشکل از افزایش نرخ بنزین شروع شد و افزایش قیمت بنزین به نرخ ارز شوک وارد کرد، گفت: «اواخر همان سال نیز مباحث مرتبط با اف‌ای‌تی‌اف و ورود به لیست سیاه به عنوان شوک‌های سیاسی و روانی بر بازار ارز تأثیرگذار بود و لذا بعضاً فشارها و عوامل سیاسی و بیرونی کار را از دست ما خارج کرد. من که توانستم نرخ ارز را برای یک سال ۱۱ تا ۱۳هزار تومان حفظ کنم با نرخ ۱۵هزارتومان مواجه شدم.»

او با بیان اینکه در سال ۹۹ اتفاقات زیادی رخ داد که اثر منفی شدیدی بر نرخ ارز گذاشت، ادامه داد: «ازجمله این اتفاقات درخواست مکانیزم ماشه به وسیله آمریکایی‌ها بود که علیرغم اینکه رأی نیاورد، ولی اثر منفی بر بازار ما گذاشت. همچنین ۱۸ بانک ما تحریم ثانویه شدند که همین امر باعث تشدید شرایط مخرب شد و افزایش انتظارات تورمی را به دنبال داشت.»

رئیس کل بانک مرکزی ادامه داد: «من  تمام تلاشم را کردم و در اذهان از دلار ۴۵هزار تا۶۰ هزار تومانی صحبت می‌کردند و همه اینها به انتظارات تورمی دامن زد و هدفگذاری تورمی ما را با مشکل مواجه کرد؛ هدف‌گذاری تورمی به این معنا نیست که حتما به آن برسیم بلکه باید به آن نزدیک شویم که نزدیک هم شدیم. ما اوراق فروختیم و با آن کسری بودجه و تشدید تورم را کنترل کردیم.»

تأثیر انتشار اوراق بر جلوگیری از افزایش نقدینگی

همتی ضمن با تأکید بر اینکه کارگزاری بانک مرکزی توانست ۱۲۵ هزار میلیارد تومان اوراق به فروش برساند، افزود: «اگر این اقدام انجام نمی‌شد به تنهایی می‌توانست ۳۲ واحد درصد به نقدینگی اضافه کند که از آن جلوگیری شد.»

رئیس کل بانک مرکزی درباره بازار ارز و سیاست‌های ارزی این بانک نیز این طور توضیح داد که اعتقادی به سرکوب نرخ ارز ندارم. دخالت بانک‌ مرکزی در بازار ارز و تعیین نرخ را به طور قطعی رد می‌کنم و بانک‌ مرکزی برای ثبات دخالت می‌کند و من اعتقادی به سرکوب نرخ ارز ندارم و نرخ ارز در بازار ثانویه تعیین می‌شود. بازار ثانویه (نیما) به روز و در حال تغییر است و بانک مرکزی در آن دخالتی ندارد و اقدامات بانک مرکزی صرفا برای ثبات و جلوگیری از نوسانات است.

او در ادامه در خصوص تسعیر نرخ ارز افزود: «تسعیر ارز صندوق توسعه ملی بر اساس اصل قانونی است و کسی نمی‌تواند از آن استنکاف کند علیرغم این موضوع بنده تا حد توان مقاومت کردم. اقتصاد ما بر ارزآوری صادرات غیر نفتی متکی است.»

همتی با بیان اینکه در سال گذشته ۳۷ میلیارد دلار واردات داشتیم که دوسوم آن به وسیله صادرات غیرنفتی تأمین شد، افزود: «خالص دارایی ارزی بانک مرکزی بر اساس سیاست‌های مدون است و ارزپاشی در این خصوص وجود ندارد. نرخ ارزی که سرکوب بشود و باعث خروج سرمایه شود از نظر من مردود است.»

بانک مرکزی اجازه خروج سرمایه نمی‌دهد

رئیس کل بانک مرکزی ادامه داد: «اگر بخواهیم خالص دارایی‌های ارزی بانک مرکزی را خرج کنیم بر اساس سیاست‌های ارزی این کار را انجام می‌دهیم و اجازه خروج سرمایه نمی‌دهیم. تقریبا ۶.۵ میلیارد تومان ارز صادراتی به چرخه اقتصاد کشور بازنگشته است. دوسوم تأمین واردات ما در کل کشور را صادرات غیرنفتی تأمین می‌کند و ما هیچ‌ وقت صادرات را سرکوب نکردیم.»

آخرین خبر از صادرکنندگان کارتخوان خواب

او با اشاره به اینکه ما ۲۵۰ نفر داشتیم که صادرکننده واقعی نبودند و قانون هم گفته اینها را بررسی کنیم و ۶.۵میلیارد دلار ارز را به کشور وارد نکردند، گفت: «بعدا فهمیدیم نه آدرس و نه کارت بازرگانی درستی داشتند و از بین این ۲۵۰ نفر، ۷۰ نفر را خود قوه قضائیه اعلام کرد که از افراد بسیار تهیدست کارت بازرگانی گرفته بودند و ۳۰ نفرشان هم الان دستگیر هستند.»

همتی پیرامون پیوستن به FATF گفت: «اگر از من پرسیده بودند حتما FATF را تأیید می‌کردم ولی من صاحب نظر نیستم و جای دیگر باید تصمیم بگیرند.»

رئیس کل بانک مرکزی در ادامه با بیان اینکه خیلی از مشکلات و فشارهای من را بخش خصوصی نمی‌داند، گفت: «سال ۹۹ بدترین سال کشور بود؛ من بازارساز هستم و وقتی که ابزار من محدود شود، نمی‌تواند بدون ارز بازار را کنترل کند؛ شرایط ما اما اکنون دارد بهتر می‌شود. با صادرکنندگان هر روز جلسه دارم این طور نیست که ارز را نیاورند؛ اما پتروشیمی‌ها ارز ارزان بدهند، من نمی‌توانم جلوگیری کنم.»

همتی گفت: «تیمی الان در وین هستند که این مسائل را پیگیری می‌کنند و این مسائل را پیگیری می‌کنیم که فقط گفته نشود تحریم بانکی برداشته شد؛ بلکه نحوه استفاده منابع و سایر ابزارها را هم برای رفع تحریم‌ها باید به کار بگیریم.»

اقدامات بانک مرکزی برای مبارزه با پولشویی 

او در خصوص مبارزه با پولشویی گفت: «در سال ۹۷ چک‌های تضمینی را جمع کردم که میلیاردها تومان را در دوبی خرج می‌کردند و الان در زمینه پولشویی کارهای خوبی انجام شده است و به‌تدریج سیستم ما بهتر شود؛ نمونه آن هم شرط‌بندی و قمار است که سامانه‌ها به‌سرعت عمل می‌کند و در آینده نزدیک خبرهای خوبی را از کنترل‌های پولشویی ارایه خواهم داد.»

انجام روزانه ۴۰ هزار میلیارد تراکنش

همتی با بیان اینکه روزانه ۱۵۰ میلیون تراکنش شتابی و ۱۰۰ میلیون تراکنش شاپرک داریم، تصریح کرد: «ضمن اینکه الان روزانه ۴۰ هزار میلیارد تومان تراکنش صورت می‌گیرد؛ بنابراین اعداد و ارقام نشان می‌دهد که کنترل سخت است ولی با کنترل و سامانه کار راحت می‌شود؛ اکنون سیستم فاش را داریم که به بانک مرکزی اجازه می‌دهد که شبکه‌ها و سرشاخه‌های قمار و جابه‌جاکننده پول را شناسایی کند.»

او ضمن تأکید بر اینکه اکنون نسبت به سال گذشته پنج برابر کنترل ما بیشتر شده است، افزود: «البته این تراکنش‌ها صرفا کار پولشویی انجام نمی‌دهند بلکه مالیات نمی‌پرداختند؛ این در حالی است که مجوز دو میلیون پوز را باطل کردیم و ۷ میلیون دیگر را اطلاعاتش را به سازمان مالیاتی دادیم؛ اما شعب بانک‌های ما به این امر کمک می‌کردند و با برخی از افراد همراهی می‌کردند که بتوانند پول کلان جابه‌جا کنند.»

دیگر اضافه برداشت نداریم

همتی در ادامه در خصوص بدهکاران بزرگ بانکی گفت: «۱۱ بدهکار بزرگ بانکی ۹۰ هزار میلیارد تومان بدهی دارند که البته متعلق به اکنون نیست؛ پس ساختار عظیمی در سیستم بانکی ما شکل گرفته که رئیس کل بانک مرکزی نمی‌تواند به تنهایی آن را مدیریت کند؛ اما اکنون با اختیاراتی که از سران سه قوه به بانک مرکزی داده شده است، موسسات ناتراز در کنترل قرار گرفته‌اند؛ این در حالی است که اکنون دیگر اضافه برداشت در کشور نداریم و ۸۰ هزار میلیارد تومان در نیمه دوم سال ۹۷ اضافه برداشت داشتیم اما اکنون برخی از موسسات دیگر به نقطه سخت ناترازی رسیده‌اند؛ پس زمان نیاز داریم.»

همتی گفت: «تا زمانی که بانک‌ها را بتوان به صراط مستقیم آورد، پنج سال زمان نیاز داریم؛ اما در مسیر هستیم و بخش مهمی از وقت رئیس کل بانک مرکزی روی این موضوع متمرکز شده است که نمونه آن هم ادغام بانک‌های نیروهای مسلح است. پس ما در حال کار بر روی این موضوع هستیم؛ اما خیلی از مشکلات ساختاری اقتصاد ایران ناشی از بانک‌هاست ولی خیلی از تولید و پیشرفت کشور نیز مرهون نظام بانکی است.»

مخالف ارز ۴۲۰۰ تومانی هستم

او با بیان اینکه سیاستگذاری ارز ۴۲۰۰ تومانی باید در دولت صورت گیرد، گفت: «من هم مخالف ارز ۴۲۰۰ تومانی بودم به عنوان رئیس کل بانک مرکزی هم نمی‌توانم خارج از مجموعه تصمیمات اقتصادی کشور عمل کنم؛ اما به عنوان فردی، با این ارز مخالف هستم.»

آخرین وضعیت منابع ارزی بلوکه‌شده در کره جنوبی 

همتی افزود: «درخصوص کره جنوبی صحبت‌های بسیاری می‌شود که این موارد را تکذیب می‌کنم. مسئول آن پول‌ها بانک مرکزی است و در این زمینه هنوز اتفاقی نیفتاده و البته استفاده از این منابع حق جمهوری اسلامی ایران است. ۷ میلیارد دلار منابع بلوکه‌شده در کره جنوبی باید هر چه زودتر آزاد شود و قطعا پیگیر دریافت جریمه آن هم خواهیم بود.»

او با بیان اینکه بانک مرکزی با استفاده از منابع خود ۱۱ هزار میلیارد دلار تأمین ارز کرده است، گفت: «اف‌ای‌تی‌اف جز ضرورت‌های فعالیت بانکی است که اگر تصویب نشود به‌خصوص در زمانی که تحریم‌ها برداشته شود، در مبادلات بانکی دچار مشکل می‌شویم.»

همتی مقصر سقوط بورس است؟

او در پاسخ به انتقادات درباره نقش بانک مرکزی و رئیس کل این بانک در سقوط بورس گفت: «بانک مرکزی و بنده در موضوع بورس مظلوم واقع شده‌ایم، در خیلی از جاها نیز این طور شده است؛ اما بنا نداریم خیلی مسائل را پاسخ دهم. مشکل در مرغ را هم به بانک مرکزی نسبت می‌دهند؛ نرخ ارز بالا می‌رود می‌گویند بانک مرکزی کرد، هر اتفاقی که در کشور می‌افتد، می‌گویند زیر سر بانک مرکزی است.»

همتی ادامه داد: «بانک مرکزی چرا باید نرخ سود را پایین بیاورد و بعد بالا ببرد و بورس را به هم بریزد. واقعا رئیس کل بانک مرکزی این طور قدرتمند است؟ در حالی که دو ماه ابتدایی ۹۹ معادل ۷۱ هزار میلیارد تومان اضافه ذخیره بانک‌ها نزد بانک مرکزی بود که الان به زیر ۲۰ هزار میلیارد تومان رسیده است.»

او افزود: «اگر قرار بود که بانک مرکزی این گونه در بورس عمل کند باید کانال هدفگذاری را به ۱۸درصد در بازار بین بانکی برای نرخ سود می‌رساندم، اما این کار را نکردم. ۴ تا فاکتور را به خاطر بورس تغییر دادم، چراکه می‌خواستم نرخ تسهیلات، ناترازی بانک‌ها و کمک به بورس را صورت دهم و بنابراین انگیزه ندارم نرخ سود بانکی را بالا بیاورم.»

نظر همتی درباره تغییرات دامنه نوسان و متقارن بورس

همتی با بیان اینکه برخی با سود نظام بانکی زندگی می‌کنند در حالی که متأسفانه برخی یک‌بعدی نگاه می‌کنند، تصریح کرد: «ما به دنبال ثبات بازار بورس هستیم  این در حالی است که آینده از آن بازار سرمایه است و همه باید کمک کنیم؛ الان نیز باور دارم که ۵۰درصد سهام در بازار ارزشمند است؛ البته سازمان بورس هم باید سیاستگذاری‌های ثبات‌بخشی را برای بورس در نظر بگیرد این در حالی است که دامنه نوسان، دامنه متقارن و مواردی از این دست که مدام در حال تغییر است، غلط است.»

او ضمن تأکید براینکه من هم دغدغه بورس را دارم، افزود: «نمی‌شود که یک بازار همیشه بازدهی خوب داشته باشد و بقیه بازارها خراب باشند؛ اما پیش‌بینی می‌کنم که شرایط اقتصادی ما به سمت ثبات بیشتر پیش می‌رود اما بورس هم روزهای خوبی خواهد داشت.»

رئیس کل بانک مرکزی در خصوص کارسازی پول‌های بلوکه‌شده ایران که آزاد شد، گفت: «هر پولی که آزادسازی شده است، مشخص است که در کجا هزینه می‌شود؛ اما نباید بر اساس حدسیات حرف زد. منابع متعلق به نظام جمهوری اسلامی ایران است که باید در مورد آن توضیح داده شود.»

همتی گفت: «ظرف یک هفته یا یک ماه کار به نحوی می‌شود که ۲۰ هزار میلیارد تومانی که معمول بود ذخایر اضافه بانک‌ها باشد، به ۷۰ هزار میلیارد تومان رسید؛ یعنی ۵۰ هزار میلیارد تومان به ذخایر اضافه شد؛ چراکه کسی وام نگرفت و ظرف یک ماه این اتفاق افتاد.»

او افزود: «ما اوراق بدهی را تازه شروع کرده بودیم و الان تازه از نیمه سال ۹۹ به بعد که بخشی از اوراق دولتی را به صورت عملیات ریپو از بانک‌ها بگیریم و در حال انجام این کار هستیم، اینجاست که متوجه می‌شویم عملیات بازار باز چقدر مهم است.»

نرخ ارز را بازار تعیین می‌کند 

همتی گفت: «اگر عرضه ارز در بازار زیاد شود، نرخ کاهش می‌یابد؛ قیمت را هم بازار تعیین می‌کند؛ اما بانک مرکزی طرفدار ثبات بازار ارز است. البته سال ۹۹ به خاطر انتظارات تورمی که اوایل سال ایجاد شد و مطالبی مطرح شد که همه انتظار رشد ۱۰۰درصدی نقدینگی داشتند، به خاطر انتظارات عجیبی بود که در جامعه ایجاد شد و نرخ رشد پول در مرداد به ۸۸درصد رسید که نشان از سیالیت پول دارد.»

او افزود: «این انتظارات تورمی را شکل داد و مجموعه این اتفاقات سبب شد که انتظارات در بازار سهام بالا رود و خیلی از تحلیلگران بازار سرمایه، سهام را با دلار ۶۰ هزار تومانی تحلیل کردند. در مورد نرخ بهره اطمینان می‌دهم که اقدامی نمی‌کنم که بازار سرمایه به هم بخورد.»

همتی گفت: «در مورد تغییر نرخ بهره نیز تصمیم نگرفتم، اما اگر در مورد تورم توانستیم رقم را کاهش دهیم، نرخ بهره را هم تغییر می‌دهیم. اما در مورد نرخ بهره بازار بین بانکی نیز به صورت جدی کنترل‌های لازم را می‌کنیم تا نرخ بازار بین بانکی بالا نرود.»

امیدوارم بتوانیم تورم را کنترل کنیم

او افزود: «راجع به فین تک‌ها کارهای خوبی را شروع کردیم و قطعا از فین تک‌ها حمایت جدی را خواهیم کرد. امیدوارم بتوانم رشد اقتصادی را افزون کنیم و تورم را کنترل نماییم. بانک مرکزی در شرایط عادی کار نمی کرد که همه انتظارات را بتوان پاسخ داد؛ اما فشار حداکثری ابرقدرت را شکست دادیم. درآمد ارزی ما یک‌نهم میانگین سالیان سال شد و بانک مرکزی وظایف خیلی مهم دیگری را دارد.»

رئیس کل بانک مرکزی ادامه داد: «اولا بخشنامه سومی که می‌فرمایید مثل بخشنامه اول است و اصلاحات جزئی دارد؛ متأسفانه طوری این مسائل در فضای رسانه‌ای منتشر شد که انگار مخالف بخش خصوصی است. خواهش دارم که مسائل فنی و ارزی مسائلی نیست در رسانه‌ها پخش شود.»

به گفته همتی بانک مرکزی اجازه داده است واردات در مقابل صادرات صورت گیرد.

او افزود: «ما برای نیما سقف نداریم و در یک مقطع دوستان می‌خواستند تست کنند، مسأله را امتحان کردند که سقف قرار داده شد؛ این در حالی است که خرید و فروش ارز تحت‌الشعاع برخی از موارد است. در تعامل با صادرکنندگان و اتاق بازرگانی می‌توان کار را پیش برد.»

همتی گفت: «در گمرک اعتقاد داشتند که نرخ پایه صادرات بالاست و وزیر اقتصاد و گمرک تصمیماتی گرفتند و نرخ پایه را بین ۲۰ تا ۳۰درصد کاهش دادند؛ پس یک دلیل کاهش این است و صادرات قبلی واقعی نبوده است. از شش ماه اول سال نرخ خیلی از صادرات مهم مثل فولاد و پتروشیمی و فرآورده‌های نفتی کاهش جدی یافته است که اثر خود را در صادرات گذاشته است. امیدواریم که در سال ۱۴۰۰ صادرات کاهشی نیست.»

او در خصوص عدم عمق‌بخشی به نیما گفت: «خارج از نیما معاملات ارز صادراتی مجاز است ولی باید اطلاعات آن ثبت شود. این در حالی است ممکن است گلایه‌هایی در مورد نیما وجود داشته باشد؛ ما هم قبول داریم ولی انتظار داریم که اشکالات برطرف شود. البته بازار متشکل ارزی نیز کمک کرده است و این بازار کمک کننده بوده و ساختارسازی‌ها نیز کارهای جدی برای بازار ارز انجام داده است که می‌توانند نهادسازی‌هایی در بانک مرکزی باشد که آیندگان تکمیل‌شده آن را مورد استفاده قرار دهند.»

 

ممکن است به این مطالب نیز علاقه‌مند باشید
ارسال دیدگاه

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

از اینکه دیدگاه خود رو با ما در میان گذاشتید، خرسندیم.