امداد، 2 هزار متر بالاتر از دریا
درمانگاه ندا در محور چالوس، هنوز پرمراجعه‌ترین پایگاه امدادی کشور است
20سال پیش بود که یکی از خیران چالوس، درمانگاه جاده‌ای «ندا» را در محور کندوان ساخت و آن را به هلال‌احمر سپرد. قصه از این قرار است که آن‌سال برادر یکی از رستوران‌دارهای کندوان دچار مسمومیت شده بود و بعد از گزارش این مشکل، نجاتگران هلال‌احمر آن فرد را به نزدیک‌ترین مرکز درمانی رسانده بودند.
برادر فرد مسموم‌شده برای تشکر از نجاتگران و امدادگران هلال‌احمر، 20هزار تومان از جیبش بیرون می‌آورد تا به آنها هدیه دهد. نجاتگر پول را دریافت نمی‌کند و می‌گوید که همه خدمات هلال‌احمر رایگان است و او وظیفه‌اش را انجام داده. آن فرد هم تحت‌تأثیر این اتفاق، تصمیم به ساخت درمانگاهی برای هلال‌احمر می‌گیرد.
درمانگاه ندا در واقع مرکزی برای استقرار نیروهای امداد جاده‌ای است و البته استقرار آمبولانس و همچنین وجود داروخانه‌ای در این مرکز، آن را به یکی از خاص‌ترین پایگاه‌ها و درمانگاه‌های هلال‌احمر تبدیل کرده است. این مرکز در سال 97 عنوان پرمراجعه‌ترین مرکز امدادی هلال‌احمر کشور را از آن خود کرده است.
درمانگاه سال 78 ساخته شد و بعد از تجهیز، به هلال‌احمر سپرده شد تا با استقرار پزشک در آن، مردم چالوس و روستاهای اطراف از آن استفاده کنند. اینجا علاوه بر ارایه خدمات پزشکی، محلی برای استقرار نیروهای امداگر هم بود و خدمات مورد نیاز را به گردشگران و اهالی چالوس ارایه می‌داد.
«امیرحسین عسکرزاده» رئیس شعبه هلال‌احمر چالوس می‌گوید: «تا 8سال پیش در این مرکز 3 پزشک مستقر بودند و خدمات درمانگاهی خوبی به مردم بومی و مسافران ارایه می‌دادند، اما بعد از انتقالی پزشکان این مرکز به شهرستان‌های دیگر، پزشکی جایگزین نشد و درمانگاه بدون پزشک ماند.
مسافران محور کندوان و ییلاق‌های آن و همچنین اهالی روستاهای اطراف همگی از حضور این پزشک و وجود درمانگاه استفاده زیادی می‌کردند، اما با رفتن پزشکان از این مرکز، این افراد از امکانات درمانی و بهداشتی زیادی محروم شده‌اند.»
کاروان‌های پزشکی از مازندران و دیگر استان‌های کشور در این مرکز مستقر می‌شدند و خدمات پزشکی متنوعی به مردم روستاها و مسافران ارایه می‌دادند.
با رفتن پزشکان از این مرکز، ارایه این خدمات هم متوقف شد: «خدمات پزشکی روستاهای اطراف، تنها در حد خانه بهداشت بود و به همین دلیل وجود پزشک در این درمانگاه کمک زیادی به آنها می‌کرد. از طرف دیگر، مسافرانی که از این محور عبور می‌کردند یا مدتی اینجا اقامت داشتند، هم از حضور پزشکان در درمانگاه ندا استفاده می‌کردند.»
80 کیلومتر تا اولین مرکز درمانی
نزدیک‌ترین مرکز درمانی در شهر چالوس، 80کیلومتر با درمانگاه ندا فاصله دارد و مسافران حادثه‌دیده و همچنین مردم روستاهای نزدیک به این مرکز، در صورت نیاز به این خدمات باید مسیری یک‌ساعت‌ونیمه را طی کنند؛ البته در روزهایی که جاده شلوغ نباشد می‌توان یک ساعت و نیمه به این مرکز رسید و گرنه در روزهای شلوغی محور چالوس و کندوان، این زمان به 6 ساعت هم می‌رسد.
ارتفاع‌محور کندوان حدودا 2هزار و سیصد متر بالاتر از سطح دریاست و اغلب افرادی که به صورت حضوری به درمانگاه مراجعه می‌کنند، معمولا افرادی هستند که بیماری‌های قلبی و تنفسی دارند. کم‌شدن فشار هوا در این ارتفاع این افراد را دچار مشکل می‌کند و نیازمند پزشک.
عسکرزاده می‌گوید: «بارها شاهد بودم که در دوره فعالیت تیم‌های پزشکی در این مرکز، افراد زیادی با یک درمان سرپایی از مشکل جدی رها شدند و نجات پیدا کردند، اما بیش از 8سال است که خدمات پزشکی و درمانگاهی در این مرکز ارایه نمی‌شود. البته داروخانه همچنان دایر است و خدمات پیش‌بیمارستانی اولیه توسط افراد آموزش‌دیده همچنان به مردم ارایه می‌شود.»
تنوع حوادث
نجاتگران مستقر در درمانگاه ندا به دلیل قرارداشتن در محور چالوس کندوان، با شرایط خاصی برای امدادرسانی روبه‌رو هستند. حوادث در این پایگاه تنوع زیادی دارند و به دلیل پرترددبودن مسیر، هر هفته با حوادث زیادی روبه‌رو هستیم.
همجواری با کوهستان، رودخانه و آبشار، جنگل، جاده‌های دوطرفه و گذرگاه‌های خطرناک هم از دیگر ویژگی‌های این محور است که باعث بروز حوادث مختلف می‌شود. «محمدرضا نجفی» مسئول درمانگاه ندا هلال‌احمر چالوس است و تجربه 17سال حضور در تیم امداد این مرکز، او را با انواع حوادث محور چالوس آشنا کرده است.
او می‌گوید: «حوادث جاده‌ای معمولا نیمه‌های شب رخ می‌دهند و دلیل این موضوع خواب‌آلودگی راننده‌هاست. حوادثی مثل سقوط از ارتفاع و غرق‌شدن در رودخانه و حوادث مربوط به آبشار معمولا در میانه روز اتفاق می‌افتند.
روزهای پایانی هفته گزارش‌های گم‌شدن در کوهستان و جنگل را داریم. البته در تمام ساعات روز گزارش‌های متنوعی از حوادث به پایگاه می‌رسد و نجاتگران را به محل حادثه می‌کشاند. ابتدای شیوع کرونا در کشور، این محور مثل اغلب جاده‌ها بسیار خلوت شده بود و تعداد حوادث کم، اما در ماه‌های گذشته به نظر می‌رسد ترس و احتیاط مردم در رابطه با کرونا کمتر شده.
چون جاده دوباره شلوغ شده است. همچنین با گرم‌شدن هوا، تعداد گردشگرانی که برای تفریح و چیدن سبزی‌های کوهی به ارتفاعات می‌روند، بیشتر شده و طبیعتا حوادث هم شدت بیشتری به خود گرفته.»
بارها اتفاق افتاده که بیماران و مصدومانی را با برانکارد و یا ویلچر به درمانگاه ندا می‌آورند و بعد از انجام اقدامات پیش‌بیمارستانی، این افراد حالشان خوب می‌شود. به طوری که با پای خودشان از درمانگاه خارج می‌شوند
از تمرکز فعالیت‌های نجاتگران روی حوادث جاده‌ای می‌گوید که اغلب حوادث را به خود اختصاص داده‌اند. با این حال، این روزها حوادث کوهستان هم در اطراف این محور کم رخ نمی‌دهد. نجفی می‌گوید: «ما در این پایگاه تیم‌های آماده و ورزیده‌ای برای امداد کوهستان و جاده و حتی سیلاب داریم.
این امدادگران و نجاتگران اغلب نیروهای داوطلب هستند که برای کمک به هموطنان از جان و دل مایه می‌گذارند و مهم‌ترین انگیزه‌شان برای این فعالیت‌ها، نجات جان انسان‌هاست. بارها اتفاق افتاده که بیماران و مصدومانی را با برانکارد و یا ویلچر به درمانگاه ندا می‌آورند و بعد از انجام اقدامات پیش‌بیمارستانی، این افراد حالشان خوب می‌شود.
به طوری که با پای خودشان از درمانگاه خارج می‌شوند. این نشان می‌دهد نجاتگران و افراد دوره دیده ما در کارشان مهارت خوبی دارند و با همین اقدامات اولیه پیش بیمارستانی، می‌توانند جان بسیاری از مصدومان و افراد بیمار را نجات دهند. صحنه‌ای که بیمار و مصدوم روی پای خود می‌ایستد و با حال خوب از این مرکز بیرون می‌رود، بهترین تجربه همه ما از کار و فعالیت در محور کندوان است.»
اینجا هنوز هم پرمراجعه است
درمانگاه ندا با اینکه از نام «درمانگاه» فقط تابلویی در سردر این مرکز را به دوش می‌کشد، اما هنوز هم یکی از پرمراجعه‌ترین مراکز امدادی هلال‌احمر در کشور است.
«منصور سمائی» معاون امدادونجات هلال‌احمر چالوس می‌گوید: «از سال‌ها پیش مردم بومی این منطقه و همچنین مسافران این محور، می‌دانستند که در درمانگاه ندا پزشک مستقر است. برای همین اگر دچار مشکل می‌شدند، مستقیم به این پایگاه مراجعه می‌کردند.
برخی از آنها که نیاز به درمان سرپایی داشتند، درمان‌های لازم را دریافت می‌کردند و اگر فردی به امکانات بیشتری برای بهبودی نیاز داشت، با آمبولانس به مراکز درمانی اطراف منتقل می‌شد.
مسافران عبوری همچنان برای دریافت خدمات پیش‌بیمارستانی به این مرکز مراجعه می‌کنند. همین مراجعه‌ها باعث شده تا همچنان درمانگاه ندا به‌عنوان پرمراجعه‌ترین پایگاه امدادی کشور شناخته شود.»
از نیروهای داوطلبی می‌گوید که به‌عنوان امدادگر و نجاتگر در پایگاه مشغول فعالیت هستند و در حوادث سخت، همواره هلال‌احمر چالوس را همراهی کرده‌اند: «اغلب امدادگران و نجاتگران ما نیروهای داوطلبی هستند که بدون چشمداشت در اینجا فعالیت می‌کنند.
در حوادث مختلف ازجمله سیلاب یا غرق‌شدگی در رودخانه و سد، در شرایط بسیار سخت به کمک افراد حادثه‌دیده می‌روند و ریسک این امدادرسانی را به جان می‌خرند تا بتوانند دیگران را نجات دهند. این مهم‌ترین سرمایه‌ای است که ما در هلال‌احمر کشور و به‌خصوص در پایگاه‌های امدادی داریم.»