ایستاده در غبار
هلال‌احمر شهرستان هامون این روزها با وزش بادهای 120 روزه و طوفان شن، حوادث مختلفی را مدیریت می‌کند
گرمای 45 درجه به همراه باد شدید، مثل سیل سوزانی هر لحظه روی صورت می‌نشیند. هر جنبنده‌ای که در این باد دقیقه‌ای زیر تیغ گرمای سیستان‌وبلوچستان ایستاده باشد، صورتی تب‌دار نصیبش می‌شود و چشم‌هایی که حمله ریزگردها و شن، آن را سرخ و اشکی کرده است.
امدادگران داوطلب شهرستان هامون این روزها در همین شرایط به جاده زابل-زاهدان می‌زنند تا حوادث جاده‌ای مکرر این محور ترانزیتی را پوشش بدهند.
بادهای 120 روزه سیستان‌وبلوچستان که از نیمه‌های اردیبهشت تا نیمه‌های شهریور سروکله‌شان پیدا می‌شود، شهرستان هامون را بیش از دیگر مناطق این استان تحت‌تأثیر قرار می‌دهند؛ شهرستانی که تنها پایگاه امدادی آن، پایگاه جاده‌ای شهرسوخته است.
خورشید گر گرفته از اولین دقایق طلوع آفتاب، هرم گرما را به سر و روی دشت هامون روانه می‌کند؛ گرمایی که باد آن را شلاق می‌کند و به همراه شن و ریگ گردوغبار به این‌طرف و آن‌طرف می‌برد.
کنار دیوار اغلب خانه‌ها تپه‌های کوچک و بزرگی از این شن‌ها ایجاد شده و قبل از لبریز شدن پیمانه این دیوارها، مردم مناطق روستایی باید دیوارهای کم‌طاقت و بی‌جان خانه‌های خود را از زیر بار این شن‌های روان نجات دهند.
پایگاه امدادی شهر سوخته شهرستان هامون، در میانه‌های محور زاهدان-زابل قرار دارد؛ جایی در میانه بیابان که کیلومترها قبل و بعد از آن هیچ آبادی و حتی ساختمانی به چشم نمی‌خورد. سال‌هاست این پایگاه برای امدادرسانی به حوادث جاده‌ای در این محور ساخته شده.
این روزها با شروع بادهای 120 روزه که سرعت‌شان گاهی به 120 کیلومتر بر ساعت هم می‌رسد، مأموریت‌ها پیچیده‌تر و دشوارتر از قبل هم شده است.
«محمد قورزایی» مسئول امدادونجات شهرستان هامون می‌گوید:«از وقتی‌هامون خشکید، بادهای شدید 120 روزه در این منطقه با طوفان‌های شن، ریگ و ریزگرد همراه شد. سال‌های اول خشکسالی، این طوفان‌ها رنگ‌های عجیبی هم داشتند و ناگهان آسمان قرمز می‌شد.
شدت ریزگردها و طوفان گاهی آن‌قدر زیاد می‌شود که دید در جاده به کمتر از یک متر می‌رسد. این زمان، بیشترین حادثه‌های جاده‌ای و حتی روستاها را شاهد هستیم و علاوه بر نیروهای مستقر در پایگاه درخواست نیروهای پشتیبانی هم می‌کنیم.»
امدادرسانی در این روزها تنها مختص حوادث جاده‌ای نیست. وزش بادهای شدید سقف و دیوارهای خانه‌های روستایی را هم تخریب می‌کند و چادرهای مناطق عشایرنشین را در هم می‌کوبد. 147 روستا در محدوده شهرستان هامون وجود دارد که اغلب آنها با آغاز وزش بادهای 120 روزه حوادث مختلفی را به خود می‌بینند
گردباد و شن ناگهان از میانه خاک بیابان قد بلند می‌کند و خودش را به سرعت به جاده می‌رساند؛ جاده‌ای دوطرفه که تردد همیشگی خودروهای ترانزیتی و ماشین‌های سنگین، چاله و چین‌های زیادی در آن به جا گذاشته.
قورزایی می‌گوید: «وقتی طوفان شدید می‌شود به کمک راهداری و پلیس راه، جاده را می‌بندیم تا از بروز حادثه جلوگیری کنیم. بادهای شدیدی که طوفان شن را به همراه دارند دید را مختل می‌کنند و باعث انحراف خودروها از جاده می‌شوند. برای همین هم هر هفته در این محور شاهد حوادث بزرگ و مرگباری هستیم.»
امدادرسانی در این روزها تنها مختص حوادث جاده‌ای نیست. وزش بادهای شدید سقف و دیوارهای خانه‌های روستایی را هم تخریب می‌کند و چادرهای مناطق عشایرنشین را در هم می‌کوبد. 147 روستا در محدوده شهرستان هامون وجود دارد که اغلب آنها با آغاز وزش بادهای 120 روزه حوادث مختلفی را به خود می‌بینند.
امداد در شهر سوخته
با شروع بادهای 120 روزه و هوایی که خاک، شن و ریگ در آن این‌طرف و آن‌طرف می‌رود، امدادگران پایگاه شهر سوخته به توزیع ماسک بین مردم روستایی می‌پردازند. به روستاهای اطراف تالاب سر می‌زنند که معمولا با وزش طوفان‌های شدید، پای دیوار خانه‌ها تپه‌های شن تشکیل می‌شود و اگر به‌موقع این تپه‌ها کنار نروند، روی سر خانه هوار می‌شوند.
«مصطفی سیاسر» از امدادگران باسابقه پایگاه شهر سوخته است. او می‌گوید: «اهالی روستاهای این منطقه ما را به‌خوبی می‌شناسند و می‌دانند در صورت بروز هر مشکل باید با ما تماس بگیرند. همین‌طور افرادی که در جاده دچار حادثه می‌شوند.
دورترین مسیر جاده‌ای به پایگاه ما 130 کیلومتر فاصله دارد. این یعنی زمان رسیدن به محل حادثه ممکن است بیش از 2 ساعت طول بکشد. تازه اگر شرایط جوی خوب باشد و دید خوبی در جاده داشته باشیم، اما افرادی که در این شرایط دچار حادثه و در گرمای جاده مجبور به توقف می‌شوند صبر خود را خیلی زود از دست می‌دهند.
در یکی از حوادثی که مدتی قبل رخ داده بود، ما به‌دلیل ترافیک مسیر و ماندن پشت خودروهای سنگین که با سرعت کم حرکت می‌کنند دیرتر از انتظار حادثه‌دیدگان به محل مأموریت رسیدیم. در آن شرایط سخت و هوای گرم و طوفان شن، مشغول امدادرسانی بودیم و افراد حادثه‌دیده از دیر رسیدن ما عصبانی بودند.
بعد از پایان مأموریت به فردی که به ما پرخاش می‌کرد، گفتم می‌دانی ما از چه مسافتی خودمان را به اینجا رساندیم؟ گفت 10 کیلومتر! گفتم نه! 120 کیلومتر! تازه آن موقع بود که از رفتار تندش پشیمان شد و عذرخواهی کرد.»
از گرمازدگی امدادگران در حوادث در این فصل از سال می‌گوید که موضوع شایعی است. با این‌حال همه امدادگران داوطلب با عشق و علاقه در مأموریت‌ها حاضر می‌شوند: «ماه رمضان بود. ساعت 12 ظهر حادثه‌ای در جاده اعلام شد.
در آن گرمای شدید و طوفان شن، خودرویی آتش گرفته بود. یکی از امدادگران در این شرایط یک‌ونیم ساعت با دستگاهی که 25 کیلوگرم وزن داشت مشغول کار بود. فشار این مأموریت در آن گرما آنچنان زیاد بود که بعد از پایان کار، امدادگر ما دچار گرمازدگی شد و از حال رفت.»
هامون خشک شده
بوته‌های خشک‌شده در تالاب هامون بهانه‌ای برای شروع آتش‌سوزی در این زمین خشکیده می‌شوند. گاهی هم حادثه غرق‌شدگی در سد در روستای «دک دهمرده» امدادگران را به عملیات در این منطقه می‌کشاند.
بارندگی‌هایی که پاییز و زمستان سیلاب را در این منطقه از سیستان‌وبلوچستان روانه می‌کنند شکل دیگری از امداد در این منطقه را طلب می‌کنند و کمک‌رسانی و اسکان در راه مانده‌ها در روزهای طوفانی، معضلی دیگر است.
«حسین کاویان‌پور» از امدادگران پایگاه شهر سوخته می‌گوید: «امدادگران، داوطلبانه و بی‌چشمداشت در این پایگاه فعالیت می‌کنند. درحالی‌که تحمل آب‌وهوای سیستان‌وبلوچستان در این فصل از سال بسیار دشوار است.
چه برسد که در این هوا بخواهید فعالیت‌های سنگینی مثل امدادرسانی انجام دهید. از طرف دیگر پایگاه شهر سوخته به تنهایی بار تمام حوادث شهرستان هامون را به دوش می‌کشد. درحالی‌که اگر پایگاه جاده‌ای دیگری در محور پرتردد و پرحادثه زابل-زاهدان ساخته شود، با سرعت و کیفیت بیشتری می‌توان امدادرسانی کرد.»
وزش بادهای 120 روزه در شهرستان هامون استان سیستان‌وبلوچستان، از اردیبهشت تا شهریور هر‌سال شدت و تعداد حوادث رخ‌داده در این منطقه را بیشتر از قبل می‌کند و امدادگران پرکارترین روزهای سال را در سخت‌ترین شرایط اقلیمی و آب‌وهوایی تجربه می‌کنند.