تحلیل‌های قطعی برق گاهی با رویکردهای سیاسی همراه بودند و چندان به واقعیت ماجرا نظر نداشتند؛ از جمله کمرنگ‌کردن تأثیر تحریم یا به حاشیه‌راندن سوء‌مدیریت‌ها. همچنین شاید اثرات ماینینگ و ماینرها بیش از حد نشان داده شده‌اند. از آن‌سو گروهی که نزدیک‌تر به دولت و سیاست‌های دولت بودند، تلاش داشتند هر مؤلفه‌ای را در خاموشی‌های اخیر به تحریم پیوند بزنند و مشکلات سوء‌مدیریت و عاقبت‌نگری در قضیه قطع برق را ندید بگیرند.
شهروند آنلاین: در هفته‌های گذشته با خاموشی‌های فراوان و گسترده مواجه بودیم. فارغ از اعتراض‌ها و انتقادهایی که مطرح شد، هم‌زمان اظهارنظرهای فراوانی چه در قالب گزارش‌های تحلیلی و چه گفت‌وگو منتشر شدند. بگذریم از اینکه گاهی این مطالب با رویکردهای سیاسی همراه بودند و چندان به واقعیت ماجرا نظر نداشتند؛ از جمله کمرنگ‌کردن تأثیر تحریم یا به حاشیه‌راندن اثرات ماینینگ و ماینرها. از آن‌سو گروهی که نزدیک‌تر به دولت و سیاست‌های دولت بودند، تلاش داشتند هر مؤلفه‌ای را در خاموشی‌های اخیر به تحریم پیوند بزنند و مشکلات سوء‌مدیریت و عاقبت‌نگری در قضیه قطع برق را ندید بگیرند. در این گزارش اما تلاش کرده‌ایم نگاهی اجمالی بیندازیم به تمام دلایل قطع برق.
- رشد مصرف
میانگین تقاضای برق در تیرماه امسال حدود 60هزار مگاوات بوده است. اگر همین رقم را با سال گذشته مقایسه کنیم، خواهیم دید که 8درصد رشد داشته است. فارغ از بالارفتن میزان رشد مصرف برق، امسال در این زمینه رکورد هم زده‌ایم. متوسط رشد تقاضای برق در ایران طی سال‌های گذشته حدود 1 تا 5درصد بوده اما امسال به 8درصد رسیده است.
- خشکسالی
کاهش بارش امسال نسبت به مدت مشابه در سال گذشته حدود 50درصد بوده است. هرچند سهم تولید برق از سوی نیروگاه‌های برق‌آبی، حدود 10 تا 13درصد برآورد شده است اما در هرحال یکی از منابع اصلی به شمار می‌روند. امسال با بارش کمتری مواجه بودیم و همین امر باعث شد تیرماه، 14درصد از سهم سدها در تولید برق کمتر شود.
- تحریم
رئیس‌جمهوری چهارشنبه 16 تیرماه در این زمینه گفت: «الان دویست، سیصد میلیارد دلار طرح آماده سرمایه‌گذاری داریم. در بخش‌های برق، آب، فاضلاب، سدسازی، پتروشیمی، گاز، فولاد و… در همین طرح‌های آب و برق در سال‌های اخیر چهارونیم میلیارد آماده سرمایه‌گذاری بود که تحریم ترامپ آمد و خروج ترامپ موجب قطع همه اینها شد و چهارونیم میلیارد در طرح‌های آب و برق عقب افتادیم.»
- گرما
امسال به دلیل گرمای کم‌سابقه، وسایل سرمایشی زودتر از موعد وارد مدار شدند. در این میان خوزستان یکی از گرم‌ترین استان‌های کشور بود که میانگین دمای آن در تیرماه، 50 درجه عنوان شد؛ طوری که ادارات 7 شهرستان در این استان تعطیل شدند. همچنین گرما در استان بوشهر هم رکورد زد و به بالای 51 درجه رسید. موج گرما حتی استان‌های شمالی کشور را هم بی‌نصیب نگذاشت.
- عدم توسعه نیروگاه‌ها
بنا به برنامه ششم توسعه قرار بود هر سال شاهد افزایش 5هزار مگاواتی برق در کشور باشیم. این میزان در سال‌های گذشته به‌طور متوسط 2500 مگاوات برآورد شده است. در واقع این آمار و ارقام نشان می‌دهد که دولت نسبت به برنامه ششم، کم‌کاری داشته است. هرچند که می‌توان آن را به تحریم هم بی‌ارتباط ندانست. در این میان عواملی نظیر تعمیرات اورهال (بازآمد) و فرسودگی خطوط انتقال نیز در همین رده قابل طبقه‌بندی هستند.
- رمزارز
هرچند این روزها رمزارزها به‌عنوان یکی از عوامل مؤثر در قطعی برق عنوان شده است اما اگر رقم حدود 700 مگاواتی در مصرف برق ماینرها در ایران را بپذیریم، چیزی در حدود 1درصد از سهم کل برق مصرفی است. هرچند اعداد و ارقامی که در این زمینه ارایه شده، همچنان قابل وثوق نیست و شاید سهم ماینینگ غیررسمی و بدون مجوز، بسیار بیشتر از اینها باشد.
- صنایع
اردیبهشت امسال، برق مصرفی صنایع نسبت به میزان مشابه در سال گذشته، 1500 تا 2000 مگاوات رشد داشته است. چنانچه انتقال ساعات پیک مصرف به ساعات غیرپیک در صنایع بزرگ میسر می‌شد، می‌توانستیم یکی از دلایل خاموشی‌ها را مدیریت کنیم. هرچند دولت در مصوبات جدید خود چنین اقداماتی انجام داده اما باید دید تا چه حد اجرایی خواهند شد.