شجاع دل‌ها در معرکه آتش و دود
امدادگران از زمین و بالگرد هلال‌احمر از هوا حدود یک هفته درگیر خاموش‌کردن آتش‌سوزی جنگل‌های زاگرس هستند
جنگل‌های بلوط بیش از دوهفته است که در آتش می‌سوزند. درست وقتی به نظر می‌رسد شعله‌ها در منطقه‌ای از کوهستان زاگرس خاموش شده، شعله و دود دوباره زبانه می‌کشد.
مردم گچساران و باشت و دیگر مناطق کوهستانی کهگیلویه‌وبویراحمد از ابتدای آتش‌سوزی کار و خانه را رها کرده و به کوهستان زده‌اند تا جان بلوط‌های کهنسال را نجات دهند. بالگرد هلال‌احمر و تیم‌های پشتیبانی از ۱۷ تیر تاکنون، در محل آتش‌سوزی‌ها مستقر هستند و به خاموش‌شدن آتش کمک می‌کنند.
شعله‌ها خیال خاموشی ندارند
دود خاکستری از جاده کوهستانی روبه‌رو پیداست. وزش باد گرمی که چند روزی شدت گرفته، اوقات تیم‌های اطفای حریق و امداد را تلخ‌تر کرده است. آتش‌سوزی در مناطق صعب‌العبور کوهستان زاگرس رخ داده و رسیدن به آنجا کار هر کسی نیست.
کوهنوردان محلی خودشان را به فرماندهی عملیات اطفای حریق رسانده‌اند و در گروه‌های چند نفره به نزدیکی محل آتش‌سوزی اعزام می‌شوند. امدادگران هلال‌احمر کنترل و مدیریت نیروها در این مناطق را برعهده دارند.
بالگرد جمعیت از راه می‌رسد. آب و مواد غذایی، دمنده و آتش‌کوب و دیگر وسایل مورد نیاز در بالگرد جا می‌گیرند. شرایط جوی و ظرفیت بالگرد است که به مدیریت تیم‌های عملیاتی می‌گوید چه تعداد نیروی انسانی در این پرواز می‌توانند به بالای کوه و نزدیکی حریق بروند.
موتورهای برق هم برق مورد نیاز اردوگاه اسکان در شب‌ها را تأمین می‌کند.
«مصطفی رحیمی» مسئول امدادونجات هلال‌احمر شهرستان گچساران می‌گوید: «با آغاز آتش‌سوزی در جنگل‌های این شهرستان، ۴ تیم ۵ نفره پشتیبانی به این محل اعزام شده است. نیروهای هلال‌احمر در این عملیات به پشتیبانی تیم‌های اطفای حریق می‌پردازند و اردوگاه اسکان اضطراری برای استراحت تیم‌های عملیاتی برپا می‌کنند.
افراد آسیب‌دیده را امدادرسانی می‌کنند و مسئولیت پایین‌آوردن‌شان را برعهده دارند. همچنین به دلیل تخصص و مهارتی که نیروهای هلال‌احمر در امداد هوایی دارند، مدیریت امداد هوایی و اعزام نیروها به محل عملیات هم برعهده ماست.»
یک‌ماه پیش بود که همین جنگل‌ها دچار آتش‌سوزی گسترده شده بودند و عملیات اطفای حریق در آن حدود ۱۸روز طول کشیده بود. رحیمی می‌گوید: «این منطقه از کوهستان بکر است و ارتفاع برگ‌های خشک که در سطح زمین و در طی سال‌ها ریخته شده‌اند، در برخی نقاط به یک متر هم می‌رسد.
یک شعله کوچک به راحتی می‌تواند آتش را در این منطقه دوباره شعله‌ور کند. وزش باد که درحال حاضر هم در منطقه جریان دارد، به گسترش این آتش دامن زده است.»
در یکی از شب‌هایی که برای اطفای حریق روی قله بودیم، از دور صدای دو بچه خرس را می‌شنیدیم که ناله می‌کردند و حدس‌مان این بود که در آتش می‌سوزند. هیچ کاری از دستمان برنمی‌آمد. این دلخراش‌ترین تصویری است که از آتش‌سوزی این روزهای جنگل‌های گچساران در ذهن من مانده
اطفای حریق در نقاط صعب‌العبور
۴ بالگرد در خاموش‌کردن آتش جنگل‌های زاگرس فعالیت مستمر دارند که یکی از آنها بالگرد جمعیت هلال‌احمر است. اردوگاه اسکان اضطراری‌ای در نزدیک‌ترین نقطه امن به آتش‌سوزی برپا شده تا نیروهای اطفای حریق امکان استراحت شبانه در این کوهستان را داشته باشند.
بسته‌های مواد غذایی ۷۲ساعته، تخته‌های پتو، آب معدنی و کنسرو هم به همراه ملزومات خاموش‌کردن آتش، در اختیار نیروهای عملیاتی قرار می‌گیرد. تاکنون ۳ مصدوم از نیروهای عملیاتی این آتش‌سوزی توسط امدادگران هلال‌احمر امدادرسانی شده‌اند و ۱۰ نفر امداد سرپایی.
«مهرزاد مرادی» مسئول امدادونجات شهرستان باشت می‌گوید: «آتش‌سوزی در منطقه‌ای بسیار صعب‌العبور رخ داده است. به همین دلیل دسترسی به آن دشوار است و حتی کوهنوردان حرفه‌ای هم برای رسیدن به این منطقه با مشکل روبه‌رو می‌شوند.
بالگرد، نیروهای عملیاتی را به نزدیک‌ترین نقطه ممکن به آتش منتقل می‌کند و بعد از آن حدود ۴ساعت پیمایش سخت در پیش داریم تا به شعله‌های آتش برسیم. برای همین بالگرد نقش بسیار موثری در کنترل حریق در این جنگل‌ها داشته است.
این مناطق آنقدر صعب‌العبور هستند که در روزهای گذشته دونفر از کوهنوردان حرفه‌ای که برای اطفا رفته بودند، به دلیل خستگی زیاد نیاز به امدادرسانی فوری داشتند و آنها را به پایین انتقال دادیم. شرایط جوی و وزش باد شدید تأثیر زیادی در گسترش آتش دارد و عملیات را با چالش مواجه می‌کند.
با این حال، اگر تلاش نیروهای عملیاتی نبود، آتش در نارک از کنترل خارج می‌شد و مناطق دیگر را هم درگیر می‌کرد.»
شعله‌کشیدن آتش در نقطه‌ای که تا دقایقی پیش آتش در آن مهار شده بود، سختی این مهار آتش را دوچندان کرده است؛ موضوعی که اجازه نمی‌دهد تیم‌های مدیریت عملیات با اطمینان از اطفای حریق در یک منطقه سخن بگویند.
خاطره دلخراش آتش‌سوزی
علاوه بر امدادگران جمعیت هلال‌احمر و نیروهای آتش‌نشانی، نیروهایی از ارگان‌های مختلف نظامی و دولتی هم خودشان را به محل آتش‌سوزی رسانده‌اند. داوطلبان مردمی و کوهنوردان بومی، این روزها بیشترین حضور را در میان جنگل‌های شعله‌ور زاگرس دارند.
«جان محمد کاظمی» از کوهنوردان حرفه‌ای این منطقه است که با شنیدن خبر آتش‌سوزی داوطلبانه برای اطفای حریق اعلام آمادگی کرده است. او می‌گوید: «به محض اینکه خبر آتش‌سوزی را شنیدم، به محل اعزام نیروها رفتم و گفتم می‌خواهم برای خاموش‌کردن آتش به کوهستان بروم.
من بچه این منطقه هستم و بارها در این کوهستان کوهنوردی کرده‌ام. دیدن درختان بلوط کهنسالی که در چشم برهم‌زدنی طعمه آتش شده‌اند، برایم دردآور است. بسیاری از محلی‌های دیگر که کوهنوردان حرفه‌ای هستند هم، در این عملیات حضور داشتند.
حتی مردمی که توان بدنی زیادی برای کوهنوردی ندارند هم، با دیدن آتش اعلام کرده‌اند که می‌خواهند به کوهستان بروند، اما اولویت اعزام با کوهنوردان حرفه‌ای است که بدنی آماده و ورزیده دارند؛ چون رفتن به این منطقه از کوهستان که درحال سوختن است، کار هر کوهنوردی نیست.»
آشپز شرکت نفت است و این اولینباری نیست که در مهار آتش‌سوزی داوطلبانه حاضر می‌شود. کاظمی می‌گوید: «چندین‌بار تاکنون در عملیات اطفای حریق جنگل‌های زاگرس شرکت کرده‌ام. کار بسیار سخت و نفسگیری است.
در مناطق صعب‌العبور کوهستانی گچساران، حتی قدم از قدم برداشتن هم توان زیادی می‌خواهد، چه برسد به اینکه دمنده و تجهیزات دیگر در دست داشته باشی و روبه‌روی آتش ایستاده باشی.»
نگران درختانی است که قرن‌ها طول کشیده تا قد بکشند.
نگران حیات‌وحشی که در این منطقه زندگی می‌کردند و حالا زیستگاه خود را از دست داده‌اند و اگر شانس آورده باشند، توانسته‌اند از آتش فرار کنند: «بز و میش و کل و حیوانات دیگری در این جنگل‌ها سکونت دارند.
این حیوانات اگر در روز متوجه نزدیک‌شدن آتش شده باشند، می‌توانند فرار کنند. اما در شب و تاریکی جنگل، امکان به دام افتادن‌شان در آتش زیاد است. جنگل و کوهستان در شب، تاریک تاریک است.
در یکی از شب‌هایی که برای اطفای حریق روی قله بودیم، از دور صدای دو بچه خرس را می‌شنیدیم که ناله می‌کردند و حدس‌مان این بود که در آتش می‌سوزند. هیچ کاری از دستمان برنمی‌آمد. این دلخراش‌ترین تصویری است که از آتش‌سوزی این روزهای جنگل‌های گچساران در ذهن من مانده.»
نبرد تن به تن امدادگران با آتش
300 هکتار از جنگل‌های ارسباران خاکستر شد