در شرایطی که تا آخرین لحظه اعلام جوایز جشنواره کن به نظر میآمد دست سینمای ایران از جوایز کن خالی مانده؛ اصغر فرهادی جایزه بزرگ هیات داوران فستیوال کن را گرفت.
… و بالاخره اتفاقی که دو سال منتظرش بودیم رخ داد و جشنواره کن به رغم تمام دشواریها، در روزگار طاعونی کرونا برگزار شد. جشنوارهای که شاید بتوان آن را فستیوالی متفاوت از همیشه نامید. با تعداد گردشگران بیشتر- که البته در این میان تماشاگران رسمی و همیشگی جشنواره کمتر از همیشه بودند. جشنوارهای از نظر حضور رسانهها خلوت- که سعی کرده بود این را با زرق و برق ستارگان پر کند. و البته از نظر ازدحام خیابانها آرام و ساکت- که همین اندک نیز به بارها و کافههای روباز ساحلی پناه میبردند…
برای ما اما کن امسال جشنوارهای بیبار و بر بود. جشنوارهای که در سکانس پایانی آن هم اصغر فرهادی که یکی از شانسهای دریافت نخل طلا و جایزه کارگردانی بود، دست خالی ماند؛ هم امیر جدیدی که طبق پیشبینی رسانهها شانس اصلی جایزه بهترین بازیگر مرد بود؛ و هم البته پناه پناهی- که گفته میشد احتمال زیادی دارد دوربین طلایی امسال را به دست آورد…
اختتامیه فستیوال کرونازده امسال اما همچنان باشکوه بود. مراسمی خاطرهساز که در نهایت شاهد بودیم تاج پادشاهی سینمای جهان بر سر ژولیا دوکورنو فیلمساز فرانسوی نشست و این کارگردان نخل طلای فستیوال کن 2021 را در دست گرفت. جایزه بهترین کارگردان هم به لئو کاراکس، دیگر فیلمساز فرانسوی بخش مسابقه رسید- تا سلطه بیچون و چرای فرانسه را بر سینمای جهان شاهد باشیم…
بخش اصلی جشنواره
سایت رسمی فستیوال کن همزمان با مراسم اختتامیه فستیوال- که از حوالی ساعت ۷ به وقت محلی (۹ و نیم به وقت ایران) شروع شد، نوشت که قرار است در مراسم پایانی کن ۲۰۲۱ فیلمهای برگزیده پنج زن و سه مرد داور جشنواره که به ریاست اسپایک لی، کارگردان نامدار آمریکایی گرد آمده بودند، معرفی شود. گروهی متشکل از متی یوپ کارگردان فرانسوی، سونگهانگ هو بازیگر کرهای، طاهر رحیم بازیگر فرانسوی، مگی جیلنهال بازیگر آمریکایی، کلبر مندونسا فیلیو کارگردان برزیلی، میلن فارمه و ملانی لوران بازیگران فرانسوی و در نهایت جسیکا هوسنر فیلمساز اتریشی- که همگی از شناختهشدهترین سینماگران سینمای جدی سالهای اخیر هستند.
این داوران اما برندگان بخش رقابتی جشنواره کن ۲۰۲۱ را به شرح زیر معرفی کردند. طبق آرای داوران نخل طلای جشنواره به فیلم «تیتان» به کارگردانی ژولیا دوکورنو رسید. جایزه هیات داوران را «زانوی احد» ساخته ناداو لپید و «خاطرات» ساخته آپیچاتپونگ ویراستاکول از تایلند گرفتند.
جایزه بهترین بازیگر مرد به کلب لندری جونز برای بازی در «نیترام»؛ و جایزه بهترین بازیگر زن نیز به رنتا راینسو برای «بدترین انسان دنیا» رسید و جایزه بهترین فیلمنامه را هم «ماشین من را بران» ساخته ریوسوکه هاماگوچی از ژاپن دریافت کرد. جایزه بهترین کارگردان هم به لئو کاراکس برای فیلم «آنت» گرفت…
مراسم پایانی کن
اما فارغ از جوایز اصلی؛ اولین جوایز مراسم پایانی کن امسال را فدراسیون بینالمللی منتقدان سینما (فیپرشی) اهدا کرد. سه جایزه مهم که ساعتی پیش از شروع مراسم اختتامیه معرفی شد. فیپرشی در بخش اصلی رقابتی فیلم ژاپنی «ماشین مرا بران» ساخته ریوسوکه هاماگوچی را برنده خود خواند و در بخش نوعی نگاه نیز فیلم بلژیکی «زمین بازی» ساخته لورا وندل را به عنوان برنده انتخاب کرد. در بخش هفته منتقدان نیز فیلم مصری «پرها» ساخته عمر الزهیری جایزه فیپرشی را برد.
برخلاف پیشبینی
جوایز کن امسال از نظر منتقدین سینما جوایز متفاوتی هستند- و عملا هیچ کدام از پیشبینیهایی که درباره برندگان امسال منتشر شده بود، در مراسم پایانی جامه عمل نپوشید…
پیشبینی میشد که در میان فیلمهای بخش مسابقه (که شاهد جواهراتی واقعی بودیم) چند فیلم و البته سینماگر مشخص اغلب جوایز را به خود اختصاص دهند. از جمله ریو هاماگوچی کارگردان ژاپنی فیلم “ماشین مرا بران”- که به واسطه اقتباس فوقالعادهای که از یکی از داستانهای هاروکی موراکامی به عمل آورده بود، نگاهها را به خود جلب کرده بود. فیلمی مالامال از ایدهها و احساسات غنی درباره یک کارگردان مشهور تئاتر که به زن جوانی که به عنوان راننده استخدام کرده است، اعتماد میکند.
آپیچاتپونگ ویراستاکون تایلندی و فیلمش “خاطرات”، که روایتی عجیب و غریب و گنگ و کند با بازی تیلدا سوینتون بود، نیز، فراتر از انتظارات و توقعات موجود عمل کرده بود. این فیلم هم اما چندان دیده نشد تا شگفتی دیگری اتفاق افتد.
“نیترام” ساخته جاستین کورزل کارگردان استرالیایی؛ که فیلمی ناخوشایند و تکاندهنده در مورد مرد جوان آشفتهای بود که قتل عام هولناک پورت آرتور در سال 1996 را انجام داده بود؛ دیگر فیلم نادیده مانده امسال لقب گرفت.
در نهایت میرسیم به “گزارش فرانسوی” وس اندرسون- که یک شاهکار بصری و کلامی به سبک و سیاق متمایز و همیشه غریب او بود. مثل “راکت قرمز” شان بیکر که این نیز با داستان جسورانهاش درباره مرد بدنامی که بعد از شکست کاری به شهر کودکی خود بازمیگردد، در روزهای جشنواره نگاهها را به خود خیره کرد.
در این زمینه باید به پیشبینیهای گاردین نیز اشاره کرد- که پیشبینی کرده بود نخل طلای این دوره از جشنواره به فیلم “ماشین مرا بران” تعلق خواهد گرفت و جایزه بزرگ هیات داوران را نیز “خاطرات” آپیچاتپونگ ویراستاکول تایلندی خواهد گرفت.
جایزه هیات داوران به “بدترین انسان دنیا” و جایزه بهترین کارگردان نیز به شان بیکر برای فیلم “راکت قرمز” خواهد رسید. از نظر منتقد این روزنامه امیر جدیدی بازیگر “قهرمان” جایزه بهترین بازیگر مرد و نویسندگان “منطقه 13 پاریس” از ژاک اودیار هم جایزه بهترین فیلمنامه را دریافت خواهند کرد…
یک جشنواره متفاوت
پیش از برگزاری مراسم پایانی فستیوال، روزنامه گاردین در گزارشی جذاب به تفاوتهای جشنواره امسال با سالهای گذشته پرداخته بود. مطلبی که در آن به مواردی اشاره شده بود که تاکنون در گزارشهای فستیوالها نشانی از چنین مواردی نبود. موضوعی که به خودی خود و به خوبی تفاوتهای کن امسال را با دیگر جشنوارههای تاریخ برجسته میکند.
گزارشنویس گاردین نوشته بود: بله؛ فستیوال کن 2021 اینگونه برگزار شد. در شرایطی که شرکتکنندگان تنها روی فرش قرمز ناچار به زدن ماسک نبودند و در بقیه ساعات حضور در جشنواره، حتی در سالنهای نمایش فیلم مجبور بودند ماسک بزنند. در وضعیتی که هر کدام از شرکتکنندگان هر دو روز یک بار باید آزمایش کووید میدادند و بدون کارت واکسن یا نتیجه آزمایش کسی اجازه ورود به کاخ جشنواره را نداشت. این که در چنین شرایطی تنها یک نفر در طول فستیوال به کرونا مبتلا شد، جز معنای پیروزی نمیتواند داشته باشد!
آیندگان از فستیوال 2021 کن این تصاویر را به یاد خواهند داشت…