بسیاری از کودکان از چیزهای مختلف اطرافشان میترسند که این احساس ترس میتواند علتهای مختلفی داشته باشد. والدین باید این علتها را بشناسند و یاد بگیرند که چطور باید بر ترس خودشان غلبه کنند.
زهره احمدی دکترای روانشناسی و عضو انجمن روانشناسان ایران به «شهروندآنلاین» توضیح میدهد که طبیعی است که گاهی کودک از مسائلی مانند تاریکی، تنهایی، دکتر و آمپول بترسد، در واقع برخی ترسها در کودکان طبیعی است و به مرور زمان از بین میرود، اما برخی از ترسها غیرطبیعی است و نیاز به درمان و توجه والدین دارد.
او توضیح میدهد که هیچ کودکی ترسو به دنیا نمیآید و حتما عواملی از جمله عوامل زیستی، روانشناختی، خانوادگی و … سبب ایجاد احساس ترس در کودک میشود.
بچهها از پدر و مادر الگو میگیرند
برخی از ترسها در کودکان به علت الگوبرداری از والدین صورت میگیرد، زیرا والدین الگو و سرمشق کودکان هستند و کودکان با مشاهده رفتار و حالات والدین و خانواده خود شروع به شناسایی محیطها و موقعیتهای امن از ناامن میکنند.
او را وادار به کاری نکنید
این روانشناس در اینباره میگوید: «برخی از پدر و مادرها برای ساکتکردن فرزند یا وادار کردن او به انجام کاری کودک را تهدید میکنند و از چیزی میترسانند؛ این رفتار فشار روانی زیادی را به کودک وارد میکند.
عدماحساس امنیت یکی از عوامل ترس کودک
به اعتقاد او که سالها در حوزه روانشناسی کودک تحقیق کرده، یکی از علتهای ایجاد ترس در کودکان، عدماحساس امنیت است و در توضیح آن میگوید: «وقتی به علل مختلف کودک احساس امنیت نمیکند، دچار ترس خواهد شد. مثلا وقتی که کودک به دلیل شاغل بودن مادر، باید در جای دیگر روز خود را بگذراند دچار عدمامنیت میشود و ترسهایی در او به وجود میآید.
کودک را به خودتان وابسته نکنید
وابستگی کودک به یکی از والدین شاید در دید اول برای پدر و مادر شیرین باشد، اما درنهایت میتواند بسیار مضر باشد.
احمدی در اینباره میگوید: «یکی از دلایل ترس کودک همین وابستگی زیاد به پدر و مادر است، به همین علت کودک زمانی که از والدین خود به دلایلی جدا قرار میگیرد، دچار ترس و اضطراب میشود.»
فیلم ترسناک کودک را ترسو میکند
او رفتارها و بیتوجهیهای پدر و مادر را نیز از دیگر عوامل تأثیرگذار در این ماجرا دانسته و تأکید میکند که کودکان قوه تخیل قوی دارند و با تماشای فیلمهای ترسناک و وحشتانگیز دچار ترس میشوند، زیرا این ترسها روی قدرت تخیل کودک اثر میگذارد و ترس و وحشت زیادی را در کودک ایجاد میکند.
احمدی به این نکته نیز اشاره میکند که برخی از کودکان به علت تغییرات نیز دچار ترس میشوند. این دسته از کودکان با عوض کردن محل زندگی خود به علت عدم آشنایی با جاهای مختلف خانه دچار ترس میشوند. بعضی از ترسها هم به دلیل تجربیات واقعی مثل تصادف کردن، گم شدن، آسیب دیدن و… در کودک به وجود میآید.
چه ترسهایی باید درمان شوند
برخی از ترسها در کودکان طبیعی است و نگرانکننده نیست. یک ترس عادی بدون نیاز به مداخلات درمانی کاهش یافته و از بین میرود. اما اگر ترسی بیشتر از سن دو سالگی در کودک تداوم داشت، باید درمان شود.
کودک را مجبور به کاری که از آن میترسد، نکنید
احمدی تأکید میکند که کودکتان را مجبور نکنید کاری را انجام دهد که از آن میترسد، زیرا این کار شما موجب وارد شدن صدمه روانی به او میشود. کودکتان را به علت ترسی که دارد، سرزنش نکنید، بلکه به جای سرزنش و تحقیرکردن با او همدلی کنید.
در مواقعی که کودکتان احساس ترس و خطر میکند، در او احساس امنیت ایجاد کنید، مثلا کنارش باشید و او را مطمئن کنید که مراقبش هستید.
با مشاور مشورت کنید
تلاش کنید موانع ترس را از کودک دور کنید و با مراجعه به روانشناس و کمک گرفتن از او سعی کنید ترس کودکتان را اگر از نوع نگرانکننده است، رفع کنید.
او ادامه میدهد که صبر داشته باشید، زیرا ترس کاهش مییابد و یکباره از بین نمیرود. برای کاهش آن از بازی، فیلم و گفتن قصه کمک بگیرید، زیرا کودکان از بازی و قصه نکات زیادی را یاد میگیرند. در همین مدت سعی کنید کودک را مستقل بار بیاورید، زیرا کودکان وابسته بیشتر از بقیه دچار ترس میشوند.
او را با دیگران مقایسه نکنید
اگر به کودکتان بگوید مثلا فلانی از تو کوچکتر است، اما از هیچ چیز نمیترسد؛ با این کار نهتنها ترس را در او کاهش ندادهاید، بلکه با مقایسه او با همسالانش، عزتنفسش را از بین بردهاید.