تحصیل حسرت به جا مانده در دل دختران عشایر
مدیرکل دفتر توسعه عدالت آموزشی و آموزش عشایر وزارت آموزشوپرورش خبر داد
مدیرکل دفتر توسعه عدالت آموزشی و آموزش عشایر وزارت آموزشوپرورش بر این باور است که ترک تحصیل در دانشآموزان دختر عشایر بسیار مشهود است و بیش از 50درصد آنها بعد از اتمام دوره ابتدایی از ادامه تحصیل باز میمانند.
ادامه تحصیل و رفتن به دانشگاه حق هر دانشآموزی در هر جای کشور است اما برخی از شرایط در کشور سبب میشود این حق طبیعی از برخی از دانشآموزان گرفته شود. این موضوعی است که برخی از مسئولان آموزشوپرورش به آن اشاره کردهاند. این شرایط با آمدن کرونا وخیمتر شده است و نداشتن امکانات و عدم دسترسی به اینترنت برای برخی از خانوادهها مزید بر علت و سبب شده است که آمار دانشآموزانی که از تحصیل باز میمانند افزایش پیدا کند.
نرخ بالای بازماندگی از تحصیل در کشور
در کشور ما نرخ بازماندگی از تحصیل در بین دانشآموزان دختر در حاشیه شهرها، روستاهای دورافتاده و مناطق عشایری بیش از پیش است. نبود مسیرهای مناسب در برخی از مناطق کوهستانی و عدم حضور معلمان کاربلد در این مناطق از عواملی است که دانش آموزان خصوصا دختران توان ادامه تحصیل را از دست میدهند و حسرت دانشگاه و ادامه تحصیل بر دلشان باقی میماند.
استفاده از دختران به عنوان نیروی کمکی برای خانوادههای عشایری و روستایی و همچنین ازدواج زودرس آنها موجب شده است که اغلب دختران فقط تا کلاس پنجم تحصیل کنند. در کنار فقر فرهنگی کمبود فضای آموزشی نیز در این امر بسیار تأثیرگذار است.
50درصد از دختران عشایر فقط مدرک ابتدایی دارند
مدیرکل دفتر توسعه عدالت آموزشی و آموزش عشایر وزارت آموزشوپرورش بر این باور است که این وضعیت در دانشآموزان دختر عشایر بسیار مشهود است و بیش از 50درصد آنها بعد از اتمام دوره ابتدایی از ادامه تحصیل باز میمانند.
محمدرضا سیفی بر این باور است که بیش از 50درصد دانشآموزان دختر بهناچار مجبور میشوند که درس و مشق را پس از دوران ابتدایی برای همیشه کنار بگذارند.
به نظر این مقام مسئول بارها تأکید شده که معلمان بیکیفیت برای مناطق محروم و معلمان باکیفیت برای مناطق باکیفیت ارسال میشود.
او معتقد است که بارها در سیستم آموزشی کشور به عدالت آموزشی تأکید شده است. از دو سال قبل پیگیریها برای توسعه دفتر آموزشی و عشایری انجام شده است.
نبود زیرساخت مناسب علت ترک تحصیل دختران عشایر
او افزود: «دختران عشایری بعد از اتمام دوران تحصیل ابتدایی از تحصیل بازمیمانند؛ مهمترین دلیل بازماندگی از تحصیل دختران نبود زیرساختها برای تحصیل آنهاست. نمیتوان برای یک دختر عشایری دبیرستان تأسیس کرد بلکه در صورت احساس امنیت از سوی اولیای دانشآموز به مدرسه فرستاده میشود.»
سیفی تأکید میکند: «باید بتوان اساسنامه مدارس عشایری را بررسی کرد؛ چون در این اساسنامه تأکید شده است که برای جلوگیری از ترک تحصیل یا توقف تحصیل دانشآموزان بهویژه دانشآموزان دختر باید فرصتهای آموزشی را برای این افراد فراهم و دسترسی آسان را برای یادگیری آسان ایجاد کرد.»
مدیر کل دفتر توسعه عدالت آموزشی و آموزش عشایر وزارت آموزشوپرورش با بیان اینکه بیش از 50درصد دختران عشایری بعد از اتمام دوران ابتدایی ترک تحصیل میکنند، میافزاید: «برای مثال برای این دانشآموزان میتوان وسیله ایاب و ذهاب تهیه کرد، طبیعتا با این کار پوشش تحصیلی دختران افزایش داده شده و از ترک تحصیل آنها جلوگیری میشود. بارها تأکید شده که معلمان بیکیفیت برای مناطق محروم و معلمان باکیفیت برای مناطق باکیفیت ارسال میشود.»
تنزل کیفیت آموزشی در مدارس عشایری
سیفی ادامه می دهد: «این مقوله باعث تنزل کیفیت آموزشی در مدارس میشود؛ چون اضلاع ناقص یادگیری همچون نیروی انسانی و تجهیزات تلاقی مییابد و مشکلات متعدد را به دنبال دارد.»
به گفته او در مدارس عشایری 47درصد از جمعیت دانشآموزان ابتدایی را دختران تشکیل میدهند. در این میان 5 هزار و 690 مدرسه ابتدایی و 967 آموزشگاه متوسطه اول و دوم در مناطق عشایری وجود دارد. 14/35درصد مدارس عشایری هستند با احتساب تعداد فارغالتحصیلان ابتدایی مشخص میشود که تعداد قابل توجهی از دختران عشایری دانشآموز بعد از اتمام دوره ابتدایی ادامه تحصیل ندادند. البته این مقوله به دلایل متعدد بروز کرده است.»
به گفته او آمادهنبودن زیرساختها اهمیت برخوردار دارد. از سوی دیگر در میان عشایر دختران در روند تولید گیاهان، لبنیات، بافت فرش و … نقش دارند.
سیفی تأکید میکند: «دانشآموزان دختر عشایری به دلیل تفکرات عشایری از تحصیل باز میمانند؛ باید چارهاندیشی کرد.
میزان تحصیل دانشآموزان از دو سال قبل تا کنون 3/5درصد رشد داشته است. در حال حاضر فضا و تجهیزات برای تحصیل دختران فراهم نیست. بهداشت، کتابخانه و اختصاص سربازمعلم برای دانش آموزان عشایری از اهمیت برخوردار است.
در حال حاضر تعداد سربازمعلمها کاهش یافته است؛ چون تأمین نیروی کارآمد اهمیت دارد. برای تحقق عدالت آموزشی باید بتوان جلوی ترک تحصیل دانشآموزان دختر را گرفت.»
او معتقد است: «یکی از مهمترین موضوعات مورد توجه دانشآموزان تناسبنداشتن محتوای کتب درسی با آنچه در زندگی روزمره خود وجود دارد، است.»
عدم تناسب کتب درسی با شرایط زندگی دانشآموزان عشایری
سیفی با بیان اینکه عدم تناسب مطالب درسی و زندگی عشایری از دیگر موضوعات مورد توجه است، تصریح میکند: «عدم تناسب محتوای کتب درسی با زندگی روزمره اهمیت دارد. بر اساس ماده 8 مدارس عشایری باید محتوای کتب درسی دانشآموزان متناسبسازی شود؛ برای مثال استان آذربایجان غربی بیشترین تعداد دانشآموز دختر را دارد. متأسفانه در مناطق عشایری به دلیل اینکه از لحاظ مالی توانایی پرداخت هزینه کتب درسی را ندارند از تحصیل بازمیمانند.»
مدیر کل دفتر توسعه عدالت آموزشی و آموزش عشایر وزارت آموزشوپرورش میگوید: «نباید پوشش تحصیل دختران عشایری را با عدالت آموزشی اشتباه گرفت؛ چون پوشش تحصیل فقط عدالت آموزشی نیست؛ عدالت آموزشی کیفیتبخشی به محتوا و آموزش است. در میان عشایر با موضوعات متعدد مواجه هستیم. برای مثال دانشآموز دختر در عشایر بعد از اتمام دوره ابتدایی نیروی کار محسوب شده و ادامه تحصیل نمیدهد. البته برخی از دانشآموزان عشایری بعد از اتمام دوره ابتدایی عشایری در مدرسه متوسطه عادی ثبتنام میکنند.»