شهرام شهیدی
فکر می‌کنید بین تمام کتاب‌های درسی، کدام کتاب مدام در معرض کوچک‌شدن حجم است و چه بسا به‌زودی آن درس از فهرست دروس مدارس حذف شود؟
برخی می‌گویند ریاضی. چون این روزها دو دو تا هرجور که حساب کنی چهار تا نمی‌شود. در مملکتی که هشت همه گرو نه است و هرچه حجم آب ذخیره شده پشت سدها را با حجم آب مصرفی مورد نیاز کشور می‌سنجی، باز کم می‌آوری دیگر ریاضی خیلی به کار نخواهد آمد. بنابراین هیچ بعید نیست ریاضی در این کشور به نقطه‌ای برسد که تمام اصول و ارکانش به‌هم بریزد و بزرگان ریاضی جهان بروند کشک‌شان را بسابند.
البته عده‌ای هم درس تاریخ را گزینه مناسبی برای حذف دانسته‌اند، چون کتابی که چند صدسال حکومت هخامنشیان را در حد یکی دو صفحه و چند هوپ گفتن به دانش‌آموزان ارایه می‌کند، قطعا به‌زودی بی‌خیال همان یکی دو برگ می‌شود و کریم‌خان زند می‌ماند و حوضش!
من اما فکر می‌کنم کتاب جغرافی این روزها بی‌خاصیت‌ترین کتاب درسی است. دانش‌آموز مدام اسم رودخانه‌ها و حوضه‌های آبگیری و دریاچه‌ها و تالاب‌ها را حفظ می‌کند اما وقتی می‌گوید لطفا اینهایی که اسم بردی را در واقعیت نشانم بدهید، دبیر و پدر و مادر و بستگان و دوست و آشنا هریک یا جایی پنهان می‌شوند یا یابو آب می‌دهند.
دوستی اشاره می‌کند این روزها حتی توان یابو آب‌دادن هم نداریم. با این بی‌آبی و مدیریت دلنشین آب در کشور نه آب به شهروند این سرزمین می‌رسد، نه به حیوان بخت‌برگشته و نه به گیاهان تشنه. برگردیم به موضوع درس. بله خیلی محکم می‌توان ادعا کرد که جغرافی درس قابل حذفی است، چون هورالعظیم و دریاچه بختگان و دریاچه ارومیه و هامون و جازموریان و زاینده‌رود و گاوخونی به زودی چنان از صحنه روزگار حذف می‌شوند که دیگر نتوان نام و نشان و نقشه‌شان را در کتاب‌های درسی آورد. از ماهیان خلیج‌فارس و حیواناتی چون یوز و گور ایرانی هم که هیچ نگوییم بهتر است. خلاصه فکر می‌کنم به‌زودی به نقطه‌ای می‌رسیم که به بچه‌هایمان می‌گوییم «یادش بخیر یک درسی داشتیم قدیما اسمش جغرافی بود…»