جمعیت هلال‌احمر ایران در کنار تمام فعالیت‌های داوطلبانه و عام‌المنفعه‌ای که در زمان وقوع بحران برای کمک به مردم انجام می‌دهد با ورود به حوزه بهداشت و درمان نیز کوشیده، در تسکین آلام مردم نقش مرهم را بازی کند. راه‌اندازی مراکز توانبخشی و ارایه خدمات در این بخش یکی از مأموریت‌هایی است که جمعیت هلال‌احمر در تمام استان‌ها دنبال می‌کند. استان ایلام از جمله استان‌هایی بود که طی روزهای گذشته شاهد راه‌اندازی مرکز توانبخشی جمعیت هلال‌احمر بود. مرکزی که به گفته معاون بهداشت، درمان و توانبخشی جمعیت هلال‌احمر، می‌تواند تمام بیماران کم‌بضاعت را تحت پوشش قرار دهد. به بهانه افتتاح مرکز توانبخشی هلال‌احمر ایلام که در میدان 22 بهمن این شهر در فضایی به وسعت یک هزار و 100 مترمربع احداث شده است گزارشی از سایر مراکز توانبخشی جمعیت هلال‌احمر ایران تهیه کردیم.
استان ایلام یکی از استان‌های مرزی کشور است که صدمات و تلفات زیادی را در دوره 8 سال جنگ تحمیلی متحمل شد. هنوز هم خاک این استان از وجود مین‌های جنگی پاک نشده و کودکان زیادی هر روز به قربانیان این بخش افزوده می‌شود. کودکانی بی‌دست یا بی‌پا که خیلی‌هایشان در سایه فقر و محدودیت‌های اقتصادی خانواده‌ها نتوانستند تا به حال مرهمی برای زخم خود پیدا کنند و حالا داوطلبان و دلسوزانی که پیگیر حل مشکلات این کوکان هستند امیدوارند در سایه راه‌اندازی مرکز جامع توانبخشی ایلام و راه‌اندازی بخش‌های خدماتی ویژه قطع عضوشدگان در آن بتوانند آینده بهتری را برای این بچه‌ها رقم بزنند.
این صحبت‌های «حسین جوانمرد» یکی از فعالان حقوق کودکان در کشور است: «در سال‌های گذشته تعداد زیادی از کودکان و حتی بزرگسالان ما بر اثر این حوادث اعضای خود را از دست دادند و به‌خاطر دوری راه تا تهران و هزینه‌های بالای درمان بی‌خیال ادامه روند درمان شدند. ما امیدواریم با راه‌اندازی مرکز جامع توانبخشی هلال‌احمر به عنوان یک سازمان عام‌المنفعه بین‌المللی از این پس شرایط درمان این افراد با حداقل هزینه‌ها در استان فراهم شود.»
مراکز توانبخشی جمعیت هلال‌احمر هم مانند همه بخش‌های این سازمان داوطلبانه مردمی بی‌بهره از کمک خیرین نیست. مجموعه‌ای که خشت‌به‌خشت بخش‌های خدماتی‌اش با مهربانی خیرین روی هم چیده شده است تا بیماران و نیازمندان به دریافت خدمات درمانی و توانبخشی بدون دغدغه‌های اقتصادی مراحل درمان را طی کنند. « فرید مرادیان» معاون بهداشت، درمان و توانبخشی جمعیت هلال‌احمر در حاشیه آیین بهره‌برداری از مرکز توانبخشی ایلام گفت: «مرکز جامع توانبخشی شهر ایلام می‌تواند خدمات ارزشمندی در تمامی بخش‌های درمانی به مردم ارایه دهد و هدف تنها خدمات‌رسانی و کمک به جامعه هدف است.»
به گفته او جمعیت هلال‌احمر در سراسر کشور بالغ بر ۲۰۰ واحد توانبخشی دارد که از این تعداد ۳۶ مرکز جامع توانبخشی و ۳۸ مرکز ارتوپدی فنی و ساخت اعضای مصنوعی است: «پروتز وسایلی است که جایگزین قسمت‌های قطع عضوشده بدن مانند دست و پا می‌شود و «ارتوز» روی اندام‌های مختلف مانند فلج عضلانی یا انحراف در اندام نصب می‌شود تا به بهبود عملکرد آنها کمک کند. در این مراکز علاوه بر این خدمات، خدماتی نظیر فیزیوتراپی، کار درمانی، گفتار درمانی، شنوایی‌سنجی، تغذیه، مشاوره و نظایر آن است که همه این موارد مربوط به بازتوانی و توانبخشی است.»
سابقه مراکز توانبخشی جمعیت هلال‌احمر به 60 سال می‌رسد و در این مراکز علاوه بر خدمات فوق‌خدماتی نظیر فیزیوتراپی، کار درمانی، گفتار درمانی، شنوایی‌سنجی، تغذیه، مشاوره و نظایر آن است که همه این موارد مربوط به بازتوانی و توانبخشی است و یکی از مزیت‌های دریافت خدمات از این مراکز مقرون به صرفه‌بودن آنهاست چرا که به گفته معاون بهداشت، درمان و توانبخشی هلال‌احمر هزینه تمام‌شده خدمات به مددجویان در این مراکز از تعرفه‌های دولتی ارزان‌تر است و در این زمینه به هیچ عنوان دید انتفاعی ندارند: «در برخی مواقع هم هزینه‌های تمام شده ارایه خدمات از قیمت تحویل اقلام به مددجویان بیشتر است، افرادی که تمکن مالی ندارند و امکان پرداخت هزینه‌ها برای آنها وجود ندارد، مراکز درمان و توانبخشی از طریق سازمان داوطلبان و منابع اختصاص داده شده از سوی خیرین، مبلغ قابل توجهی از هزینه‌ها را پرداخت می‌کند.»
درمان بیماران سکته مغزی در مرکز جامع توانبخشی تهران
یکی از بزرگ‌ترین و مجهزترین مراکز جامع توانبخشی جمعیت هلال‌احمر در تهران قرار دارد. به گفته دکتر «محمد حیدری» رئیس مرکز جامع توانبخشی جمعیت هلال‌احمر تهران این مرکز علاوه بر بیماران تهرانی از سراسر کشور هم پذیرش دارد: «بخش عمده بیماران ما از سه کلینیک پروتز، ارتز و کفش طبی و اسکن کف پای ارتوپدی فنی بهره‌مند می‌شوند.»
بخش‌های درمانی مرکز جامع توانبخشی هلال تهران طوری طراحی شده که با ارایه خدمات مجزا به خواهران و برادران فضایی راحت را برای بیماران فراهم کرده است: «کلینیک‌های کاردرمانی، تغذیه، شنوایی‌شناسی، گفتار درمانی، حرکات اصلاحی، ضایعات نخاعی و کلینیک توانمندسازی مغز و ذهن و روان مجموعه‌های ارایه‌دهنده خدمات به بیماران هستند.»
توانبخشی یکی از مهم‌ترین حوزه‌های مشترک فعالیت هلال‌احمر و صلیب‌سرخ است و باید با افزایش همکاری‌های مشترک در این زمینه بهره‌مندی مردم از این امکانات را افزایش داد
حیدری خبرهای خوب دیگری را هم دارد و آن ایجاد کلینیک‌های مغز و اعصاب، کلینیک سالمندی و مناسب‌سازی حرکات اصلاحی با کمک خیرین است: «در تمام کشورها وقتی فردی دچار سکته مغزی می‌شود، بیمار در بیمارستاهای توانبخشی بستری می‌شود تا در ماه‌های اول که زمان طلایی درمان است با بهره‌گیری از خدمات توانبخشی شانس بازگشت به اجتماع را برای خود بالا ببرد اما در ایران ما در بخش دولتی این مراکز را نداشتیم و عمدتا در بخش خصوصی آنهم با هزینه‌های بالا این امکان برای بیماران فراهم است لذا افراد یا خدمات را نمی‌گیرند یا محدودیت‌های مالی اجازه برگشت به کار مجدد را به آنها نمی‌دهد لذا کوشیدیم با ایجاد کلینیک‌های تخصصی سکته مغزی بستر بهره‌مندی مردم از این خدمات درمانی را با کمترین هزینه را فراهم کنیم.»
به گفته او قرار است طی عقد قراردادی که میان مرکز توانبخشی هلال‌احمر و وزارت بهداشت منعقد می‌شود تمام بیماران سکته مغزی به مرکز جامع توانبخشی منتقل شوند تا با بهره‌گیری از این خدمات بتوانند دوباره به زندگی قبل برگردند.
دکتر حیدری تأکید می‌کند بهره‌گیری از خدمات مرکز جامع توانبخشی تهران برای عموم مردم آزاد است و پزشکان مشاور متخصص آماده ارایه هرگونه خدمات مشاوره‌ای و درمانی برای مراجعه‌کنندگان می‌باشند.
18 مرکز توانبخشی در کرمان فعال است
در استان کرمان هم 18 مرکز درمانی و توانبخشی فعالیت دارد. رضا فلاح، مدیرعامل جمعیت هلال‌احمر استان کرمان در این باره می‌گوید: «جمعیت هلال‌احمر کرمان، ۱۸ مرکز درمانی و توانبخشی در همه مناطق استان از جمله مناطق محروم دارد و سالیانه به ۳۰۰ هزار نفر، خدمات درمانی و داروخانه‌ای ارایه می‌کند.»
توانبخشی از مهم‌ترین حوزه‌های مشترک فعالیت هلال‌احمر و صلیب سرخ است
رئیس نمایندگی کمیته بین‌المللی صلیب سرخ در ایران(ICRC) نیز معتقد است توانبخشی یکی از مهم‌ترین حوزه‌های مشترک فعالیت هلال‌احمر و صلیب‌سرخ است و باید با افزایش همکاری‌های مشترک در این زمینه بهره‌مندی مردم از این امکانات را افزایش داد.«دنیل مونوس روخاس» با بیان اینکه جمعیت هلال‌احمر از جمعیت‌های بسیار قوی در منطقه است و به صورت حرفه‌ای درحوزه‌های متعددی فعالیت می‌کند ادامه داد: «توانبخشی از گذشته یکی از حوزه‌های فعالیت مشترک بین صلیب‌سرخ و هلال‌احمر است و امیدواریم افزایش همکاری‌های مشترک در این زمینه، منجر به ایجاد ارزش افزوده در کار شود.»
مونوس روخاس به بحث توانبخشی مربوط به دپارتمان توانبخشی صلیب‌سرخ اشاره کرد و گفت: «در این حوزه به ارایه خدمات با همکاری مراکز توانبخشی هلال‌احمر به افراد آسیب‌پذیر اتباع ارایه می‌شود که این ظرفیت را در یزد نیز می‌توانیم به کار ببریم.»