در مورد سازمان همکاری شانگهای چه مي‌دانيد؟
سرانجام ایران به عنوان عضو اصلی سازمان همکاری شانگهای پذیرفته شد/ويدئو
سازمان همکاری شانگهای یک سازمان میان-دولتی بین‌المللی است. این سازمان یک اتحادیه سیاسی، اقتصادی و امنیتی در اوراسیاست که در سال ۲۰۰۱ در شانگهای چین تشکیل شد. هدف این سازمان مبارزه با تروریسم، افراطی‌گری و تجزیه‌طلبی بوده و زبان رسمی در این سازمان روسی و چینی است. این سازمان ابتدا در سال ۱۹۹۶ و تحت عنوان شانگهای۵ با حضور چین، قزاقستان، قرقیزستان، روسیه و تاجیکستان شکل گرفت و پس از ملحق‌شدن ازبکستان به این گروه در سال ۲۰۰۱ به سازمان همکاری شانگهای تغییرنام داد. در جلسه‌ای که در ژوئن ۲۰۰۲ در سن‌پترزبورگ تشکیل شد، چارت سازمانی نوشته شده و از سپتامبر ۲۰۰۳ اجرایی شد. سال ۲۰۱۷ پاکستان و هندوستان نیز طی اجلاسی در آستانه، قزاقستان، به عنوان اعضای اصلی سازمان پذیرفته شدند. هدف این سازمان تقویت حس همسایگی و اعتماد متقابل بین اعضا و همکاری موثر در زمینه سیاست، تجارت، اقتصاد، پژوهش، تکنولوژی، فرهنگ، انرژی، حمل‌ونقل، گردشگری و حفاظت از محیط‌زیست است. تلاش مشترک برای برقراری امنیت و ثبات در منطقه و ایجاد یک نظام نوین بین‌المللی عادلانه و دموکراتیک در زمینه اقتصاد و سیاست از دیگر اهداف این سازمان است. اساس سیاست داخلی این سازمان اعتماد، منافع مشترک، برابری، مشورت، احترام به گوناگونی فرهنگ‌ها و میل پیشرفت مشترک و سیاست خارجی آن بر بی‌طرفی نظامی و شفافیت عملکرد استوار است. تاکنون این سازمان ۸ عضو دایمی داشت: چین، قزاقستان، قرقیزستان، روسیه، تاجیکستان، ازبکستان، هندوستان و پاکستان. اعضای ناظر سازمان که حق شرکت در جلسات را داشته ولی حق رأی ندارد شامل افغانستان، بلاروس، مغولستان و ایران است که ایران روز ۱۷ سپتامبر ۲۰۲۱ به عنوان عضو دایمی این سازمان پذیرفته شد. کشورهای شرکای بحث و گفت‌وگو شامل جمهوری آذربایجان، ارمنستان، کامبوج، نپال، ترکیه و سریلانکاست. ساختار این سازمان از دو شورا تشکیل شده است: شورای شورای سران کشورها که سالی یک‌بار تشکیل شده و در مورد مسائل مهم سازمان و اساسنامه آن تصمیم‌گیری می‌کنند. شورای سران دولت‌ها که سالی یک‌بار جمع می‌شوند تا در مورد استراتژی همکاری چندجانبه و اولویت منطقه‌ای و اولویت‌های منطقه‌ای سازمان تبادل‌نظر کنند. آنها مسائل اقتصادی مهم و سایر مشکلات جاری را حل و فصل کرده و بودجه سازمان را تصویب می‌کنند. بدنه اصلی سازمان از دو بخش تشکیل شده است: دبیرخانه سازمان در پکن و ساختار ضدتروریستی منطقه‌ای در تاشکند. اجلاس شورای سران کشورها سالانه در محل‌های مختلف در کشورهای عضو به ترتیب الفبای روسی تشکیل می‌شود. اجلاس شورای دولت‌ها نیز باید هرساله در مکانی که توسط اعضای شورا مشخص می‌شود، تشکیل شود. مثلا سال ۲۰۱۹ شورای سران کشورها در بیشکک قرقیزستان تشکیل شد. این سازمان ۲۲درصد از سرزمین‌های جهان و ۴۰درصد جمعیت آن را تشکیل داده و تقریبا ۲۰درصد تولید ناخالص ملی جهان را شامل می‌شود. سازمان همکاری شانگهای ارتباط منطقه‌ای در زمینه‌های تجاری، ارتباطی، مبادلات فرهنگی و ارتباطات بین‌مردمی را بهبود می‌بخشد و به دلیل مرکزیت آن در آسیا پاسیفیک به آن اتحادیه شرق نیز اطلاق می‌شود. برای حفظ تعادل استراتژیک قدرت در جهان، در مقابل پیمان ناتو در غرب، نقش بازدارنده دارد و از طریق ادغام چهار قدرت هسته‌ای، یعنی هندوستان، روسیه، چین و پاکستان، در یک سازمان منطقه‌ای واحد به ثبات سیاسی کمک می‌کند. این سازمان برای ایجاد و ترویج شراکت چندجانبه‌ای طراحی شده است و نقش مهمی در ایجاد ثبات در افغانستان ایفا می‌کند.
چالش‌های امنیتی سازمان همکاری شانگهای شامل مبارزه با تروریسم، افراطی‌گری، تجزیه‌طلبی، قاچاق موادمخدر و اسلحه و مهاجرت غیرقانونی است. علی‌رغم نزدیکی جغرافیایی، گوناگونی اعضا در زمینه‌های تاریخی، زبان، منافع ملی، نظام حکومتی، ثروت و فرهنگ تصمیم‌گیری در این سازمان را چالش‌برانگیز می‌کند.
گوینده و مترجم: مهرناز الماسی
منبع: Drishti