شوالیه صلح؛ عبور از مرز جاودانگی!

نیم قرن هنرمندی

کامبیز درم‌بخش که خرداد ۱۳۲۱ در شیراز به دنیا آمده بود، طراح، کاریکاتوریست و گرافیست مطرحی بود که چندین جایزه بزرگ و معتبر جهانی را در کارنامه‌اش داشت و البته تاکنون چند نمایشگاه مستقل از آثارش نیز در کشورهای مختلف جهان برگزار کرده بود. او از جمله نوادر هنرمندی بود که به طور مستمر نیم قرن فعالیت کرده و در این مدت دستاوردهای ارزشمندی نیز به دست آورده بود. آثار درم‌بخش در موزه‌های هنرهای معاصر تهران، فرهنگستان هنر خانه صبا، کتابخانه ملی، مان هنر نو، موزه سندیکای گرافیست‌های ایران، موزه آوینیون پاریس، موزه کاریکاتور بازل سوئیس، موزه کاریکاتور گابروو در بلغارستان، موزه هیروشیما در ژاپن، موزه ضدجنگ یوگسلاوی، موزه کاریکاتور استامبول ترکیه، موزه کاریکاتور ورشو در لهستان و مجموعه شهرداری شهر فرانکفورت آلمان نگهداری می‌شود.

کامبیز درمبخش در کنار فعالیت‌هایش به عنوان طراح، کاریکاتوریست و گرافیست؛ در حوزه تبلیغات، تصویرگری کتاب کودک، پوستر، فیلم کوتاه، کارت پستال و تقویم هم فعال بود و البته از اواسط دهه ۸۰ وارد انیمیشن‌سازی هم شده بود.

شوالیه صلح

در مورد درم‌بخش یکی از مهم‌ترین نکات قابل ذکر اعتبار جهانی او به عنوان یک هنرمند کاریکاتوریست بود. تا جایی که امروزه در هر جای دنیا که صحبت از کاریکاتور باشد، بدون شک نام او با احترام آورده می‌شود. درمبخش برنده جایزه‌های مختلفی در بزرگ‌ترین و معتبرترین مسابقات بین‌المللی کاریکاتور ژاپن، آلمان، ایتالیا، سوییس، بلژیک، ترکیه، برزیل و یوگسلاوی است.

این هنرمند کتاب‌هایی مانند «بدون شرح»، «مینیاتورهای سیاه»، «دفتر خاطرات فرشته‌ها»، «کتاب کامبیز»، «المپیک خنده» و «سمفونی خطوط» را نیز به بازار کتاب عرضه کرده بود.

درمبخش که در دهه90 موفق به دریافت نشان شوالیه از دولت فرانسه شده بود، یکی از برندگان نشان عالی «هنر برای صلح» از «ششمین جشنواره بین‌المللی هنر برای صلح» نیز بود. مستند سینمای کاغذی درباره آثار و زندگی کامبیز درمبخش شرح مصوری از زندگی او است.

صياد سوژه‌های ناياب

به‌رغم جنبه‌های متنوع فعالیت‌های کامبیز درمبخش، اما، فصل طلایی کارنامه او با کاریکاتور رقم خورده است. هنرمندی که از ۱۴ سالگی همکاری خود را با نشریات ایرانی از جمله توفیق شروع کرد و در ادامه راه با مطبوعات جهانی معتبری چون نیویورک‌تایمز، اشپیگل و نبل اشپالتر بر خورد. یک زیست باافتخار و آزادمنشانه که در مجموع بیش از ۶۰ سال طول کشید و حاصل آن هزاران اثر درباره آزادی و امید هستند که حساسیت‌های انسانی این هنرمند را درباره رخدادهای مهم جهان به نمایش می‌گذارند.

کامبیز درمبخش که گفته بود «برای يافتن ايده هيچ مشكلی ندارم و مشكل اصلی من وقت برای اجرا كردن اين ايده‌هاست» و در ادامه نیز اظهار امیدواری کرده بود «سوژه‌های زيادی را كه دارم بتوانم اجرا كنم، چون می‌دانم عمرم به وسعت سوژه‌هايم كفاف نمی‌دهد»؛ کاریکاتور را «یک کشف» می‌داند.

او در این زمینه می‌گوید: «كاريكاتور به نظر من يك كشف است. و مرتب كاريكاتوريست بايد به دنبال كشف اتفاقات باشد. جواد مجابی برای يكی از نمايشگاه‌های من در مجله‌ای نوشته بود که كامبيز درم‌بخش صياد سوژه‌های ناياب است. به نظرم این بهترین تعریف از کاریکاتور می‌تواند باشد.»

درمبخش در یکی از آخرین گفت‌وگوهایش، چند سال پیش به «شهروند» گفته بود: «من همیشه از دو چیز می‌ترسیدم؛ یکی اینکه نتوانم فکرها و ایده‌هایم را بکشم و مطمئن هم هستم در عمری که می‌گذرد نمی‌توانم بکشم و این مرا می‌ترساند. هر روز هم ایده‌های جدیدی اضافه می‌شود و البته این ترس در وجود همه‌ هنرمندان هست که فکرهای زیادی دارند اما عمرشان کفاف نداده، مشکل دیگر هم نداشتن وقت است، چراکه بسیاری از جاها هستند که از من کار می‌خواهند و من با تمام قوا کار می‌کنم. یکی دیگر هم مریضی است. چندین‌بار مریضی‌های سختی را پشت سر گذاشتم و همیشه هم کارم بر بیماری‌ام غلبه کرده.»‌

این بار اما نشد که درمبخش بر بیماری و مرگ چیره شود و بدین‌سان دنیای هنر ایران یکی از بزرگ‌ترین هنرمندانش را از دست داد.