قتل یک ماهی با دستکش یک‌بار مصرف!
8 میلیون تن زباله پلاستیکی پاندمی که 26هزار تن آن اکنون در اقیانوس‌هاست، تهدیدی برای مختل‌کردن حیات دریایی و آلودگی سواحل است
کووید-19 که هجوم آورد، مسلح شدیم، به ماسک، دستکش، کیت‌های آزمایش و …. اما تدبیر ما برای زنده‌ماندن، دام مرگ شده برای طبیعت، از بی‌جان تا جاندار. حالا می‌شنویم از سینه‌سرخ و پنگوئنی که ماسکی قاتل‌شان شده و ماهی‌ای که دستکشی! طبیعت با پاندمی زباله مواجه است؛ زباله‌های پلاستیکی زاییده پاندمی کرونا.
تحقیقی که اخیرا انجام شده نشان می‌دهد حدود 8میلیون تن زباله پلاستیکی مربوط به پاندمی کرونا را 193 کشور ایجاد کرده‌اند که حدود 26هزار تن آن اکنون در اقیانوس‌های جهان است، جایی که تهدیدی برای مختل کردن حیات دریایی و آلودگی بیشتر سواحل محسوب می‌شوند.
این یافته‌ها حاصل کارِ گروهی از محققان مستقر در چین و ایالات متحده، این ماه در مجله «مقالات آکادمی ملی علوم ایالات متحده» ( PNAS) منتشر شد. از زمان شروع همه‌گیری کرونا نگرانی‌هایی مبنی بر بالا گرفتن آلودگی پلاستیکی در میان افزایش استفاده از تجهیزات محافظت شخصی و رشد سریع تجارت آنلاین مطرح شده بود. این یکی از نخستین مطالعاتی است که میزان زباله‌های پلاستیکی مرتبط با بحران سلامت را می‌سنجد.
افزایش زباله‌های پلاستیکی به‌شدت حیات وحش را متأثر کرده است. بر اساس پروژه ردیابی یک دانشمند هلندی، تا ماه جولای، 61 مورد مرگ یا اختلال در حیات حیوانات با زباله‌های پلاستیکی مرتبط با پاندمی کرونا ثبت شده است.
در میان نمونه‌های فراوانی که منتشر شده است، یک «سینه‌سرخ» آمریکایی پیچیده در یک ماسک صورت در کانادا پیدا شد و بدن یک ماهی پیچیده در یک دستکش پزشکی یک‌بار مصرف را داوطلبان هلندی پیدا کردند. مجله «نشنال جئوگرافیک» مورد دوم را نخستین نمونه مستند از کشته‌شدن یک ماهی به وسیله دستکش یک‌بار مصرف نامید! در برزیل هم یک ماسک صورت PFF 2 در معده یک پنگوئن ماژلانیِ مُرده پیدا شد!
این مطالعه نشان داد که اگرچه تا اواخر ماه آگوست فقط حدود 30درصد از کل موارد ابتلا به ویروس کرونا در آسیا شناسایی شده بود، اما این منطقه مسئول 72درصد از رها کردن پلاستیک جهانی است. محققان گفتند که این به‌دلیل استفاده بیشتر از تجهیزات حفاظتی یک‌بار مصرف، همچنین سطوح پایین مدیریت پسماند در کشورهایی مانند چین و هند است.
در مقابل، اقتصادهای توسعه‌یافته در آمریکای شمالی و اروپا که به شدت تحت تأثیر ویروس کرونا قرار گرفتند، زباله پلاستیکی مربوط به پاندمی نسبتا کمی تولید کردند.
این وضعیت با تعلیق یا کاهش محدودیت‌ها در مورد محصولات پلاستیکی یک‌بار مصرف در سطح جهانی بدتر شد. ممنوعیت کیسه‌های پلاستیکی یک‌بار مصرف در ایالت نیویورک که در بهار 2020 قانونی شد، فقط در پاییز آن سال اجرا شد.
«مدیریت بهتر پسماندهای پزشکی در کانون‌های شیوع بیماری و مراکز اصلی بحران یا حادثه، به‌ویژه در کشورهای در حال توسعه ضروری است»، این را محققان نوشتند و در عین حال خواستار توسعه مواد سازگارتر با محیط‌زیست شدند.
فون هرناندز، هماهنگ‌کننده جهانی گروه هوادار محیط‌زیست «خلاصی از پلاستیک» (Break Free From Plastic)، گفت دولت‌ها همچنین باید کمپین‌های اطلاع‌رسانی عمومی را نه تنها در مورد جمع‌آوری و مدیریت صحیح زباله‌های پلاستیکی مرتبط با بیماری همه‌گیر، بلکه برای استفاده معقول از آنها تدارک ببینند: «این شامل حمایت از استفاده از ماسک‌ها و تجهیزات حفاظت فردی (PPE) که قابلیت استفاده مجدد دارند، برای عموم مردم است، به‌ویژه کسانی که در خط مقدم پاندمی کار نمی‌کنند.»
زباله‌های پلاستیکی مربوط به پاندمی حیات‌وحش را متأثر کرده است. یک «سینه‌سرخ» آمریکایی پیچیده در یک ماسک صورت در کانادا پیدا شد و بدن یک ماهی پیچیده در یک دستکش پزشکی یک‌بار مصرف را داوطلبان هلندی پیدا کردند. مجله «نشنال جئوگرافیک» مورد دوم را نخستین نمونه مستند از کشته‌شدن یک ماهی با دستکش یک‌بار مصرف نامید!
به گفته این محققان، بسیاری از زباله‌های پلاستیکی از طریق رودخانه‌های بزرگ وارد اقیانوس‌های جهان می‌شوند و سه آبراهی که بیشترین آلودگی را به پلاستیک مرتبط با بیماری همه‌گیر دارند، همگی در آسیا هستند: رودخانه شط العرب به خلیج‌فارس می‌ریزد، رودخانه سند به دریای عرب وارد می‌شود و رودخانه یانگ‌تسه به دریای چین شرقی سرازیر می‌شود.
(به گزارش گاردین، هزاران تن ماسک، دستکش، کیت‌های آزمایش و … که از ابتدای همه‌گیری تا آگوست امسال به اقیانوس‌ها ریخته شده است، از طریق 369 رودخانه بزرگ منتقل شدند. شط العرب در جنوب‌شرقی عراق 5200 تن، سند که از فلات تبت سرچشمه می‌گیرد، 4000 تن و یانگ‌تسه در چین 3700 تن زباله PPE را منتقل کرده‌اند. در اروپا، دانوب بیشترین زباله پلاستیکی همه‌گیری را به اقیانوس منتقل کرد: 1700 تن.)
این تحقیق بیان کرد که نوع اصلی و عمده پلاستیکی که در اقیانوس‌ها تخلیه می‌شود، زباله‌های پزشکی تولیدشده بیمارستان‌هاست که بیش از 70درصد از این آلودگی‌ها را تشکیل می‌دهد. پسماند بسته‌بندی‌های خرید آنلاین به‌ویژه در آسیا زیاد بود، اگرچه تأثیر نسبتا کمی بر خروجی جهانی زباله داشتند.
مدل‌سازی دانشمندان نشان می‌دهد که سرانجامِ بیشترِ زباله‌های پلاستیکی تولید شده در نتیجه همه‌گیری تا پایان این قرن به بستر دریا و اقیانوس یا سواحل ختم می‌شود. انباشته‌شدن پلاستیک در سواحل، علاوه بر تبدیل‌شدن به تله‌های بالقوه مرگ برای حیوانات ساحلی، ممکن است دمای محیط را افزایش دهد و آن را برای حیات‌وحش نامطلوب و نامساعد کند. همان‌طور که پلاستیک در طول زمان تجزیه می‌شود، ممکن است مواد شیمیایی سمی آزاد شوند و در زنجیره غذایی به سمت بالا حرکت کنند.
منبع: واشینگتن‌پست