جمعه سیاه عبرت نشد!

منطقه کوهستانی «شاهدار» در دامغان یکی از گزینه‌های انتخابی کوهنوردان در این منطقه است. شاهدار کوه، درست در همسایگی «بادله کوه» قرار دارد و این موقعیت باعث شده تا جاذبه‌های کوهستانی منطقه برای کوهنوردان متنوع باشد. کوهستان‌هایی مرتفع با مسیرهای سخت و صعب‌العبور. این شرایط سختی راه را در زمستان چند برابر می‌کند. درست است کوهنوردان حرفه‌ای در طول سال‌های گذشته مسیرهای کوهستانی زیادی را در منطقه تعریف کرده‌اند، اما شاهدار هنوز مناطق و مسیرهای بکر طبیعی زیادی دارد که کشف آن امروز یکی از انگیزه‌ها و آرزوهای کوهنوردان بومی و غیربومی است. به خصوص مسیرهای دره‌ای و تنگه‌های متعدد آن که عبور از آنها برای کوهنوردان حرفه‌ای سخت است، چه رسد به کوهنوردان مبتدی و ناآشنا به سختی‌های مسیر صخره‌ای.

صبح روز جمعه تیمی متشکل از هشت نفر از کوهنوردان و صخره‌نوردان حرفه‌ای دامغانی برای شناسایی یکی از تنگه‌های کوهستانی شاهدار عازم منطقه شدند. تنگه‌ای بسیار صعب‌العبور و سخت که در هوای سرد زمستانی منطقه امکان پیشرفت در آن برای کوهنوردان وجود نداشت. هرچند تلاش خود را برای بازگشت انجام دادند، اما تاریکی و سرمای شدید در کنار بارش توامان برف و باران با هم، هر لحظه سرعت این تیم را کمتر و کمتر کرد. ادامه راه برایشان ممکن نبود و همراهی دو کوهنورد خانم هم نگرانی‌های  آنها را دوچندان کرد. آنها گرفتاری خود بالای این تنگه سخت کوهستانی را از طریق 112 به اطلاع جمعیت هلال‌احمر رساندند تا تیم‌های نجاتگر برای کمک راهی منطقه شوند. «نصرت‌الله صرفی» از اعضای پایگاه «نعیم‌آباد» دامغان به عنوان امدادگر تخصصی کوهستان همراه با تیمی از امدادگران شهرستان دامغان حوالی ساعت 8 غروب خود را برای کمک به این کوهنوردان به محل حادثه رساندند: «صبح همان روز در منطقه شاهدار بودیم و اقدام به بازگرداندن یکی از کوهنوردان که به علت شکستگی پا از ادامه راه در مسیر کوهستانی بازمانده بود، کردیم. تازه به پایگاه رسیده بودیم که خبر گرفتاری پنج کوهنورد در شاهدار ما را دوباره راهی منطقه کرد. نزدیکی‌های منطقه بودیم که خبر رسید دو خانم همراه این تیم خود را به دامنه منطقه کوهستانی رسانده‌اند و فقط مردان تیم بالای تنگه مانده‌اند. وقتی به محدوده حادثه رسیدیم، متوجه شدیم 9 نفر از اهالی روستاهای حوالی شاهدار وقتی از گرفتاری این افراد مطلع شدند، به ارتفاعات رفته‌اند.»

تیم نجات اعزامی به منطقه بعد از اطلاع از این خبر دیگر نگران سه کوهنورد حرفه‌ای مانده در راه نبودند، بلکه نگرانی اصلی آنها بومی‌های محلی روستای کلاته بود که بدون هیچ امکاناتی به ارتفاعات رفته بودند: «هوا یکباره به شدت سرد شد. کولاک راه جست‌وجو و طی مسیر را سخت کرده بود. بومی‌های محله در سراسر منطقه پخش شده بودند و ما نگران گرفتاری آنها در کولاک بودیم. ظرف نیم ساعت حدود 20سانتیمتر برف روی زمین نشست و این شرایط احتمال سرخوردن و سقوط این افراد را افزایش می‌داد. گرچه کوهنوردان به ما اعلام کرده بودند که امکانات شب‌مانی در کوهستان را دارند و ما از این جهت آسوده‌خاطر بودیم. اما نمی‌توانستیم بی‌توجه به شرایط روستاییان باشیم. مسیر سخت کوهستانی را در پیش گرفتیم و حدود ساعت 2 شب موفق شدیم سه کوهنورد و 9 روستایی کلاته را پیدا کنیم و به پایین کوهستان برگردانیم.»

عملیات امدادونجات این تیم تا ساعت سه‌ونیم بامداد به طول کشید، اما خوشبختانه همه اعضای تیم صحیح و سالم به خانه برگشتند.

صرفی و دیگر نجاتگران دامغانی امروز نگران حوادث زمستانه کوهستان هستند و از کوهنوردان می‌خواهند با رصد سایت‌های هواشناسی و اطلاعات کامل از وضعیت جوی به ارتفاعات صعود کنند: «کوهنوردی ورزش پرریسکی است و برای جلوگیری از بروز خطرات احتمالی کوهنوردان باید به اخطارهای هواشناسی توجه کنند.»

نجات 7 کوهنورد در ارتفاعات دنا

در کهگیلویه‌وبویراحمد نیز نجاتگران کوهستان روز جمعه برای نجات یک تیم هفت نفره از کوهنوردان راهی دنا شدند. این تیم که صبح روز جمعه علی‌رغم هشدارهای هواشناسی بدون هماهنگی با مسئولان ورزش‌های کوهستانی استان به  قله دنا صعود کرده بودند، در ارتفاع 4هزار متری مغلوب برف و بوران شدید شدند. به گزارش امان‌الله جهانبین، مدیرعامل جمعیت هلال‌احمر استان کهگیلویه‌وبویراحمد به محض اطلاع نجاتگران هلال‌احمر از این وضعیت شامگاه جمعه به منطقه اعزام شدند، اما شدت برف و بوران منطقه به حدی زیاد بود که امکان ادامه جست‌وجو وجود نداشت: «نجاتگران تا نیمه‌های شب در مسیرهای سخت و برفگیر کوهستان مشغول جست‌وجو بودند، اما بوران شدید اجازه ادامه کار را از آنها گرفت و نجاتگران را مجبور به شب‌مانی در کوهستان کرد. ساعت 6 صبح مجددا کار جست‌وجو از سر گرفته شد. علاوه بر این تیم پشتیبان سه نفره دیگری هم از سمت تنگه نول به سمت کوهنوردان به راه افتادند. با توجه به راهنمایی کوهنوردان در راه مانده تیم جست‌وجو موفق شد خود را به آنها برساند و نسبت به انتقال‌شان به محیطی امن اقدام کند.»

روزی پرحادثه در ارتفاعات تهران

در تهران هم جمعه 21 آبان یک روز پرکار برای نجاتگران کوهستان در ارتفاعات پایتخت بود. خبر مصدومیت یکی از کوهنوردان در منطقه کلکچال ساعت 11 صبح، «جعفر صفری» مسئول پایگاه امدادونجات کلکچال و تیم امدادی همراهش را به ارتفاعات این منطقه اعزام کرد: «بارش برف و باران مسیرهای کوهستانی کلکچال را لغزنده کرده بود. در طول مسیر شاهد لیزخوردگی کوهنوردان زیادی بودیم و هشدارهای لازم را به آنها دادیم. هر لحظه بر شدت بارش‌ها افزوده می‌شد و این شرایط از سرعت نجاتگران در مسیر صعود می‌کاست، به طوری که 5 ساعتی طول کشید تا خود را به مصدوم برسانیم. مصدوم مرد 36 ساله‌ای بود که به دلیل سقوط از مسیر کوهستانی دچار پارگی رباط صلیبی شده بود و امکان ادامه مسیر را نداشت.»

نجاتگران به محض رسیدن در محل حادثه نسبت به بسکت‌کردن مصدوم و انتقال او به دامنه کوه اقدام کردند: «متاسفانه در دو هفته اخیر که فصل بارش‌ها در مناطق کوهستانی آغاز شده، حوادث کوهستان هم افزایش یافته است.»

این اولین و آخرین حادثه روز جمعه در ارتفاعات تهران نبود. به گفته شاهین فتحی، مدیرعامل جمعیت هلال‌احمر تهران علی‌رغم توصیه‌ها و تذکراتی که از سوی دستگاه‌های مربوطه صادر شد، برخی شهروندان به ارتفاعات تهران صعود کرده و گرفتار برف و کولاک شدند. حوادثی که خاطره تلخ جمعه سیاه را برای ما تداعی می‌کند و نشان می‌دهد این روز تلخ تاریخی برای برخی از کوهنوردان درس عبرت نشد: «ابتدا روز جمعه دو کوهنورد زن در ارتفاعات توچال دچار مشکل شدند و قادر به بازگشت نبودند. آنها که حوالی جان‌پناه توچال گرفتار شده بودند، با اعزام تیم‌های امدادی به پایین ارتفاعات منتقل شدند.»

حادثه دوم در شیرپلا اتفاق افتاد. کوهنوردی به خاطر مصدومیت مچ پا امکان ادامه مسیر برگشت را نداشت و چون در ارتفاعات بالای منطقه کوهستانی بود، جمعیت هلال‌احمر تهران برای اعزام او به بیمارستان و امداد او از امداد هوایی کمک گرفتند: «اما تلاش برای جست‌وجوی مفقودی اعلام‌شده در ایستگاه 5 توچال ادامه دارد.» کریم همتی، رئیس جمعیت هلال‌احمر نیز ظهر روز شنبه از اعزام بالگرد برای سرعت بخشیدن به جست‌وجو و پیدا کردن این کوهنورد مفقودشده در توچال خبر داده و اعلام کرده است تلاش‌ها برای پیدا کردن این کوهنورد ادامه دارد.»