نبرد جهانی برای مهاجران!

با گرم شدن تنور اقتصاد جهانی و تلاش برای کنار زدن پاندمی کرونا، نبردی برای جوانان و تواناها آغاز شده است. بسیاری از کشورهای ثروتمند با ویزاهای سریع و وعده‌های اقامت دائم، پیامی به مهاجران ماهر در سراسر جهان ارسال می‌کنند: نیرو استخدام می‌کنیم؛ اکنون.

در آلمان، جایی که مقامات اخیرا هشدار دادند به 400هزار مهاجر جدید در سال برای پُر کردن مشاغل در رشته‌های مختلف از دانشگاه گرفته تا خدمات سیستم‌های تهویه مطبوع نیاز دارد، یک قانون جدیدِ مهاجرت از ویزای کار سریع و 6 ماه برای اقامت و یافتن کار می‌گوید.

کانادا قصد دارد تا سال 2023 به 1.2میلیون مهاجر جدید اقامت دهد. در استرالیا، جایی که معادن، بیمارستان‌ها و … همگی پس از نزدیک به دو سال دور از دسترس‌اند، با مرزی بسته، دولت قصد دارد تعداد مهاجرانی را که سال آینده اجازه ورود به کشور می‌یابند، تقریبا دو برابر کند.

تلاش جهانی برای جذب خارجی‌های ماهر، به‌ویژه مهارت‌هایی که بین کار فیزیکی و دکتری فیزیک قرار می‌گیرند، با هدف هموار کردن خروج از این همه‌گیری است.

اختلال کووید بسیاری از مردم را وادار به بازنشستگی، استعفا یا بازنگشتن به کار کرده است، اما آثار آن عمیق‌تر می‌شود. با نگه‌داشتن افراد بسیاری در محل خود، این همه‌گیری نامتعادلی جمعیتی بشر را آشکارتر کرده است؛ کشورهای ثروتمند که به‌سرعت در حال پیر شدن هستند، کارگران جدید بسیار کمی دارند، در حالی که کشورهای دارای نیروی جوانِ مازاد، اغلب برای همه کار ندارند.

رویکردهای جدید درباره این ناهماهنگی بر بحث جهانی در مورد مهاجرت تأثیر می‌گذارد. دولت‌های اروپایی درباره نحوه برخورد با موج‌های جدید پناهجویان اختلاف‌نظر دارند. در ایالات متحده، سیاست مهاجرت عمدتا ثابت مانده است، با تمرکز بر مرز مکزیک، جایی که بازداشت مهاجران به بالاترین سطح رسیده است. با این‌حال، بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته در حال ایجاد برنامه‌های سخاوتمندانه‌تر، کارآمدتر و پخته‌تر برای ورود خارجی‌ها و کمک به آنان برای تبدیل‌شدن به بخشی دائمی از جوامع خود هستند.

ژان کریستف دومونت، رئیس تحقیقات مهاجرت بین‌المللی «سازمان همکاری اقتصادی و توسعه» یا  O.E.C.D گفت: «کووید شتاب‌دهنده تغییر است. کشورها مجبور شده‌اند اهمیت مهاجرت و مهاجران را درک کنند.»

همه‌گیری چندین تغییر عمده در تحرک جهانی ایجاد و مهاجرت نیروی کار را کُند کرده است. پاندمی رقابت بیشتری برای «عشایر دیجیتالی» ایجاد کرد، چنانکه بیش از 30 کشور از جمله باربادوس، کرواسی و امارات متحده عربی برنامه‌هایی برای جذب کارگران سیار فناوری ایجاد کردند. همه‌گیری منجر به تسهیل کلی قوانین کار برای خارجی‌هایی شد که قبلا نقل مکان کرده بودند. (عشایر دیجیتال (DNs) یا کوچ‌گردی دیجیتال به افرادی اشاره دارد که از طریق فناوری ارتباطات راه دور امرار معاش می‌کنند. آنان در سفرند و مثل کوچ‌نشینان زندگی می‌کنند.)

بسیاری از کشورها، از جمله بلژیک، فنلاند و یونان، به خارجی‌هایی که با ویزاهای دانشجویی یا سایر ویزاها وارد شده بودند، حقوق کار اعطا کردند. برخی کشورها مانند نیوزیلند نیز ویزای کار موقت را به‌طور نامحدود تمدید کردند، در حالی که آلمان با قانون جدید مهاجرت خود، روند به رسمیت شناختن صلاحیت‌های حرفه‌ای خارجی را تسریع کرد. در ژاپن، کشوری که به سرعت پیر می‌شود و به‌طور سنتی در برابر مهاجرت مقاومت کرده است، دولت به کارگران موقت اجازه داد تا وضعیت خود را حفظ کنند.

اوایل امسال یک نظرسنجی در بریتانیا نشان داد زمانی که وقت بازگشایی‌ها فرارسید، به نظر افراد کمی به کاهش سطح مهاجرت اهمیت می‌دادند. بعد کمبود نیروی کار رخ نمود. قصابان، رانندگان، مکانیک‌ها، پرستاران و کارکنان رستوران. در سرتاسر جهان توسعه‌یافته، به نظر می‌رسید کارگران کافی وجود ندارد!

در بریتانیا، جایی که برگزیت مانع دسترسی به مهاجران از اروپا شده است، نظرسنجی از 5700 شرکت در ماه ژوئن نشان داد 70درصد آنها برای استخدام کارمندان جدید دچار مشکل شده‌ بودند. در استرالیا، شرکت‌های معدنی به‌دلیل کمبود کارگر، پیش‌بینی درآمد خود را کاهش داده‌اند و حدود 100هزار فرصت شغلی فقط در بخش هتلداری وجود دارد. در شب‌های شلوغ، کارگران ظرفشوی در رستورانی مجلل در سیدنی ساعتی ۶۵دلار درآمد دارند!

در ایالات متحده، جایی که سال گذشته افراد بازار کار را با میزانی بی‌سابقه ترک کردند، صدا‌ها برای تغییر جهت سیاست مهاجرت در راستای اقتصاد بلندتر می‌شود. اتاق بازرگانی ایالات متحده از سیاست‌گذاران خواسته سیستم مهاجرت را بازبینی‌کنند تا امکان ارایه ویزاهای کاری و گرین‌کارت‌های بیشتری فراهم شود.

در اقتصادهای پیشرفته، اقدامات مهاجرتی شامل کاهش موانع ورود برای مهاجران واجد شرایط، دیجیتالی‌کردن ویزا برای کاهش کاغذبازی، افزایش لازم حقوق برای کاهش استثمار و قول روندی برای دائمی‌کردن وضعیت کارگرانی که خواهان فراوان دارند، انجام شده است.

«عشایر دیجیتال» پرتغال می‌توانند تا زمانی که بخواهند، بمانند. کانادا که پنجمین سال متوالی کاهش زاد و ولد خود را در سال 2020 گذراند، الزامات زبان را برای اقامت کاهش داده و 20هزار محل برای کارکنان بهداشتی که می‌خواهند اقامت کامل داشته باشند، باز کرده است.

یکی از شدیدترین تغییرات ممکن است در ژاپن باشد، جایی که یک بمب ساعتی جمعیتی باعث شده فروش پوشک بزرگسالان بیشتر از پوشک نوزادان باشد!

پس از ارایه راه‌های اقامت برای کارکنان مراقبت از سالمندان، کشاورزی و ساختمانی در دو سال پیش، یک مقام ژاپنی هفته گذشته گفت دولت همچنین به‌دنبال این است که به سایر کارگران دارای ویزای پنج‌ساله اجازه دهد به‌طور نامحدود بمانند و خانواده‌های خود را بیاورند.

پاراگ خانا، نویسنده کتاب جدیدی به نام «حرکت» (Move)، که به دولت‌ها در مورد سیاست‌های مهاجرت توصیه‌هایی کرده است، گفت: «این جنگی برای استعدادهای جوان است. با توجه جدی کشورها به داشتن تعادل جمعیتی و رفع کمبود نیروی کار، شاهد تدوین قوانین سطوح اقامت هستیم.»

برای کشورهایی که مهاجران اغلب از آنجا می‌آیند، آمادگی گسترده‌ برای مهاجرت متخصصان، خطر فرار مغزها را به همراه دارد، اما دریچه‌ای برای رهایی جوانان و ناامیدها نیز می‌گشاید.

کشورهایی مانند آلمان مشتاق استقبال از آنان هستند: سیستم حرفه‌ای تحسین‌شده آن، با گواهینامه‌های دقیق و آموزش در محل کار، با کمبود روزافزون نیروی کار رو‌به‌روست.

هولگر بونین، مدیر تحقیقات موسسه اقتصاد کار IZA در بن، گفت: «در طول بحران کرونا، این سیستم واقعا از هم پاشیده است. ما شاهد کمترین تعداد قراردادهای کارآموزی از زمان اتحاد آلمان بوده‌ایم.»

جوانان آلمانی به‌طور فزاینده‌ای تحصیل در دانشگاه‌ها را ترجیح می‌دهند و نیروی کار این کشور در حال کاهش است. بر اساس مطالعه‌ای که اخیرا موسسه اقتصادی آلمان منتشر کرده است، این کشور در 15 سال آینده پنج میلیون کارگر را از دست خواهد داد؛ این رقم تا سال 2030 به 3.2 میلیون نفر می‌رسد.

در یک مرکز آموزشی منطقه‌ای در دورتموند، حدود 100 کارآموزدر کلاس‌های درس و فضاهای کاری، می‌آموختند که آرایشگر، برقکار، نجار، جوشکار، نقاش، مکانیک ماشین‌آلات، اپراتور ماشین‌های برش و سرایدار حرفه‌ای شوند.

هزینه‌های برنامه‌های 24 تا 28 ماهه را اداره کار دولت محلی تأمین می‌کند که هزینه‌های آپارتمان و زندگی را نیز شامل می‌شود. برای ورود، داوطلبان ابتدا باید یک دوره ادغام و یک دوره زبان بگذرانند که هزینه آن را هم دولت آلمان پرداخت می‌کند.

اما با وجود دستاوردهای برخی کارگران و برخی مکان‌ها، اقتصاددانان و جمعیت‌شناسان استدلال می‌کنند که شکاف‌های بازار کار باقی می‌ماند و بیشتر می‌شود، در حالی که همه‌گیری نشان می‌دهد برای مدیریت ناهماهنگی جهانی کار بسیار باید انجام شود، نه تنها در جمعیت، بلکه در زمینه توسعه هم.

یک سوال شاید آب سردی باشد بر گرمای استقبال جدید: اگر به اندازه کافی کارگران واجد شرایط، که بخواهند جابه‌جا شوند، وجود نداشته باشند، چه؟ دومونت، محقق  O.E.C.D گفت: «اگر می‌خواهید کارگران جدید جذب کنید، باید شرایط جذابی به آنان پیشنهاد دهید.»

منبع: نیویورک‌تایمز