کوچ اجباری به حاشیه تهران
افزایش اجاره‌بها چطور اجاره نشین ها را از مرکز پایتخت به حاشیه آن سوق داده است
چندماهی است به یکی از اتاق‌های خانه پدری پناه برده. روزگاری ساکن خیابان مژده پاسداران بوده؛ طبقه دوم ساختمانی هشت‌واحدی. «دویست میلیون پیش داده بودم و 3میلیون و خرده‌ای هم اجاره‌ام بود.» دو، سه سالی زندگی «مهناز» به همین منوال گذشت تا اجاره‌ها بالا رفت. «امسال زیرزمین 70متری را می‌دادند 200میلیون پیش و 5میلیون اجاره.»
زیرزمین خانه‌ای تک‌واحدی که نه گرمایشی داشته نه سرمایشی. 70متر زیربنا بدون راه داشتن به حیاط. «مجبور شدم بیایم خانه پدرم. خیابان بنفشه، پشت مترو کرج.» کرونا که همه‌گیر شد، تحریم‌ها هم سفت‌وسخت‌تر از گذشته بر زندگی‌ها تاثیر گذاشت.
در این میانه زندگی «مهناز» هم دستخوش کرونا و تحریم‌ها شد. «کرونا و از طرفی تحریم تردد در مرزها را به حداقل رساند و شرکتی که کار می‌کردم تعطیل شد.» بیکاری و اجاره 5میلیونی دیگر همخوانی نداشتند و راهی جز پناه بردن به یکی از اتاق‌های خانه پدری نگذاشته بود.
مخارج زندگی همخوانی با درآمد نداشت و شد لابی من یکی از برج‌های همان منطقه. «سه میلیون و پانصد هم از اینجا می‌گیرم.» ته‌مانده پول خانه تهرانپارس هم شد مبلغی برای پیش‌خرید خانه. «چرخ زندگی نمی‌چرخید پول دانشگاه پسرها هم بود.»
از 7میلیون و 300هزار تومان، 6میلیون عایدی صاحبخانه
«6میلیون اجاره می‌دهم.» عایدی ماهانه‌اش میشود، هفت‌میلیون و سیصدهزار تومان. پسرها که دانشگاه قبول شدند خانه تهرانپارس فروش رفت برای مخارج درس و دانشگاه. «میدان دریاچه مستاجرم با سه میلیون و هشتصدهزار تومان حقوق بازنشستگی.»
مخارج زندگی همخوانی با درآمد نداشت و شد لابی من یکی از برج‌های همان منطقه. «سه میلیون و پانصد هم از اینجا می‌گیرم.» ته‌مانده پول خانه تهرانپارس هم شد مبلغی برای پیش‌خرید خانه. «چرخ زندگی نمی‌چرخید پول دانشگاه پسرها هم بود.»
قیمت خانه و اجاره‌خانه یک‌باره بالا رفت تا اقساط خانه پیش‌خریده کرده هم خودش را به ماهی چندمیلیون تومان برساند. «سازنده می‌گوید مصالح گران شده. ندارم که اقساط را بدهم مجبورم در زیان بفروشمش.» همه این اتفاقات طی دوسال «ایرانمنش» را شوکه کرد تا جایی که نمی‌داند برای اسفند چه کند. «پانصد میلیون پول پیش داده‌ام. باید به مناطق پایین فکر کنم.»
وقتی از مخارج زندگی که هیچ همخوانی با عایدی‌اش ندارد می‌گوید سرش را ناخواسته پایین می‌اندازد. «20عدد تخم‌مرغ میشود 38هزار و خرده‌ای. دیشب فقط پول 10تخم‌مرغ را داشتم. حتما چند ماه دیگر همین را هم نتوانم بخرم. یک سال است خانه‌ام میوه به خودش ندیده.»
از پاسداران به چیتگر از چیتگر به خانی‌آباد
«از سعادت‌آباد، پاسداران و نیاوران می‌آیند کوهک برای اجاره.» اجاره‌نشین‌هایی که دیگر توان پرداخت اجاره آن مناطق را ندارند. «بعضی از اجاره‌نشین‌های این منطقه هم رفته‌اند سمت کرج و وردآورد.» رهن خانه‌های خیابان کوهک -منطقه 22- از 600میلیون شروع میشود و تا 950میلیون هم می‌رسد. «شخصی‌سازها از یک‌میلیون و دویست شروع میشود.»
قانون یک‌ششم مبلغ فروش ملک اینجا حاکم است؛ ملک‌هایی که از سه، چهار میلیارد تومان شروع می‌شوند و به هفت، هشت میلیون هم می‌رسند.«60درصد مراجعه‌کنندگان اجاره از منطقه 5، جنت‌آباد و مرزداران می‌آیند.»
وضعیت در مناطق دیگر هم بهتر از کوهک نیست. زیرزمین خانه 26ساله‌ای در جنت‌آباد صدمیلیون ودیعه می‌خواهد با 6میلیون اجاره ماهانه. آپارتمان 95متری ساخته شده در سال 81 واقع در خیابان سه‌راه آذری نزدیک به صدمیلیون ودیعه می‌خواهد با سه میلیون و 200هزار تومان اجاره ماهانه.
در منطقه 19 تهران -خانی‌آباد- محدوده قیمت‌ها برای نوسازها و قدیمی‌ها متفاوت است. «16-17سال ساخت‌ها از متری سه میلیون تومان شروع میشود تا 5میلیون تومان برای رهن.» واحدی 70متری با پارکینگ، طبقات پایین بدون آسانسور 260میلیون تومان می‌خواهد برای رهن یک‌ساله. «نوساز با همان متراژ حدود 340میلیون رهن می‌خواهد.»
خانی‌آباد در همسایگی‌اش بازار آهن و میدان اصلی میوه‌وتره‌بار تهران را به خود می‌بیند. «خیلی از حجره‌دارهای بازار آهن همین‌جا خانه دارند.» یکی، دوسالی میشود که خانی‌آباد مقصد بعدی اجاره‌نشینانی است که روزگاری ساکن چیتگر، شهرک راه‌آهن و در مجموع غرب شهر بودند.
یک ششم تا یک پنجم قیمت خانه میشود ودیعه یک‌سال. اجاره ماهانه هم اینگونه محاسبه میشود؛ هر 10میلیون، سیصدهزار تومان اجاره میشود. «یک 70متری حدود 280میلیون تومان رهن میشود. 200میلیون ودیعه بدهید باید ماهی 2میلیون و 400هزار تومان اجاره بدهید.»
یک‌ششم تا یک‌پنجم قیمت خانه میشود ودیعه یک‌سال
40درصد مشتریان املاک را اجاره‌نشینان تشکیل می‌دهند. «اغلب کارمندان مشتری‌های اجاره خانه‌های منطقه 19شده‌اند.» مسافران شهرهای دیگر هم هستند که برای کارگری خودشان را به میدان میوه‌وتره‌بار تهران رسانده‌اند. «اینجا در مقایسه با کمربندجنوبی تهران کمی بهتر است.»
اما کمی آن‌طرف‌تر در شهرری همسایه تهران هم شرایط خیلی خوب نیست. «محدوده قیمت‌ها از 4میلیون تومان شروع میشود. قیمت خرید هم خودش را به متری 25میلیون رسانده است.»
یک‌ششم تا یک‌پنجم قیمت خانه میشود ودیعه یک‌سال. اجاره ماهانه هم اینگونه محاسبه میشود؛ هر 10میلیون، سیصدهزار تومان اجاره میشود. «یک 70متری حدود 280میلیون تومان رهن میشود. 200میلیون ودیعه بدهید باید ماهی 2میلیون و 400هزار تومان اجاره بدهید.»
قیمت اجاره‌ها که بالا رفت خیلی‌ها مناطق پایین‌تر را انتخاب کردند برای اجاره. «خیلی‌ها آمدند. قیمت‌ها بالا رفت مجبور شدند بیایند پایین.» مشتری‌های جدید شهرری از آریا‌شهر، جنت‌آباد، ستارخان و فاطمی هستند. «قیمت‌های شهرری مطابقت می‌کند با برخی مناطق تهران. سه سالی میشود نرخ خانه بالا رفته. چهار سال پیش آپارتمان می‌فروختیم متری سه میلیون تومان الان با این تورم شده متری 26میلیون.»