پژوهش یک جست‌وجوی منظم، روش‌مند و هدفمند است و هر مجموعه و نهاد و سازمانی به ویژه نهادهای فرهنگی و تربیتی برای برنامه‌ریزی هرچه بهتر برنامه‌ها، نیازمند پژوهش است.
پژوهش‌های کاربردی در حوزه تعلیم‌وتربیت به‌ویژه در زمینه نوجوانی با رویکرد خلاقانه و روش‌مند برای تحلیل و فهم رخدادها و رفتارها از اهمیت و ضرورت بیشتری برخوردار است.
در چرخه تحوّلی و رشدی افراد در طول زندگی، از کودکی تا بزرگسالی، دوره نوجوانی دوره بسیار مهم و حیاتی است؛ اهمیت این دوره از آنجایی است که این دوره، دوره رشد و تحول در زمینه جسمی، خلقی و اجتماعی رخ می‌دهد و اگر نوجوان سرمایه‌های وجودی خود را کشف کند و رشد دهد در آینده برای پذیرش مسئولیت در زندگی و مدیریت خویشتن موفق‌تر خواهد بود.
نگاه به دوره نوجوانی اگر نگاهی فرصت‌محور و تحوّلی باشد می‌تواند این دوره زندگی را به بهترین دوره زندگی تبدیل کند.
رویکردهای پژوهشی در زمینه نوجوانی بایستی فرصتی را فراهم که برنامه‌ریزان و کنشگران تعلیم‌وتربیت را با فرصت‌ها و ظرفیت‌های دوره نوجوانی هرچه بیشتر آشنا کند. پژوهش‌های کیفی با هدف توصیف عمیق از دوره نوجوانی می‌تواند زمینه‌ساز این آشنایی باشد. گفت‌وگو با نوجوان و درک اقتضائات نوجوانی و نگاه کردن به محیط پیرامونی از منظر نوجوان، در روش‌ها و رویکردهای پژوهشی از جمله رویکرد پدیدارشناسی، مهم و قابل توجه است. فرآیند پژوهش در زمینه نوجوانی می‌بایست اولا با مرور ادبیات پژوهش‌های انجام شده صورت گیرد و ثانیا به‌دنبال یافتن پاسخ به یک یا چند سؤال محوری است تا کاربرد آن در برنامه‌ریزی‌ها هرچه بیشتر مشخص شود.
لازم به ذکر است که پژوهش، فرآیندی است مستمر که در طول تاریخ بشر همواره تکمیل و ارتقا یافته و یافته‌های یک یا چند پژوهش برای سالیان سال معتبر و مبنای تصمیم‌گیری برای همه ادوار نخواهد بود؛ بلکه همانطور که اشاره شد با مرور ادبیاتِ پژوهش‌های انجام شده، عرصه پژوهش‌های بعدی تعیین می‌شود و این فرآیند با نوآوری تکامل می‌یابد.
به نظر نگارنده هر نهاد تربیتی به‌ویژه آموزش‌وپرورش و فعالان و کنشگران تعلیم‌وتربیت بایستی فعالیت‌ها و برنامه‌های خود را مبتنی بر پژوهش‌ها و تجربه زیسته نوجوانان و مربّیان برنامه‌ریزی کنند.
مجیدمجیدی
مدیرپژوهشی اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانش‌آموزان