بر اساس مطالعات محققان جهانی سویه اُمیکرون متفاوت از سویه‌های دلتا و آلفاست؛ از این‌رو مشاهدات محققان نشان می‌دهد که حتی افرادی که دو دوز واکسن را دریافت کرده‌اند، به این سویه مبتلا شدهاند و آنها نیز اعلام کردند این سویه ۷۰ برابر عفونت‌زایی در ریه ایجاد می‌کند و ریسک ابتلا به این سویه نسبت به سویه دلتا سه برابر شده است.
به گزارش ایسنا دکتر حسین شاهسوارانی، عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی در وبینار علمی با عنوان «واقعیات درباره اُمیکرون» با بیان اینکه از زمان شیوع ویروس کرونا در ووهان چین تاکنون این ویروس واریانت‌های مختلفی داشته که به تدریج از سوی مراکز تحقیقاتی شناسایی شده است، گفت: «هر کدام از این واریته‌ها سطح شیوع مختلفی داشتند و درنهایت شاهد مرگ‌ومیر بسیاری در سطح دنیا بودیم.»
او ادامه داد: «بر این اساس دانشمندان این موضوع را مطرح کردند که در دوران پساکرونا باید شاهد معضلات و عوارضی باشیم که از طریق این بیماری به انسان تحمیل شده است، ولی اظهار نظر درباره اینکه این بیماری چه آسیب‌هایی به انسان وارد می‌کند، زود است.»
شاهسوارانی با اشاره به جهش‌های ویروس کرونا اظهار کرد: «در اکتبر سال گذشته واریانت دلتا در هند شناسایی شد که مرگ‌ومیر بالایی به همراه داشت، ولی بعد از آنکه میزان شیوع این واریته رو به کاهش نهاد، انتظار می‌رفت که با توجه به واکسیناسیون وسیع این ویروس به تدریج ضعیف شود.»
این عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی اضافه کرد: «بر این اساس این امید ایجاد شد که دیگر شاهد ظهور واریانت‌های جدید از این ویروس نباشیم، ولی به ناگهان در نوامبر امسال سویه جدید اُمیکرون در بوتسوانا آفریقا جنوبی شیوع یافت و به تدریج در سایر کشورها سرایت کرد.»
او با تاکید بر اینکه به دلیل اینکه این سویه به نسبت سویه دلتا مرگ‌ومیر بالایی به همراه نداشت، کنترل مرزها شدت اولیه را نداشت، خاطرنشان کرد: «در زمان شیوع این سویه عادی‌انگاری در اکثر جمعیت‌ها دیده شد، ضمن آنکه به استفاده از ماسک و رعایت پروتکل‌های بهداشتی کمتر توجه شد و همین دو عامل سبب انتشار سریع این سویه در دنیا شده است.»
سرپرست آزمایشگاه طب بازساختی انستیتوپاستور با بیان اینکه جهش‌های ایجادشده در این ویروس، شناسایی سویه‌های آن را دشوارتر کرده است، یادآور شد: «به دلیل عدم‌توانایی در شناسایی سویه‌ها، بسیاری از سویه‌های این ویروس آلوده شدند و چون کیت‌های تشخیصی آن موجود نبود، نتیجه تست آنها مثبت اعلام می‌شد.»
او سویه اُمیکرون را تغییر در اسپایک پروتیین این ویروس دانست و افزود: «از آنجایی که کیت‌هایی که بتواند این سویه را شناسایی کند، در اختیار نبود، بسیاری از مردم تصور می‌کردند به این بیماری مبتلا نشده‌اند.»
به گفته او بعد از آفریقای جنوبی، مسئولان کشور هنگ‌کنگ از انتشار سویه اُمیکرون در این کشور خبر دادند و ۱۰ روز قبل از آن در چین مشاهده شد و پس از آن در سایر کشورها شیوع یافت.
شاهسوارانی با اشاره به شناسایی بیماران مبتلا به سویه اُمیکرون در ایران گفت: «کشور آلمان فوت یک نفر بر اثر ابتلا به سویه امیکرون را منتشر کرده است.»
اُمیکرون در مقابل دلتا
مدیرعامل یکی از شرکت‌های دانش بنیان ادامه داد: «بر اساس داده‌هایی که تاکنون درباره سویه اُمیکرون منتشر شده، شدت این سویه نسبت به سویه دلتا پایین‌تر است، ولی انتشار آن نسبت به دلتا از سرعت بالایی برخوردار است؛ از این‌رو نگرانی نظام سلامت کشورها در این است که با سرعت بالای انتشار، به طور ناگهانی عده زیادی بیمار به بیمارستان‌ها مراجعه کنند و نظام سلامت قادر به پاسخگویی به آنها نباشند و منجر به مرگ‌ومیر بالا در مبتلایان شود.»
این عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی اظهار کرد: «اگرچه سویه اُمیکرون منجر به بستری شدن مبتلایان در بخش‌های ICU نمی‌شود، ولی در یک مدت زمان کوتاه حجم بسیاری از مبتلایان را روانه بیمارستان‌ها خواهد کرد و این امر سبب کاهش کیفیت رسیدگی به بیماران در سیستم درمانی خواهد شد.»
شاهسوارانی با اشاره به شیوع سویه اُمیکرون در کشورهایی چون آلمان، فرانسه، بریتانیا و کشورهای اسکاندیناوی با بیان اینکه در این کشورها محدودیت‌های گسترده‌ای اعمال شده است، گفت: «در ایران نیز اگر ملاحظات برای کاهش انتشار این سویه اتخاذ نشود و ساده‌انگاری‌هایی که در بسیاری از کشورها حاکم است در کشور ادامه یابد، صدمات جبران ناپذیری را به همراه خواهد داشت و ضرورت دارد تا از تجمعات در مراکزی چون دانشگاهها و مدارس جلوگیری شود.»
او با تاکید بر اینکه انتظار محققان این بود که سویه اُمیکرون جایگزین سویه دلتا شود، گفت: «بر اساس داده‌های موجود واریانت دلتا همچنان در دنیا غالب و پیشتاز است، ولی از نظر سرعت انتشار، اُمیکرون جایگزین دلتا شده است.»
تلاش شرکت‌ها برای به‌روز کردن کیت و واکسن کرونا
این دانش‌آموخته دکتری بیوتکنولوژی از ژاپن ادامه داد: «سویه اُمیکرون به سبب آنکه یکسری جهش‌ها در اسپایک پروتیین ویروس کرونا ایجاد شده، قدرت تهاجمی‌اش تغییر یافته است، به گونه‌ای که برخی از آزمایش‌ها از آنتی بادی مونوکلونال که برای درمان سرطان مورد استفاده قرار می‌گیرد، در درمان کووید-۱۹ نیز مورد استفاده قرار گرفت، ولی این تحقیقات با شکست همراه شد.»
او دلیل این شکست را جهش در ناحیه RBD واریانت اُمیکرون عنوان کرد که باعث می‌شود آنتی‌بادی تولیدشده قادر نباشد از سلول‌های بدن در برابر حملات محافظت کند.
شاهسوارانی ادامه داد: «بعد از انتشار سویه جدید ویروس تصور بر این بود که سویه اُمیکرون محصول جهش‌های این ویروس است، ولی در مقاله‌ای که اخیرا در مجله ساینس منتشر شده، اعلام شد که اُمیکرون یک واریانت جدید و به صورت موازی با سایر جهش‌ها، ایجاد شده و متقاوت از واریانت‌های «آلفا» و «دلتا»ست.
این عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی افزایش عفونت‌زایی را از دیگر ویژگی‌های سویه اُمیکرون نام برد و اضافه کرد: «در سویه اُمیکرون به این ویروس امکان عفونت‌زایی بیشتری را داده است و قادر است از آنتی‌بادی‌های تولیدشده در بدن فرار کند.»
او افزایش قدرت سرایت را از دیگر ویژگی‌های سویه جدید ویروس کرونا عنوان کرد و یادآور شد: «در مقاله‌ای که از سوی بیمارستان مرکزی دانشگاه هنگ‌کنگ منتشر شد، در آن عنوان شده است که عفونت‌زایی این سویه در ریه ۷۰ برابر بیشتر از سایر سویه‌های این ویروس است.»
شاهسوارانی خاطرنشان کرد: «چون این سویه به تازگی شایع شده است، دیتا درباره آن کم است؛ از این‌رو نمی‌توان به طور قاطع درباره این سویه نظر داد، ولی آنچه که از مقالات منتشر شده در آفریقای‌جنوبی و هنگ‌کنگ برمی‌آید، آن است که مبتلایان به این سویه نیاز به بستری‌شدن در ICU ندارند و نگرانی عمده از انتشار سریع این سویه و پر تعداد شدن مبتلایان است.»
واکسیناسیون و مقابله با اُمیکرون
عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی به اثرات واکسیناسیون برای مقابله با سویه جدید کرونا اشاره کرد و گفت: «تاکنون محققان انتظار داشتند که با وسعت بالای واکسیناسیون افراد، به دلیل وجود حافظه ایمنی بدن، نرخ شدت بیماری در این سویه کاهش یابد، ولی بر اساس گزارش‌های جهانی منتشر شده، مواردی مشاهده شده است که برخی از بیماران مبتلا، در حالی که واکسینه شده بودند، به بیمارستان‌ها مراجعه کرده‌اند که احتمالا به دلیل از دست رفتن قدرت و خاصیت محافظت‌کننده آنتی‌بادی باشد.»
او با بیان اینکه از دست رفتن قدرت آنتی‌بادی موجب عفونت‌زایی در بدن می‌شود، اظهار کرد: «باوجود واکسیناسیون بالا در دنیا، با شیوع این سویه جدید محققان و سیاست‌گذاران دنیا به حفاظت و پروتکل‌های بهداشتی قبلی بازگشتند و مجددا بر پرهیز از تجمعات تاکید دارند.»
شاهسوارانی با اشاره به کم اثر شدن واکسن‌های موجود در برابر سویه جدید ویروس کرونا افزود: «بر این بسیاری شرکت‌های تولیدکننده به دنبال تولید نسل جدیدی از این واکسن هستند؛ چراکه مشاهده شده است که افرادی که دو دوز واکسن را دریافت کرده‌اند، به اُمیکرون مبتلا شدند و احتمال می‌رود که دریافت دو دوز واکسن کم است و باید دوز بوستر نیز پیشنهاد شود.»
ابتلای خردسالان به اُمیکرون
این محقق حوزه بیوتکنولوزی، در خصوص احتمال درگیرشدن کودکان و نوجوانان به سویه اُمیکرون، خاطرنشان کرد: «در آفریقای جنوبی بیمارانی که به دلیل آلوده شدن به این سویه جدید به بیمارستان‌ها مراجعه کرده‌اند، نوزادان و کودکان خردسال بوده‌اند.»
او با تاکید بر اینکه ریسک ابتلا به این سویه نسبت به سویه دلتا سه برابر شده است، گفت: «در سویه اُمیکرون ابتلای کودکان کمتر از ۱۸ سال به ویژه کودکان خردسال بیشتر شده و این در حالی است که در سویه دلتا ابتلای این دسته از افراد کمتر بوده است.»
به گفته این محقق بر این اساس کشوری مانند اکوادور واکسیناسیون کودکان خردسال را آغاز کرده، ولی این جریان در سایر کشورها آغاز نشده است.
عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی خاطرنشان کرد: «در این میان گروه‌های مخالف واکسیناسیون اعلام کردند که اینها تجارت شرکت‌های تولیدکننده واکسن است، ولی این امر را نمی‌توان کتمان کرد که در بسیاری از کشورها، کودکان خردسال به این بیماری مبتلا شدهاند.»
شاهسوارانی با بیان اینکه بر اساس نظرات محققان تاکنون مقالات منتشرشده از کشور چین شفافیت لازم را نداشته است، گفت: «ولی تحقیقات مشترکی که میان محققان چین و آمریکا انجام شد، نشان داد که واکسن سینوفارم ایمنی‌زایی ضعیفی در برابر واریانت جدید دارد، ضمن آنکه افرادی که واکسن سینوواک را دریافت کرده‌اند، این واکسن نتوانسته است مانع بروز بیماری اُمیکرون شود.»
به گفته او یکی از ویروس‌شناسان بزرگ دنیا بر اساس دیتاهایی که در لابراتوار خود به دست آورده، اعلام کرده است دریافت دوز بوستر احتمال کاهش ابتلا به این سویه را به همراه دارد، ولی این گفته در فاز تحقیقاتی است و نیاز به مطالعات بیشتر دارد.
عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی تاکید کرد: «محققان این حوزه اعلام کردند که به دلیل جهش‌هایی که در اسپایک پروتیین این ویروس رخ داده، دستگاه ایمنی نمی‌تواند با واکسن‌هایی که تاکنون ترزیق شده است، در برابر اُمیکرون مقاومت کند؛ از این‌رو لازم است تا سیاست‌های پیشگیرانه و اعمال محدودیت‌های تجمعی و بهداشت فردی مورد توجه قرار گیرد و از سوی دیگر نیز باید واکسن‌هایی بر اساس جهش‌های این ویروس تولید شود و مجموعه‌هایی در ایران نیز در این زمینه وارد شدهاند.