میخ آخر بر تابوت «آپارتاید» در آفریقای جنوبی
32 سال پیش، برابر 2 فوریه 1990 میلادی، سیاست تبعیض نژادی در آفریقای جنوبی به پایان رسید
اف دبلیو. دکلرک، رئیس جمهوری وقت آفریقای جنوبی در این روز با اعلام پایان سیاست تبعیض نژادی یا «آپارتاید» (واژهای هلندی به معنی جداسازی نژادی)، تاکید کرد از این پس فعالیت احزاب و جنبشهای سیاهپوستان از جمله «کنگره ملی آفریقا» آزاد است و نلسون ماندلا به زودی و پس از نزدیک به سه دهه از زندان آزاد خواهد شد.
شهروند آنلاین| دکلرک همچنین از لغو مجازات اعدام و انتشار روزنامههای آزاد خبر داد و گفت انتخابات آتی با مشارکت همه برگزار خواهد شد و جدایی نژادی در کار نخواهد بود. این البته دستاوردی نبود که به سادگی و سهولت کسب شده باشد و دههها خشونت و دریایی از خون را به عنوان ضامن بقا پشت سر خود داشت. وقتی 4 سال بعد از این تاریخ، یعنی 10 مه 1994 میلادی، نلسون ماندلا پس از ادای سوگند بر کرسی ریاستجمهوری آفریقای جنوبی تکیه زد تا نخستین رئیس دولت رنگینپوست این کشور نام بگیرد، تازه همگان به بزرگی اتفاقی که رخ داده بود ایمان آوردند.
مبارزهای که نلسون ماندلا و یاران او برای رسیدن به هدفی برتر یعنی رفع تمامی مظاهر تبعیض نژادی از سرزمین آفریقای جنوبی – که از سوی اقلیت سفیدپوست بر اکثریت سیاهپوست روا داشته میشد – آغاز کردند، هرگز یک مسیر هموار و بدون دستانداز نبود. جالب اینجاست که تصور اکثریت بر پیروی ماندلا و همراهانش از شیوه مبارزه منفی و بدون خشونت مهاتما گاندی رهبر استقلال هندوستان (بر علیه استعمار انگلیس) استوار است، اما باید گفت ابداً اینطور نیست! در واقع رهبر مبارزه بر علیه آپارتاید در آفریقای جنوبی به اندازه گاندی قائل به مبارزه بدون توسل خشونت نبود.
وقتی در بهار 1960 پلیس آفریقای جنوبی تجمع عادی مردم شارپویل را با اسلحه به خاک و خون کشید ماندلا به این نتیجه رسید که حکومت اقلیت سفیدپوست در استفاده از اسلحه کمترین تردیدی به خود راه نمیدهد. البته مبارزه خشونتآمیز مدنظر ماندلا، ترور یا قتلعام کور غیرنظامیان را بر نمیتافت و بیشتر بر آسیب زدن به تأسیسات دولتی استوار بود. سیاستی که با منفجر کردن چهار پست برق عملی شد و فقط همین کافی بود تا در دادگاه انگ خشونتطلبی به ماندلا و طرفدارانش زده شود.
ماندلا پس از دستگیری و برگزاری دادگاه برای گذراندن دوران زندان خود به جزیره روبن رفت و برای مدت 27 سال به مشهورترین ساکن این جزیره تبدیل شد. زندانی شدن ماندلا اما از حجم مبارزات مردم آفریقای جنوبی نکاست و حتی آن را وارد چرخه خونبارتری از خشونت کرد. چرخهای که پس از 27 سال با نطق اف دبلیو. دکلرک و تاکید او بر پایان آپارتاید به نقطه پایان خود رسید.