هم‌سنگری با کیارستمی در جبهه سینما
حواشی و جنجال‌های «درب» از زبان سیدهادی محقق، کارگردان و بازیگر این فیلم
پولاد امین، شهروند آنلاین: به شکل عجیبی یکی از پرحاشیه‌ترین فیلم‌های جشنواره، پیش از آغاز این مهم‌ترین رویداد فرهنگی این دیار، فیلم «درب» بوده. فیلم بی‌ستاره سیدهادی محقق، با بازی خود این فیلمساز که به‌واسطه صحبت‌های کارگردانش به وادی حاشیه و جنجال غلتید. این فیلمساز که بعد از انتخاب فیلمش برای بخش مسابقه گفت فیلمش مناسب نمایش در سالن بزرگ سینما برای تماشاگران انبوه نیست، با اینکه آشکارا منظورش از گفتن این جمله ارزیابی کیفی فیلم یا نوعی فروتنی نمایشی نبود، اما به هر حال با همین تک‌جمله حواشی پرشماری برای فیلمش ساخت. حالا اما در آستانه آغاز چهلمین دوره جشنواره فجر، به گفته کسانی که فیلم قبلی محقق را دیده‌اند، حرف‌های زیادی برای گفتن می‌تواند داشته باشد.
سیدهادی محقق که با فیلم‌های قبلی‌اش «ممیرو» و «او خوب سنگ می‌زند» بسیاری را شگفت‌زده کرد، بعد از آن فیلم‌های تکان‌دهنده و جذاب، دیگر کارگردان کنجکاوی‌برانگیزی به شمار می‌آید. فیلمسازی که سابقه خوبی در روایت داستان‌های دردناک دارد و می‌تواند به قلب و روح تماشاگرش چنگ بزند. این کارگردان اما در «درب» داستانی متفاوت را در دست گرفته. یک داستان ساده درباره مامور برقی که می‌خواهد برق خانه‌ای دور افتاده را وصل کند. فیلمی متفاوت در حال و هوای فیلم‌های هنر و تجربه که در آخرین روز جشنواره، یعنی پنجشنبه، ۲۱ بهمن، به نمایش درخواهد آمد.
آنچه در پی می‌آید، صحبت‌های سیدهادی محقق است درباره فیلم «درب». او می‌گوید که برخلاف آنچه پیش‌تر از زبان او شنیده‌ایم، «درب» یک فیلم کاملا سینمایی است و تمام مؤلفه‌های سینما را دارد. او اما از پیش‌بینی درباره واکنش مخاطبان در جشنواره خودداری می‌کند.
-ظاهرا صحبت‌های شما درباره هنر و تجربه‌ای بودن فیلم «درب» خیلی بیشتر از هر اتفاق دیگری توانست نام فیلم را سر زبان‌ها بیندازد. آیا از قبل فکر این اتفاق را می‌کردید؟
دوستانی که از این صحبت‌ها به عنوان بهانه‌ای برای حمله به هیات انتخاب جشنواره استفاده کردند، باید این موضوع را بدانند که هر پاسخی تا حد زیادی به سوالی که پرسیده شده بستگی دارد. درواقع من ناگهانی و یک‌باره آن حرف را نزدم و منتقدین اگر به پرسش توجه می‌کردند، ماجرا به یک شکل دیگر اتفاق می‌افتاد.
-یعنی حالا هم اگر همان سوال پرسیده شود، همان جواب را می‌دهید؟
مهم‌تر از جواب این سوال، این موضوع است که برخلاف تمام چیزهایی که از قول من گفته شد، فیلم «درب» سینماست. کاملا هم سینماست و مهم‌تر اینکه هر نوع مخاطبی را هم می‌تواند راضی کند. در حقیقت «درب» هم مثل دیگر فیلم‌های بخش مسابقه قصه دارد و تنها به این دلیل که بازیگران فیلم از میان ستاره‌ها انتخاب نشده‌اند، با دیگر فیلم‌ها تفاوت دارد.
-به نظرتان چرا از نظر عده‌ای هنر و تجربه‌ای نامیده شدن یک فیلم به نوعی مانند کاهش ارزش آن جلوه می‌کند؟
نمی‌دانم. از طرف خودم اما می‌توانم بگویم که من به خاطر صداقت و البته ارادتم به این نوع سینما آن حرف‌ها را زدم. آن هم در حالی که «درب» یک فیلم تجربه‌گرا به معنای متعارف هم نیست و فقط به دلیل داستان‌گویی و روایت متفاوتش از آن تعبیر استفاده کردم. «درب» اتفاقا از این نظر یک فیلم مخاطب‌محور است. اما در جواب سوال شما، یعنی زنده‌یاد عباس کیارستمی هم که در زمانی که نامی از هنر و تجربه هم نبود در همین فضا فیلم می‌ساخت باید به سوالات ایجاد شده در این زمینه جواب می‌داد؟
-گذشته از این صحبت‌ها، می‌توانید توضیح دهید که «درب» چه معنایی دارد؟
«درِب» به معنای زمین سفت است و البته نام روستایی در اطراف دهدشت که به دلیل نزدیکی و تطابقی که با ساختار شخصیتی فیلم دارد، روی فیلم گذاشته شده است. یعنی در این فیلم کاراکتر اصلی فیلم را می‌بینیم که اراده مستحکمی دارد و با ایمان کامل به باورهای خود کارهایش را انجام می‌دهد.
-این فیلم و داستانش از کجا آمده؟
موضوع فیلم که مستقیم از بطن جامعه آمده. آن هم به این دلیل که در هر صحبتی این روزها جای خالی مسئولیت‌پذیری یادآوری می‌شود و بنابراین من هم خواستم درباره این موضوع فیلم بسازم که یکی از مهم‌ترین شاخصه‌های «درب» است و البته این موضوع که آدم نباید از کنار مسائل بی‌تفاوت و بی‌توجه عبور کند؛ که ما این موضوع را در فیلم از قِبَل مواجهه با کاراکتری که مامور اداره برق است، خواهیم دید.
-می‌توانید بگویید دلیل انتخاب بازیگران ناشناس و غیرستاره چه بوده است؟
بعضی وقت‌ها چاره‌ای جز چنین انتخاب‌هایی نمی‌ماند. برای همین هم در پاسخ شما تنها می‌توانم بگویم که فضای کلی فیلم چنین انتخابی می‌طلبید. در واقع اینکه در چنین داستانی نباید به سراغ سلبریتی‌ها رفت، یک توفیق اجباری است که باعث می‌شود شخصیت داستان ملموس‌تر و واقعی‌تر به نظر برسد.
-آیا از این موضوع نگران نبودید؛ از اینکه این نکته باعث شود فیلم در جشنواره چندان مورد توجه قرار نگیرد؟
همیشه کیفیت باعث جلب توجه مخاطبان به فیلم‌ها شده. این قضیه در «درب» هم تکرار خواهد شد. چون ما در این فیلم سعی کرده‌ایم مناسبات فنی را کاملا رعایت کنیم. در چنین وضعیتی بی‌توجهی به چنین فیلمی تنها در صورتی اتفاق می‌افتد که تمام ناظران، مخاطبان و داوران از پیش تصمیم خود را گرفته و امتیازشان را به فیلم‌ها داده باشند که این هم می‌دانید چندان منصفانه نیست؛ وگرنه نمی‌شود ویژگی‌ها و توانایی‌های فنی «درب» را ندید و از کنار آن بی‌تفاوت رد شد.
-یعنی به موفقیت «درب» در جشنواره امیدوارید؟
پیش از جشنواره نمی‌شود درباره این مسائل حرف زد. فعلا تنها چیزی که در این زمینه می‌توانم بگویم این است که ما تمام تلاش خود را برای اینکه «درب» به فیلمی موفق و ماندگار تبدیل شود، انجام داده‌ایم. اما اینکه فیلم در جشنواره موفق خواهد شد و جایزه خواهد گرفت یا نه، بستگی به نظر هیات داوران دارد. به خصوص که داوران به عنوان انسان قابل پیش‌بینی نیستند و همین هم جشنواره‌ها را غیرقابل پیش‌بینی می‌کند.