رویای شهر خاموش
نقد فيلمهاي چهلمين جشنواره فيلم فجر: «بيرویا»
این فیلم درباره اسکیزوفرنی نیست. درباره هیچ بیماری روانی دیگری هم نیست و از آنجا که راهکار ارائه نمیدهد یا در تلاش برای تشریح احوالات کرکترها نیست، نگاه روانشناسانه هم ندارد. بیرویا یک اثر سینمایی جسورانه است تا جشنواره چهلم فجر را به ظهور ستارهای جوان که فیلم اول بلند او تا این اندازه درست از آب درآمده امیدوار کند.
آرین وزیردفتری بدون مزاحمت، پلان به پلان بیرویا را کارگردانی کرده و این اثر حتی به فرض آنکه نسخهای با امکانات ذهنی، اجتماعی و فنی وطنی از آثار کافمن و پولانسکی باشد، قابل تقدیر است. قابل تقدیر از این جهت که از فضای اجتماعی کلیشهای که دارد سینمای ایران را میبلعد فاصله گرفته، ژانرها را به هم آمیخته و در دنیای تازهای را به روی مخاطب باز کرد.
اشاره به اسکیزوفرنی در کپشن پایانی بیرویا حجابیست ناچار و قابل درک برای مصون ماندن از تمام خدشههایی که احتمالا از ابعاد شرعی و عرفی به تحلیل فیلمنامه وارد خواهد شد
در بیرویا همراه با زوج جوانی که قصد مهاجرت دارند از سرگیجه بیهویتی رویای قصه، به جادوی زندگیهای موازی پرت میشویم و از نگاه رازآلود آدمهایی که چیزی فراتر از فرگشت روانی را تجربه میکنند، به همه چیز شک میکنیم و بلافاصله پس از طغیان میپذیریم که هیچکس نیستیم ولی میتوانیم هرکسی باشیم و این یک اختلال روانی نیست؛ بلکه میتواند همان برمودای هویت آدمی باشد، پر از ساکنان گمشده که ناچار تسلیم تقدیرند.
در فیلم، از خسوف در فیلم به عنوان نمادی پر معنا استفاده شده تا تلنگری باشد بر تاثیر سایه زمین و قوانین زیست آدمها بر درخشش گاه به گاه ذهن در لحظات پاکی و آنچه در نهاد آگاه آدمی حقیقت است اما با واقعیت آگاهی بسیار فاصله دارد.
شغل طنازطباطبایی درخشیدن است در سینما و بیرویا یک برگ زرین دیگر از کارنامه هنری این ستارهٔ دنبالهدار شد. صابرابر اما رکورد خودش را نزد و سطح توقع مخاطب را که خودش بسیار بالا برده بود کمی دستکاری کرد. شادی کرمرودی هم به اندازهای خوب بود که میتواند سرمشقی برای همه تازهواردهای قرن جدید سینمای ایران باشد. همزمان، حضور هومن سیدی به عنوان تهیه کننده در این فیلم یک نتیجه برد-برد برای این سینماگر غالبا برنده و سایر عوامل کار را رقم زده است.
اشاره به اسکیزوفرنی در کپشن پایانی بیرویا حجابیست ناچار و قابل درک برای مصون ماندن از تمام خدشههایی که احتمالا از ابعاد شرعی و عرفی به تحلیل فیلمنامه وارد خواهد شد اما مخاطب فیلم حتما میتواند با بازگشت به رویاهای خود در تک تک تجارب غیر عمد، خارج از دسترس(یا کنترل) و اجباری زندگی، عریانی پیام فیلم را تصور کند.
بیرویایی حاصل بستن عامدانه چشمهاست و بیرویا شاید چشم دل باز کردن به آنچه نادیدنیست باشد…