حقایقی درباره ماری کوری، ترجمان ژن خوب

در روزهایی که برندگان جوایز نوبل 2020 در رشته‌های مختلف یکی یکی اعلام می‌شوند، بی‌مناسبت ندیدیم مروری کوتاه بر زندگی یکی از مشهورترین نوبلیست‌های تاریخ علم داشته باشیم.

خانواده‌ لهستانی ماری

ماری کوری سه خواهر به نام‌های هلنا، زوفیا، برونیسلاوا و یک برادر بزرگ‌تر به نام جوزف داشت. او به خاطر جنسیتش نتوانست در دانشگاه‌های اصلی لهستان پذیرش بگیرد. در آن زمان، کالج‌ها و دانشگاه‌های مهم لهستان دانشجوی دختر نمی‌پذیرفتند. به همین دلیل ماری و خواهرش برونیسلاوا به اجبار در یک دانشگاه نه‌چندان مشهور ثبت‌نام کردند.

ادامه تحصیلات تکمیلی

ماری بعد از این‌که در سال 1891 همراه خواهرش به پاریس مهاجرت کرد، تحصیل در رشته‌های شیمی، ریاضیات و فیزیک را شروع و در سال 1893 نخستین مدرک خود را از دانشگاه پاریس دریافت کرد.

ازدواج با پی ‌یر کوری

پی‌‌یر کوری هم مانند ماری، فیزیکدان بود. آن‌ها به طور اتفاقی همدیگر را ملاقات کردند و پی‌یر در سال 1893 از ماری خواستگاری کرد. ماری به شرط بازگشت به لهستان با او ازدواج کرد. آن‌ها در فرانسه و در مراسمی ساده با هم ازدواج کردند. ماری پس از ازدواج نام خانوادگی خود یعنی «اسکودوسکا» را کنار گذاشت و از نام خانوادگی همسرش استفاده کرد.

نخستین نوبل کوری‌ها

ماری نخستین ‌ نوبل را در سال 1903 به طور مشترک با همسرش پیر دریافت کرد. اما قضیه به این سادگی‌ها نبود زیرا آکادمی سلطنتی علوم سوئد در ابتدا، این جایزه را به پیر و همکارش هنری بکرل اعطا کرد، اما آن‌ها این جایزه را رد کردند مگر این‌که ماری هم در آن سهیم باشد. همین باعث شد که ماری تبدیل به نخستین زنی شود که تا آن زمان جایزه نوبل را دریافت کرده بود.

کشف عناصر جدید

پی‌یر و ماری در ژوئیه 1898 «پولونیوم» و در ماه دسامبر همان سال هم «رادیوم» را کشف کردند. ماری و پی‌یر اکتشافات‌شان را ثبت نمی‌کردند. این باعث می‌شد که آن‌ها از تلاش‌‌هایشان سود مادی زیادی نبرند. بعدها ماری علت این کار را توضیح داد. در واقع او و پی‌یر می‌خواستند دانشمندان دیگر از كار آن‌ها وام بگیرند و بی‌دغدغه دست به تحقیقات علمی بزنند.

استاد شدن در دانشگاه

ماری کوری در سال 1906 به مقام استادی فیزیک دانشگاه پاریس رسید. او نخستین زنی بود که در دانشگاه پاریس به این جایگاه رسیده بود. همسر او پی‌یر کوری در همان سال به دلیل تصادف با یک درشکه درگذشت. ماری در همین سال آزمایشگاه شخصی خود را آماده کرد و مطالعاتش را در زمینه‌ رادیو اکتیو ادامه داد.

دریافت جایزه نوبل دوم

ماری کوری در سال 1911 نوبل دیگری در زمینه‌ شیمی دریافت کرد. این اتفاق باعث شد تا او به نخستین فردی تبدیل شود که جایزه نوبل را در دو رشته کسب کرده است.

ماری، قهرمان جنگ

ماری سال 1915 و در جریان جنگ جهانی اول برای سرعت بخشیدن به روند درمان سربازهای آسیب دیده، یک سیستم سیار عکسبرداری با اشعه ایکس را روی خودرو نصب کرد. او به دلیل همین ابتکار به ریاست سرویس رادیولوژی صلیب سرخ منصوب شد و 20 دستگاه خودروی دیگر را برای همین منظور آماده کرد.

ابداعات ماری کوری

ماری کوری برای کمک به سربازهای مجروح جنگ جهانی از سوزن‌های خاصی استفاده می‌کرد. این سوزن‌های تو خالی گاز رادون از خود ساطع می‌کردند. از سوزن‌های ابداعی ماری برای ضدعفونی کردن بافت‌های عفونی استفاده می‌شد.

مرگ بر اثر کم خونی

ماری کوری چهارم جولای 1934 میلادی در پی ابتلا به کم خونی مفرط که ناشی از تخریب سلول‌های خون‌ساز در مغز استخوان او بود درگذشت. این بیماری به دلیل قرار گرفتن مداوم در معرض تابش اشعه‌های مرگبار رادیو اکتیویته گریبان او را گرفته بود.

دختر، میراث‌دار مادر

ایرن ژولیو کوری فرزند ماری و پی‌یر، تا پیش از مرگ مادرش در تحقیقات مختلف علمی با او همکاری نزدیک داشت. ایرن در سال 1935 به همراه همسرش فردریک ژولیو (فیزیکدان و شیمی‌دان فرانسوی)، نوبل شیمی را در زمینه‌ «تبدیل عناصر پایدار به عناصر رادیواکتیو» دریافت کرد. دختر ایرن و فردریک هلن لانژون ژلیو یکی از دانشمندان فیزیک اتمی فرانسه است که اکنون 93 سال دارد. همچنین پی‌یر ژولیو، پسرشان با 88 سال سن یکی از نامدارترین زیست‌شناسان فرانسوی است.

اقدامات خیرخواهانه‌

ماری بخش قابل توجهی از درآمد مالی حاصل از جایزه‌های نوبل‌ خود را صرف دیگران می‌کرد. هم‌چنین او تمام هدایا و کمک‌های مالی که به او اهدا می‌شد را به موسسات علمی می‌بخشید.

عنصر ماری کوری

عنصر 96 جدول مندلیف به احترام ماری و پی‌‌یر کوری «کوریوم» نامیده شد. عنصر کوریوم هم از خانواده رادیو اکتیوهاست.

برگردان از فکت سایت – مترجم: فاطمه کرمی