«می‌تو» چطور ضربه می‌خورد؟

به گزارش خبرنگار شهروند آنلاین؛ اگرچه در چند سال اخیر برخی از سلبریتی‌ها مثل هانیه توسلی، بهنوش بختیاری، شبنم فرشادجو و حتی همین چند هفته پیش کتایون ریاحی به این جنبش پیوسته بودند، اما نقطه عطف حرکت جدی‌تر این جنبش دقیقا از افشاگری یک دستیار کارگردان و برنامه‌ریز سینما شروع شد که اتفاقا مشهور هم نبود. سمیه میرشمسی، دستیار کارگردان و برنامه‌ریز سینمای ایران با انتشار ۲۲ توییت، مجموعه اتفاقات پشت صحنه یک فیلم را توضیح داد و در آنها توضیح داد که در معرضِ آزار یکی از بازیگران مشهور سینما  قرار گرفته است. درنهایت بعد از واکنش‌های کاربران شبکه‌های اجتماعی به این موضوع ۸۰۰ نفر از زنان سینمای ایران، اقدام به امضا و انتشار بیانیه‌ای تحت عنوان «بیانیه زنان دست‌اندرکار سینما در اعتراض به خشونت علیه زنان» کردند و خواستار تشکیل کمیته‌ای مستقل در خانه سینما شدند.

بنابراین به نظر می‌رسد که این جنبش زمانی توانست مسیر خودش را پیدا کند و جامعه را تحت تاثیر خودش قرار دهد که اتفاقا قربانی و نقش اول آن، الزاما در واقعیت یک سلبریتی نباشد. این اساسا تعریف و کارکرد اصلی جنبش می‌تو در جهان است: «در سال ۲۰۱۷ هشتگ ‎#MeToo علیه سوءاستفاده و آزار جنسی در سطح جهان ترند شد که مردم به وسیله آن جرایم جنسی افراد قدرتمند یا مشهور را در اینترنت برملا کردند.»

وقتی قربانی دست به افشاگری می‌زند و موضوع را در بستر شبکه‌های اجتماعی روایت می‌کند، هرچند که خودش منبع اصلی خبر است، اما بازتاب خبر دیگر از کنترل او خارج می‌شود. این چیزی است که می‌تواند به ماهیت و کارکرد اصلی جنبش می‌تو ضربه وارد کند.

سندی برای قربانیان آزار و اذیت

کامبیز نوروزی، حقوقدان درباره ماهیت این جنبش به «شهروند» می‌گوید: «می‌تو یک جنبش فرهنگی اجتماعی است. برای زنان و دختران آزاردیده در جامعه که به دلایل مختلفی جرات یا فرصت ابراز آنچه بر سرشان آمده را نداشتند. این جنبش می‌تواند زمینه‌ساز و بستر یک تحول فرهنگی در جامعه باشد. برای همین مسیر بسیار سخت و پیچیده‌ای دارد. اگرچه می‌تو زمان ندارد و هر فردی می‌تواند روایت و تجربه خودش را بازگو کند، اما سوالی که اساسا در این بحث مطرح می‌شود این است که بازگشایی این زخم‌ها چه فایده‌ای دارد؟»
این حقوقدان پاسخ خودش به این سوال را اینگونه بیان می‌کند که «سوال بسیار سختی است. معمولا افرادی که آسیب و زخم‌های کهنه‌ای دارند، در جلسات تراپی، روان‌شناس‌ها تلاش می‌کنند تا بیمار یا با این زخم کنار بیاید یا آن را فراموش کند. اما آنچه می‌توان گفت این است که وقتی قربانی دست به افشاگری می‌زند و موضوع را در بستر شبکه‌های اجتماعی روایت می‌کند، هرچند که خودش منبع اصلی خبر است، اما بازتاب خبر دیگر از کنترل او خارج می‌شود. این چیزی است که می‌تواند به ماهیت و کارکرد اصلی جنبش می‌تو ضربه وارد کند.»

نوروزی با بیان اینکه الان در انجمن جامعه‌شناسی ایران اتفاق خوبی رقم خورده که باید در همه صنف‌ها اجرایی شود، توضیح می‌دهد که «انجمن جامعه‌شناسی سندی را برای قربانیان آزار و اذیت تدوین کرده، انجمن روزنامه‌نگاران هم در حال تدوین چنین سندی است تا به این موضوع در صنف خودش رسیدگی کند.  بنابراین اگر می‌خواهیم به جامعه زنان آزاردیده کمک کنیم، باید همه صنف‌ها نسبت به این موضوع و دفاع از حقوق زنان صنف خود واکنش نشان دهند.»

 «می‌تو» را از انحصار خارج کنیم

اعظم آهنگر، جامعه‌شناس و رئیس اداره مطالعات فرهنگی دانشگاه تهران که رساله دکترایش ارتباط سبک زندگی زنان با قربانی‌شدن بود با ۴۶ زن که قربانی تجاوز بودند، مصاحبه کرد او از تجربه برخورد با قربانی‌های آزار و تعرض به «شهروند» می‌گوید: «به جرات می‌توانم بگویم از این ۴۶ زنی که مورد تجاوز قرار گرفته بودند و تجاوز جنسی به معنای واقعی برایشان اتفاق افتاده بود، هیچ‌کدام‌شان در جنبش می‌تو نیستند، چون هیچ‌وقت تریبونی نداشتند.یک موردش را بگویم، یک دختر دانشجوی دانشگاه امام صادق(ع) را که خیلی هم محجبه و خانم و حتی متاهل بود، هلش داده بودند داخل پارکینگ یک خانه و به او تجاوز کرده بودند. یا دختر دانش‌آموزی که در مسیر مدرسه روز اول از پسری متلک شنیده بود و روز بعد وقتی دوباره از جلوی او رد می‌شود با همدستی دوستش دست و پای دختر را می‌گیرند و به زور به داخل خانه می‌اندازند و تجاوز می‌کنند. ببینید تجاوز یا تعرض یعنی این. اما کدام یک از سلبریتی‌هایی که به این موضوع ورود کردند، اعلام کردند که پیج و تریبون و قدرت‌شان را در اختیار افراد ناشناسی که قربانیان آزار جنسی هستند، قرار می‌دهند تا  روایت‌کنند چه اتفاقی افتاده؟»
واقعیت این است که اگر می‌خواهیم جنبش می‌تو به ورطه سیاسی‌کاری یا سوءاستفاده و حتی ممنوعیت پیش نرود، باید آن را از انحصار یک صنف خارج کنیم. این همان چیزی است که کامبیز نوروزی نیز در صحبت‌هایش به آن اشاره کرد و معتقد بود که همه صنف‌ها باید نسبت به این موضوع سندی تدوین کنند تا حق و حقوق همه زنان جامعه رعایت شود.

به جرات می‌توانم بگویم از این ۴۶ زنی که مورد تجاوز قرار گرفته بودند و تجاوز جنسی به معنای واقعی برایشان اتفاق افتاده بود، هیچ‌کدام‌شان در جنبش می‌تو نیستند، چون هیچ‌وقت تریبونی نداشتند.

حرکت به سمت آموزش و آگاهی عمومی

آهنگر معتقد است که پروسه ارتباط جنسی ابتدا از کلام آغاز می‌شود و این می‌تواند فرصتی باشد که زن از مهلکه فرار کند و در اینباره می‌گوید: «من به‌عنوان زنی که مدافع حقوق زنان هم هستم و در این حوزه می‌نویسم مطالعات زیادی در اینباره داشتم. به نظر من بخش زیادی از روایت‌هایی که از طرف سلبریتی‌ها اعلام‌شد، واقعا قابل کنترل بوده است.  هدف از جنبش می‌تو در جهان این است که زنان بتوانند در جامعه شرایط بهتری پیدا کنند و امنیت داشته باشند، اما متاسفانه در ایران برخی‌ها از این موضوع استفاده ابزاری می‌کنند.  الان در تمام مدتی که ما این جنبش در ایران را دنبال می‌کنیم، یکی از بازیگران اعلام کند که صفحه‌اش را در اختیار افرادی که در این جنبش صدایشان شنیده نمی‌شود، قرار می‌دهد؟ ببینیم در جامعه عادی چه اتفاقی می‌افتد؟ سلبریتی تریبون‌دار به جای اینکه بیاید از خودش بگوید، می‌تواند زنان جامعه را با خودش همراه کند تا روایت‌ها و تجربیات‌شان را منعکس کنند، اما می‌بینیم که این اتفاق نمی‌افتد! می‌تو می‌تواند به سمت آموزش و آگاهی عمومی پیش برود. اگر به این سمت برویم نتیجه‌اش اثربخش‌تر خواهد شد.»

//انتهای پیام