دستاوردهای یک سفر
محمد پارسا نجفی| تحلیلگر مسائل خاورمیانه
سفر اخیر رئیسجمهوری ایران به سوریه حاوی پیامهای سیاسی و راهبردی در ابعاد گوناگون بود که بررسی آنها دارای اهمیت است. در این مجال مختصر به دو مساله مهم این سفر، یکی در عرصه اقتصادی و دیگری در بخش مقاومت، میپردازیم.
تقویت دیپلماسی اقتصادی میان ایران و سوریه دارای مزیتهای متعدد است که به ثمر رسیدن آن میتواند هم در بازسازی سوریه، هم در رونق اقتصادی ایران تاثیرگذار باشد. نکته حائز اهمیت در اینباره احتمال بازگشت کرسی سوریه در اتحادیه عرب است. اگر این دستاورد حاصل شود، آنچه در سوریه تولید یا حتی بستهبندی میشود، امکان ورود به بازارهای عربی را -که تجارت ترجیحی میان آنها برقرار است- نیز مییابد. این مساله مزیت اقتصادی مهمی است. همچنین سوریه عضو پیمان تجارت ترجیحی با منطقه اوراسیا به رهبری روسیه است؛ پس نباید سوریه را بازاری محدود دانست.
نکته دیگر، جایگاه بندر لاذقیه سوریه در مسیر ترانزیت کالاهای ایران به دریای مدیترانه است که میتواند در احیای جاده ابریشم هم نقش پررنگی ایفا کند. بازسازی سوریه فرصت مناسبی برای شرکتهای ایرانی است که از ظرفیت مازاد خود برای صدور کالا و خدمات فنی – مهندسی استفاده کنند، اما چالشی جدی نیز در این بخش وجود دارد و آن نبودن مسیر ارتباط زمینی میان ایران، عراق و سوریه است. مخالفان دولت سوریه که مورد حمایت آمریکا هستند، سه گذرگاه میان عراق و سوریه را اشغال کردهاند و تنها راه باقیمانده مرزی میان عراق و سوریه، گذرگاه قائم- بوکمال است که بارها توسط آمریکا بمباران شده است، چراکه آمریکا نمیخواهد تجارت میان ایران با سوریه از مسیر عراق رونق بگیرد. حل این چالش نقشی راهبردی در روابط تجاری ایران و سوریه ایفا خواهد کرد؛ مسالهای که نیازمند توجه و همکاری مسئولان دو کشور است و پیشنهادهای امنیتی نیز در اینباره از سوی طرفین مطرح شده است. ایران در گذشته نیز بزرگترین حامی و شریک استراتژیک سوریه در مقابله با داعش و تروریسم تکفیری بوده است.
اما مهمترین هدف از این سفر، حمایت از محور مقاومت بود. تهران همواره از دولت قانونی سوریه حمایت کرده و دمشق هم یکی از اعضای محور مقاومت است که در خط مقدم مقابله با صهیونیسم قرار دارد، اما نیازمند تقویت توان پدافندی است تا قدرت بازدارندگی مقابل حملات هفتگی رژیم صهیونیستی به زیرساختهایش را داشته باشد. برای خنثیشدن توطئهها علیه محور مقاومت و از جمله سوریه، خونهای بسیاری نثار شده که برای حفظ میراث آنها باید هوشیار بود.