ابتلا به بیماری تب دانگ یا دِنگی در ماه‌های اخیر در ایران افزایش یافته و هم‌اکنون ۴۰ شهر درگیر پشه آئدس هستند. طبق آخرین آمار ۱۵۰ مورد ابتلا به این بیماری در کشور شناسایی شده است که این افراد اغلب مسافران خارج از کشور مخصوصا کشورهای حوزه جنوب خلیج فارس بودند .
به گزارش شهروند آنلاین، بیماری تب دانگ یا دِنگی یک بیمار ویروسی است که از گزش پشه آئدس ایجاد می‌شود. به شرطی که این پشه قبلا فردی را که ویروس این بیماری را داشته نیش زده باشد و بر اثر گزش افراد، ویروس این بیماری را به فرد دیگر منتقل کند. در غیر این صورت گزش این پشه به تنهایی خطری ندارد.
یکی از مهمترین علائم این بیماری تب شدید است. به همین علت به این بیماری تب استخوان شکن هم می‌گویند. این بیماری بیشتر در مناطق گرمسیر و استوایی دیده می‌شود اما انتقال پشه آئدس به کشورهای دیگر باعث گسترش این بیماری به بیش از ۱۱۰ کشور در دنیا از جمله در اروپا شده است. تب، سردرد، کمردرد، درد در پشت چشم، جوش و حساسیت‌های پوستی و در مواردی خونریزی به خصوص از لثه از جمله علائم اصلی این بیماری است اما گاهی اشتراک علائم آن با برخی بیماریهای تنفسی مثل کرونا و آنفلوانزا کار شناسایی آن را سخت می کند.
بیماری تب دنگ درمان اختصاصی ندارد اما علائم آن تا حدود ۱۴ روز بعد از گزش پشه آئدس در صورتی که ناقل ویروس این بیماری باشد در فرد بروز می‌کند اما در بیش از ۸۰ درصد موارد علائم بسیار خفیف و در مواردی بدون علامت است.
میزان مرگ و میر این بیماری نیز حدود ۲.۵ درصد است اما گسترش این بیماری از طریق تخمگذاری پشه آئدس می‌تواند سلامت مردم را به خطر بیندازد و در مواردی مرگ‌آور باشد. بنابراین مهمترین راه برای کنترل این بیماری جلوگیری از تخمگذاری پشه آئدس است، پشه‌ای که در آبهای کوچک راکد مثل ظرف گلدانها یا در داخل تایر خودروها تخمگذاری می‌کند و در شرایط سخت نیز تخم این پشه زنده می‌ماند.
۱۵۰ مورد ابتلا به تب دانگ
مدیر برنامه مدیریت بیماریهای منتقله از آئدس مهاجم در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با بیان اینکه تعداد بیمارانی که از کشورهای آلوده به کشور ما آمده بودند در طول چند هفته گذشته ثابت مانده است، گفت: در حال حاضر ۱۵۰ بیمار مبتلا به دانگ شناسایی شده است.
«عبدالرضا میراولیایی» در گفت‌وگویی درباره آخرین وضعیت مقابله با پشه آئدس و بیماری دانگ گفت: تغییرات اقلیمی باعث گسترش پشه در کشورهای مختلف شده است؛ با توجه به اینکه مناطق زیادی در کشور، شرایط استقرار پشه و تکثیر پشه را دارند، ما در استان‌هایی پشه آئدس را صید کرده‌ایم.
او ادامه داد: در کشور ما نیز این شرایط وجود دارد و ما نباید اجازه دهیم که پشه آئدس در کشور گسترش پیدا کرده و در هموطنان ما بیماری ایجاد کند. از همین رو نکته مهم این است که ما پشه را در جایی که در حال گسترش است به سرعت شناسایی کنیم. کشورهای اطراف ما کشورهایی هستند که عمدتا آلوده به پشه آئدس هستند یعنی یا پشه آئدس را دارند و یا پشه آئدس و بیماری دانگ را دارند بنابراین کشورهای آلوده محسوب می‌شوند.
تغییر اقلیم مهمترین عامل شیوع پشه آئدس
محمد اسماعیل مطلق رئیس دبیرخانه شورای عالی سلامت و امنیت غذایی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز تغییر اقلیم را مهمترین عامل شیوع پشه آئدس و بیماریهای مربوط به آن در کشور دانست و گفت: اگر تمام دستگاه‌ها پای کار نیایند، همه‌گیری گسترده‌ای در انتظار کشور است.
او که در «جلسه ایجاد هماهنگی برای جلوگیری از ورود و استقرار پشه آئدس و بیماریهای منتقله از آن به ویژه تب دانگ» با حضور نمایندگان وزارتخانه‌ها، دستگاه‌ها و سازمان‌های مختلف در ستاد وزارت بهداشت سخن می‌گفت، افزود: تغییر اقلیم موجب ایجاد تغییرات آب و هوایی گسترده‌ای در دنیا و کشور شده که بارندگی‌ها، سیل‌های غیرمنتظره و مخرب، کم‌بارشی و گرمای طاقت‌فرسا در فصل‌های مختلف از نتایج آن است.
او با بیان این که تغییر اقلیم روی هوا، آب و غذا بیشترین تاثیرات را داشته است، افزود: شیوع گسترده پشه آئدس و بیماریهای ناشی از آن در دنیا و ایران نیز مربوط به همین تغییر اقلیم است و اگر تمام دستگاه‌ها و سازمان‌های کشور به وظایف پیشگیرانه خود که توسط سازمان پدافند غیرعامل به آنها ابلاغ شده توجه و عمل نکنند، شاهد همه‌گیری گسترده این پشه و بیماری‌هایش در کشور همانند کشورهای برزیل و امارات، خواهیم بود.
رئیس دبیرخانه شورای عالی سلامت و امنیت غذایی با بیان این که مبارزه با پشه آئدس و پیشگیری از همه‌گیری بیماریهای ناشی از آن وظیفه همه ارگان‌ها و دستگاه‌هاست و وزارت بهداشت فقط در بخش درمان بیماری‌ها وظیفه منحصر به فرد دارد، بیان داشت: در خصوص تاثیرات تغییر اقلیم بر سلامت، سندی در شورای عالی سلامت و امنیت غذایی سندی در حال تدوین است که در شانزدهمین جلسه این شورا به ریاست شهید رئیسی مورد بحث قرار گرفت و اکنون به دفتر رئیس جمهور منتخب نیز ارائه شده است تا در اولین جلسه این شورا مورد بررسی و تصویب قرار گیرد.
مطلق ظهور بیماریهای نوپدید و بیداری بیماریهای خفته را نیز ناشی از تغییر اقلیم دانست و گفت: پشه آئدس پیش از انقلاب در خرمشهر مشاهده شده بود ولی خفته بود و امروز دوباره بیدار شده و اکنون در بندرلنگه به بیماری بومی تبدیل شده است.
۴۰ شهر درگیر تب دانگ
بر اساس اظهارات شهنام عرشی رئیس مرکز مدیریت بیماریهای وزارت بهداشت ، هم‌اکنون ۴۰ شهر ایران درگیر پشه آئدس هستند. پشه آئدس چهار بیماری تب دانگ، تب زرد، چیکونگونیا و زیکا را ایجاد می‌کند که در حال حاضر هیچ کدام از این بیماری‌ها واکسن و درمان قطعی ندارند.
او ادامه داد: تغییرات اقلیم و گرم‌تر شدن هوا در تخمگذاری و توسعه پشه آئدس و بیماریهای منتقله از آن در دنیا موثر بوده است. در ۵۰ سال گذشته ۱۰ کشور دنیا به آئدس آلوده شدند ولی هم‌اکنون تعداد این کشورها به ۱۲۰ کشور رسیده است.
رئیس مرکز مدیریت بیماریهای واگیر وزارت بهداشت با بیان اینکه بیش از ۵۰ درصد جمعیت دنیا در معرض ابتلا به بیماریهای منتقله از پشه آئدس هستند، گفت: همه‌گیری ایجاد شده از گونه اجیپتی پشه آئدس می‌تواند انفجاری باشد. مانند اپیدمی اخیر در کشور بنگلادش که موجب بستری شدن ۲۶۰۰ بیمار در یک روز شد. این وضعیت نشان می‌دهد تعداد مبتلایان در آن کشور هزاران هزار نفر بوده است.
عرشی با بیان این که در فرم شدید بیماری، مرگ و میر گزش پشه آئدس و بیماریهای منتقله از آن از ۱ تا ۱۰ درصد می‌تواند افزایش داشته باشد، اظهار کرد: وجود این پشه فقط یک مشکل بهداشتی نیست، بلکه در صورت عدم پیشگیری منشاء مشکلات دیگری نیز برای کشورها می‌شود. عوارض بیماریهای منتقله از این پشه نیز متفاوت است، به عنوان مثال بیماری زیکا موجب عقب‌ماندگی ذهنی در نوزادان می‌شود.
او با اشاره به تاریخچه مبارزه با پشه مالاریا در ایران، گفت: ایران سابقه مبارزه صدها ساله با مالاریا دارد. ۸۰ سال قبل از هر سه نفر فوتی در ایران یک فوتی مربوط به بیماری مالاریا بود و ۴۰ درصد عامل مرگ‌ها در کشور پشه مالاریا بوده است. در سه سال گذشته نیز دوباره در برخی استان‌ها مالاریا شیوع یافته که عامل اصلی آن تغییر اقلیم است.
رئیس مرکز مدیریت بیماریهای واگیر وزارت بهداشت در خصوص تفاوت‌های پشه آئدس و پشه آنوفل، بیان داشت: پشه مالاریا شب‌ها و در منزل خونخواری می‌کند بنابراین زدن اسپری یا بستن پشه‌بند برای دفع آن مفید است ولی پشه آئدس در روز و خارج از منزل و اوایل صبح و نزدیک غروب خوانخواری می‌کند.
خارج نشدن از منزل در هنگام صبح و غروب در مناطق آلوده به پشه آئدس
عرشی با توصیه به خارج نشدن از منزل در هنگام صبح و غروب در مناطق آلوده به پشه آئدس، گفت: کسانی که می‌خواهند در این مناطق رفت و آمد یا به این مناطق سفر کنند حتما لباس آستین بلند بپوشند. پشه آئدس به ویژه آئدس اجیپتی، علاقه زیادی به خونخواری از انسان دارد و اگر شرایط مساعد باشد، هر یک ساعت خونخواری کرده و در طول ۲۴ ساعت تعداد زیادی را مبتلا به بیماری می‌کند و همین مساله عامل همه‌گیری انفجاری این پشه است.
اوخاطرنشان کرد: در استان‌های شمالی کشور بیشتر پشه آئدس آلبوپیکتوس وجود دارد. از ۲۶ اردیبهشت ۱۴۰۳ تاکنون ۱۴۹ مورد بیمار آئدس شناسایی شده‌اند که ۱۳۰ نفر از آنان از کشور امارات به ایران وارد شدند. پشه آئدس علاقه زیادی به محیط‌های سیاه مانند لاستیک‌های فرسوده خودروها در مناطق دپوی زباله‌ها دارد. تخم این پشه تا یک سال و نیم می‌تواند زنده بماند و در مکان‌های ماندابی تخمگذاری می‌کند و در صورت بارش مجدد باران تخم آن تکثیر می‌شود.
رئیس مرکز مدیریت بیماریهای واگیر وزارت بهداشت با بیان اینکه کشورهای اروپایی مانند ایتالیا، فرانسه و اسپانیا با وجود کنترل شدید مرزها در ۱۰ سال اخیر به پشه آئدس و ویروس آلوده شده‌اند، ابراز داشت: وجود پشه در یک کشور موجب صادرات تخم پشه به مناطق مختلف آن کشور می‌شود، به همین دلیل هم‌اکنون فرانسه درگیر آئدس است.
عرشی یادآور شد: پشه‌های مهاجم از طریق هواپیما، خودرو و کشتی به سایر کشورها قابل انتقال هستند. پشه آئدس هم‌اکنون جزایر جنوبی کشور مانند کیش، بندرلنگه، هرمز و قشم را آلوده کرده است.
او با اشاره به اهمیت توجه به این پشه توسط دستگاه‌های مختلف در کشور، یادآور شد: تعداد کارشناسان بهداشت محدود است و مه‌پاشی هم به طبع محدود صورت می‌گیرد لذا بهسازی محیط و پیشگیری از گزش افراد توسط پشه، مهمترین اقدامات پیشگیرانه است که باید توسط سازمان‌ها و مردم انجام شود.
این مقام مسئول با تاکید بر لازم‌الاجرا بودن وظایفی که سازمان پدافند غیرعامل به دستگاه‌ها در خصوص آئدس ابلاغ کرده است، گفت: مناطق آزاد و مناطق آلوده باید اقدامات لازم را در خصوص پیشگیری از شیوع بیماری انجام دهند و استانداران بالاترین مقام‌های استانی هستند که باید در این زمینه ورود کنند وگرنه همه‌گیری ممکن است منجر به تعطیل شدن برخی از جزایر و کنترل رفت و آمدها شود.
رئیس مرکز مدیریت بیماریهای واگیر وزارت بهداشت با بیان اینکه پشه آئدس بعد از استقرار از بین رفتنی نیست ولی باید تحت کنترل قرار گیرد، اظهار کرد: وقوع سیل در امارات موجب آلوده شدن گسترده این کشور به ویژه شهر دوبی به آئدس شد و هم‌اکنون تمام بیمارستان‌های این کشور درگیر بیماری بوده و هزاران بیمار از طریق این کشور وارد ایران شده‌اند.
به گفته عرشی، گسترش پشه و بیماری‌هایش اجتناب‌ناپذیر است اما فعالیت‌هایی نظیر بهسازی محیط، جمعیت پشه را کمتر می‌کند و احتمال آلوده شدن بیماران را کاهش داده و از وسعت همه‌گیری می‌کاهد. اگر دستگاه‌ها اقدامات لازم را انجام ندهند ممکن است در آن واحد با هزاران بیمار در همه‌گیری گسترده مواجه شویم.
او بهترین اقدامات برای کاهش بیماری و جلوگیری از همه‌گیری آئدس را بهسازی محیط و افزایش سواد سلامت افراد و آموزش مردمی در خصوص ویژگی‌های این پشه و بیماریهای آن دانست و گفت: افرادی که دچار گزش شده و علائم بیماری همچون تب و بدن درد در آنان بروز می‌کند، باید به مراکز بهداشتی مراجعه کنند.
رئیس مرکز مدیریت بیماریهای واگیر وزارت بهداشت تاکید کرد: آئدس استان‌های جنوبی کشور، سیستان و بلوچستان، هرمزگان، بوشهر و خوزستان را آلوده کرده است. در شمال کشور نیز استان گیلان آلوده شده و استان‌های مازندران و گلستان احتمال قریب به یقین آلوده می‌شوند. استان‌های دیگر به ویژه استان‌های همجوار این استان‌ها هم در معرض تکثیر و آلودگی آئدس قرار دارند ولی تا زمانی که استانی آلوده نشده فرصت بهسازی وجود دارد.
افرادی که دچار گزش شده و علائم بیماری همچون تب و بدن درد در آنان بروز می‌کند، باید به مراکز بهداشتی مراجعه کنند.همچنین سازمان غذا و دارو نیز در اطلاعیه‌ای اعلام کرد: فرآورده‌های دافع حشرات از قبیل انواع روغن‌های گیاهی و سایر محصولات با ادعای مشابه فاقد مستندات علمی موثق هستند و بهترین روش برای جلوگیری از کاهش خطر ابتلا به بیماری تب دنگی محافظت در برابر نیش پشه آلوده است. این فرآورده‌ها که به صورت انواع روغن های گیاهی و سایر محصولات و با ادعای مشابه عرضه می‌شوند، فاقد مستندات علمی موثق هستند.
در این اطلاعیه تاکید شده است: بهترین روش برای جلوگیری از کاهش خطر ابتلا به تب دنگی محافظت از خود در برابر نیش پشه آلوده با روش‌های استفاده از لباس‌های پوشیده، مجهز کردن پنجره‌ها به توری است؛ ضمن آنکه استفاده از محصولات مواد دافع حشرات مانند پشه می‌تواند خطر ابتلا را کاهش دهد.
سازمان غذا و دارو همچنین با اشاره به ورود محصولات جدید با مجوز سازمان غذا و دارو برای دفع پشه آئدس تاکید کرد: در حال حاضر محصولات دفع کننده حشرات در اشکال اسپری، استیک، لوسیون با ماده موثره deet در داروخانه‌ها و مراکز معتبر در دسترس هستند.
این سازمان یادآور شد: با توجه به شرایط کنونی بر اساس هماهنگی‌های انجام شده با کارخانجات تولید کننده، محصولات جدیدی در این زمینه به زودی وارد بازار خواهد شد؛ بدیهی است تمامی اقلام مورد تایید سازمان غذا و دارو در داروخانه‌ها و مراکز معتبر در دسترس عموم قرار دارند و استفاده از محصولات فاقد مجوز بهداشتی به دلیل عدم اطمینان از ایمنی و کارایی به هیچ وجه توصیه نمی‌شود./ایرنا
انتهای پیام