سرپرست دفتر سلامت روانی وزارت بهداشت تأکید کرد که رسانه‌ها باید با مسئولیت اجتماعی و دقت به پوشش اخبار خودکشی بپردازند تا از تأثیرات منفی آن بر سلامت روان جامعه جلوگیری کنند.
به گزارش شهروند آنلاین، انتشار اخبار خودکشی در رسانه‌ها یکی از موضوعات حساس و پیچیده‌ای است که تأثیرات گسترده‌ای بر سلامت روان جامعه دارد. در سال‌های اخیر، پژوهش‌ها نشان داده‌اند که نحوه پوشش اخبار خودکشی نقش بسزایی در تغییر رفتارهای افراد مستعد خودکشی ایفا می‌کند. از یک سو، انتشار این اخبار منجر به افزایش احساس ناامیدی و تقویت افکار خودکشی در برخی افراد می‌شود و از سوی دیگر، اگر به‌طور مسئولانه و با دقت منتشر شوند، آگاهی‌رسانی و افراد را به سمت دریافت کمک‌های روانی هدایت می‌کنند.
دستورالعمل جدید وزارت بهداشت برای مدیریت اخبار خودکشی
در پی نگرانی‌ها از تأثیرات منفی انتشار اخبار خودکشی، وزارت بهداشت دستورالعمل جدیدی برای مدیریت این نوع اخبار به رسانه‌ها ابلاغ کرد. دکتر محمدرضا شالبافان، مدیرکل دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت، در گفت‌وگو با وبدا، جزییات این دستورالعمل را تشریح و بر اهمیت نقش رسانه‌ها در کاهش آسیب‌های روانی ناشی از انتشار اخبار خودکشی تأکید کرد.
تغییر نگاه به پوشش اخبار حساس
او با تأکید بر اینکه این دستورالعمل، سومین ویرایش دستورالعمل مدیریت اخبار خودکشی در رسانه است، گفت: این دستورالعمل جدید به‌ویژه در زمینه توجه به فضای مجازی و رسانه‌های غیررسمی تفاوت‌هایی با دستورالعمل‌های قبلی دارد. دکتر شالبافان افزود: سازمان جهانی بهداشت نیز به تدوین دستورالعمل جدیدی در این زمینه پرداخته است که بر انتشار اخبار در فضای مجازی تأکید دارد.
ضرورت توجه به نحوه انتشار اخبار خودکشی
سرپرست دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت گفت: در سال‌های اخیر، بسیاری از اخبار نه از رسانه‌های رسمی، بلکه از رسانه‌های غیررسمی و توسط افراد در فضای مجازی منتشر می‌شود. در دستورالعمل جدید تأکید ویژه‌ای بر مواردی که باید در فضاهای مجازی به آنها پرداخته شود، صورت گرفته است.
او افزود: در این دستورالعمل، مثال‌هایی مطرح شده است که نشان می‌دهد چگونه یک خبر در مورد خودکشی اگر به شیوه نامناسب منتشر شود، چه اثری خواهد داشت و چنانچه به‌صورت استاندارد منتشر شود، چه تأثیراتی خواهد داشت.
رسانه‌ها و مسئولیت اجتماعی
دکتر شالبافان در خصوص مسئولیت اجتماعی رسانه‌ها گفت: اکثریت افراد جامعه و به‌ویژه فعالان رسانه‌ای تمایلی ندارند تا سلامت روان جامعه آسیب ببیند. این دستورالعمل تنها یک ابزار آموزشی برای رسانه‌ها نیست، بلکه در تلاش است تا اصحاب رسانه را به پذیرش مسئولیت اجتماعی خود در زمینه سلامت روان دعوت کند.
آموزش اصولی در مورد خودکشی و سلامت روان
او همچنین بر لزوم گنجاندن موضوعات مرتبط با خودکشی و سلامت روان در برنامه‌های درسی گروه‌های تخصصی روانشناسی، روانپزشکی و خبرنگاری تأکید کرد. انتظار می‌رود که مباحث مربوط به سلامت روان و نحوه بیان اخبار خودکشی در برنامه‌های آموزشی این رشته‌ها وارد شود.
آثار روانی انتشار اخبار خودکشی
دکتر شالبافان به آثار روانی انتشار اخبار خودکشی اشاره کرد و دو پدیده مهم به نام‌های «اثر ورتر» و «اثر پاپاگنو» را توضیح داد. اثر ورتر به تقویت افکار خودکشی در افراد مستعد منجر می‌شود و می‌تواند باعث تقلید از خودکشی فرد معروف شود. اما اثر پاپاگنو به‌طور معکوس عمل کرده و می‌تواند با ارائه گزینه‌های دیگر، از خودکشی جلوگیری کند.
تعامل با رسانه‌ها و فضای مجازی
او در پاسخ به این سوال که آیا پیروی از دستورالعمل مدیریت انتشار اخبار خودکشی منجر به سلب آزادی بیان مطبوعات می‌شود، گفت: هدف ما این نیست که اخبار منتشر نشوند، بلکه می‌خواهیم اخبار حساس به‌گونه‌ای منتشر شوند که به آسیب‌های اجتماعی دامن نزنند.
دعوت به عمل
شالبافان تأکید کرد که رسانه‌ها باید همواره بر این نکته پافشاری کنند که بیماری‌های سلامت روان نه‌تنها قابل تشخیص‌اند، بلکه می‌توانند به‌طور مؤثری درمان و کنترل شوند. همچنین، رسانه‌ها باید از برجسته‌سازی محل وقوع و روش خودکشی خودداری کنند، زیرا این اطلاعات می‌تواند افراد مستعد را ترغیب کند.
رسانه‌ها باید با مسئولیت اجتماعی، اخبار خودکشی را با دقت پوشش دهند
سرپرست دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت در پایان گفت که ما نمی‌گوییم اخبار را منتشر نکنید، بلکه تأکید داریم که مسئولانه‌تر عمل کنید. رسانه‌ها باید به مسئولیت اجتماعی خود در زمینه سلامت روان توجه ویژه‌ای داشته باشند و با دقت و حساسیت به پوشش اخبار خودکشی بپردازند.