اردیبهشت و خرداد، زمان اوج تردد عشایر از محدوده ایلام و حوالی شهرستان سیروان است که همواره با حوادث جاده‌ای و طبیعی مختلفی همراه بوده. با این حال، شیوع کرونا و مکانیزه‌شدن فرآیند کوچ در این منطقه، باعث کم‌شدن حوادث جاده‌ای در زمان کوچ عشایر شده است.
در سال 99 تنها 13 تصادف جاده‌ای در این شهرستان به ثبت رسیده است، درحالی که در همین منطقه در سال‌های گذشته همزمان با آغاز فصل کوچ، هیچ هفته‌ای خالی از تصادف‌های سنگین جاده‌ای نبود. پایگاه امداد جاده‌ای شهدای لومار، تنها پایگاه جاده‌ای شهرستان سیروان است که در مسیر کوچ عشایر از خوزستان به ایلام قرار دارد.
پایگاه جاده‌ای شهدای لومار تنها پایگاه امدادی شهرستان سیروان در استان ایلام است. پایگاهی که 4 امدادگر مستقر در هر شیفت آن، حوادث جاده‌ای این شهرستان را پوشش می‌دهند و علاوه بر آن، در حوادثی مسیل سیلاب و آبگرفتگی و صاعقه و… هم حضوری همیشگی دارند.
«محمد شیروانیان» سرپرست جمعیت هلال‌احمر شعبه سیروان می‌گوید: «سال‌های گذشته یکی از پرحادثه‌ترین فصل‌های سال در سیروان، زمان عبور عشایر از این منطقه بود. این کوچ اغلب به صورت سنتی انجام می‌شد.
در ساعات پایانی روز و با تاریک‌شدن هوا تصادف‌های زیادی در این منطقه رخ می‌داد و خودروها با دام‌هایی که درحال عبور از جاده بودند و همچنین عشایر تصادف می‌کردند. اما در دو‌سال گذشته با کم‌شدن ترددهای جاده‌ای و محدودیت‌های سفر به دلیل شیوع کرونا، تعداد این تصادف‌ها کمتر از قبل شده است.»
از حوادث متنوعی می‌گوید که در محدوده پایگاه شهدای لومار رخ می‌دهد و تنها محدود به تصادف‌های جاده‌ای نیست: «پایگاه شهدای لومار تنها پایگاه امدادی سیروان است.
ما در این منطقه حوادث مختلفی ازجمله حوادث کوهستان را هم شاهد هستیم، درحالی که پایگاه کوهستان نداریم و در صورت وقوع حادثه، باید به اعضای تیم کوهستان اعلام فراخوان کنیم. درحالی که اگر امدادگران در پایگاه مستقر باشند، با سرعت بیشتری این مأموریت‌ها انجام می‌شود.»
روزگار امن عشایر
گرچه حوادث جاده‌ای سیروان نسبت به سال‌های گذشته کاهش پیدا کرده، اما همچنان از ابتدای اردیبهشت حوادث مختلفی مربوط با کوچ عشایر در این منطقه رخ داده است. امدادگران سیروانی، همراه همیشگی عشایر هستند و به‌خصوص در اردیبهشت و خردادماه، به آنها کمک می‌کنند تا روزگار امن و آرام‌تری داشته باشند.
اگر خبری از سیلاب و طغیان رودخانه‌ها نباشد، صاعقه، تصادف جاده‌ای، حریق، مارگزیدگی و سقوط از دره اتفاق‌های رایجی است که هنگام کوچ عشایر برای آنها رخ می‌دهد و پای امدادگران را به محدوده سیاه چادرهایشان باز می‌کند.
در ساعات پایانی روز و با تاریک‌شدن هوا تصادف‌های زیادی در این منطقه رخ می‌داد و خودروها با دام‌هایی که درحال عبور از جاده بودند و همچنین عشایر تصادف می‌کردند. اما در دو‌سال گذشته با کم‌شدن ترددهای جاده‌ای و محدودیت‌های سفر به دلیل شیوع کرونا، تعداد این تصادف‌ها کمتر از قبل شده است
حادثه‌دیده‌ها میزبان می‌شوند
در دو‌سال گذشته کوچ عشایر از حالت سنتی خود خارج شده است. خانواده‌های عشایر با خودرو مسیر کوچ را طی می‌کنند و دام‌ها اغلب با کمک خاور و کامیون‌ها جابه‌جا می‌شوند. با این حال، بیش از 30 خانوار سیروان در فصل بهار برای چرای دام‌ها به مناطق کوهستانی این منطقه کوچ می‌کنند.
«میثم شکری‌فر» امدادگر قدیمی این پایگاه از عملیات‌هایی می‌گوید که بارها او و دیگر امدادگران را برای چند روز با عشایر همراه کرده و خانواده‌های آسیب‌دیده، میزبان آنها بوده‌اند: «عشایر به دلیل مشکلات متعددی که دارند، قدر امدادگران هلال‌احمر را خوب می‌دانند.
در عملیات‌های مختلف به دلیل تاریکی هوا، یا محاصره‌شدن در سیلاب و قطع‌شدن راه‌های ارتباطی، چند روزی را به همراه عشایر سر کرده‌ایم. خانواده‌ها سیاه چادر خود را در اختیار ما می‌گذارند و پتو و وسایل خود را به ما می‌دهند.
در جریان سیل، وقتی برای امدادرسانی به محل اسکان عشایر رفته بودیم، چند روزی در محاصره سیلاب ماندیم و در جابه‌جایی عشایر به نقطه امن و برپایی چادر به آنها کمک می‌کردیم. دوربودن از خانواده برای چند روز آنها را نگران می‌کرد اما همین‌که می‌دانستند در کنار عشایر هستیم، دلشان گرم بود.»
از شیفت 10روزه پایگاه می‌گوید که او و دیگر امدادگران داوطلب تمام سختی‌های آن را به جان می‌خرند. بسیاری از امدادگران پایگاه قید داشتن شغلی ثابت را زده‌اند، چراکه حضور در مأموریت‌های هلال‌احمر این امکان را از آنها می‌گیرد: «من درجه ایثار دارم و با این حال هنوز هم به‌عنوان داوطلب در این پایگاه در شیفت‌ها حضور پیدا می‌کنم.
ما برخلاف همه سختی‌هایی که هر روز در مأموریت‌ها با آن روبه‌رو هستیم، هیچ امکاناتی از هلال‌احمر دریافت نمی‌کنیم و حتی حقوق و بیمه‌ای نداریم. با این حال، این عشق ما برای فعالیت در هلال‌احمر است که ما را پایبند اینجا کرده.»
رفاقت چندساله با عشایر
جاده‌های تاریک و کم‌عرض کوهستانی این منطقه، شب‌های پرحادثه‌ای را به‌خصوص در نخستین ماه‌های سال در این شهرستان رقم می‌زند. از طرف دیگر، با کم‌شدن مراتع سرسبز پایین‌دست، عشایر و دامداران گله را به ارتفاعات بالاتر می‌برند.
همین موضوع باعث افزایش حوادث مربوط به صاعقه در این منطقه شده است. «عزیز عزیزیان» از دوستی و رفاقت چندین‌ساله خود با عشایر و مردم منطقه می‌گوید که باعث شده درصورت بروز حادثه، علاوه بر تماس با مرکز کنترل عملیات، با او هم تماس بگیرند و درخواست امدادرسانی کنند.
عزیزیان می‌گوید: «بارها پیش آمده که بعد از مأموریت امدادونجات عشایر، تصاویری از امدادرسانی ما را در کانال تلگرامی خود منتشر کرده‌اند تا از ما قدردانی کنند. ما امدادگران شهرستان اغلب خانواده‌ها و همچنین عشایر منطقه را می‌شناسیم و ارتباط خوبی با آنها داریم.
وقتی در حادثه‌ای این خانواده‌ها دچار آسیب می‌شوند، از جان و دل برایشان مایه می‌گذاریم و تمام تلاش خودمان را می‌کنیم تا بتوانیم به آنها کمک کنیم. حوادثی که باعث از دست‌رفتن جان این افراد می‌شود، برای ما هم بسیار دردناک است و خاطرات تلخی از امدادرسانی را در ذهن ما بر جا می‌گذارد.»
اولویتی به نام آموزش
امدادگران پایگاه شهدای لومار همیشه زمانی را به «آموزش» مردم محلی و عشایر منطقه اختصاص می‌دهند تا آنها را برای مقابله با حوادث معمول در این منطقه آشنا کنند؛ عقرب‌گزیدگی، مارگزیدگی، طغیان رودخانه، اقدامات لازم هنگام وقوع صاعقه و… ازجمله این موارد است.
«باقر میری» از دیگر امدادگران سیروان می‌گوید: «آموزش‌ها در زمینه موضوعاتی است که مردم محلی و عشایر معمولا به آن دچار هستند تا بتوانند مشکلات اولیه خود را تا رسیدن امدادگران برطرف کنند.
مثل آموزش درمان مارگزیدگی و شکسته‌بندی و آتل‌بستن. گاهی که فرصت کوتاه است این آموزش‌ها، در حد توصیه و یادآوری موارد است. جعبه‌های کمک‌های اولیه در اختیار عشایر می‌گذاریم تا همراه خود داشته باشند.
جالب این است که این افراد اغلب شکسته‌بندهای ماهری هستند و در حین صحبت و آموزش به آنها، خود ما هم نکات جالبی یاد می‌گیریم.» از استقبال مردم محلی و عشایر از آموزش کمک‌های اولیه می‌گوید که به آنها اعتماد‌به‌نفس و آرامش خاطر بیشتری می‌دهد و آنها را برای مقابله با حوادث آماده می‌کند.
میری می‌گوید: «بخشی از حوادث ما در کوهستان رقم می‌خورد؛ در فصل گرم سال که مردم برای چیدن سبزی‌های کوهی یا پیداکردن کندوهای عسل طبیعی به کوهستان می‌روند. سقوط از ارتفاع، گم‌شدن در کوهستان، گیرکردن در نقاط صعب‌العبور و… از انواع حوادث کوهستان است.
انجام این مأموریت‌ها اغلب نیاز به امکانات تخصصی و همچنین حضور تیم کوهستان دارد. آموزش به مردم برای چکونگی مراقبت از خود و آگاهی از وضع کوهستان می‌تواند تا حد زیادی از این خطرها و حوادث جلوگیری کند.»