نمايندگان مجلس شوراي اسلامي امروز دوشنبه در جریان بررسی جزییات لایحه برنامه هفتم توسعه، رهاسازی و کشت هرگونه محصول تراریخته تولید شده در داخل و یا خارج از کشور را ممنوع كردند.
به گزارش شهروندآنلاين، اين موضوع در نشست علنی امروز – دوشنبه ۱۵ آبان ماه- مجلس شورای اسلامی و در ادامه رسیدگی به جزییات لایحه برنامه هفتم در دستور کار مجلس قرار گرفت و نمایندگان با بند الحاقی ۲ ماده ۳۴ این لایحه موافقت کردند.
اين بند الحاقي شامل چهار محور است كه در آن، رهاسازي و كشت محصولات تراريخته ممنوع و از وزارتخانه هاي بهداشت و جهادكشاورزي خواسته شده است بر روند توليد و واردات انواع محصولات مرتبط نظارت كند.
با اين حال، مجلس به انجام تحقيقات دانشگاهي در حوزه محصولات فراريخته مجوز فعاليت داده است.
متن كامل بند الحاقي 2 ماده 34 برنامه هفتم توسعه كشور كه به تصويب مجلس رسيده اما براي قانون شدن بايد شوراي نگهبان هم آن را تاييد كند، چنين است:
«بند الحاقی ۲ماده ۳۴ :
۱- رهاسازی و کشت هرگونه محصول تراریخته تولید شده در داخل و یا خارج از کشور در اراضی کشور ممنوع است.
۲- انجام تحقیقات و پژوهش های آزمایشگاهی و گلخانه ای بر روی محصولات تراریخته در دانشگاهها، مؤسسات و مراکز پژوهشی و شرکت های دانش بنیان مجاز است.
۳- وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مکلف است در راستای سیاست های کلی سلامت محور و با هماهنگی سایر دستگاه های مرتبط، نظارت بر تولید و عرضه فرآورده های غذایی که در تولید آن از محصولات تراریخته استفاده شده است را در چهارچوب قوانین و مقررات داخلی انجام دهد. تمامی واردکنندگان و تولیدکنندگان فراورده های غذایی و آشامیدنی که از مواد اولیه تراریخته استفاده می کنند مکلف به درج برچسب بر روی این محصولات هستند، درصورت عدم برچسب گذاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی موظف است مجوزهای بهداشتی واحدهای متخلف را تعلیق و متخلفان را به مراجع قانونی معرفی کند.
۴- وزارت جهادکشاورزی موظف است از طریق افزایش بهره وری، ترویج کشت محصولات علوفه ای و روغنی کم آب بر و متناسب با اقلیم کشور، اصلاح و بهبود روش های نگهداری علوفه، ارتقاء کیفیت خوراک دام و طیور و واردات محصولات غیر تراریخته، تا پایان برنامه، واردات روغن، دانه های روغنی، نهاده های دامی و محصولات کشاورزی تراریخته را حداقل ۵۰ درصد کاهش دهد. همچنین وزارت جهاد کشاورزی مجاز است جهت کاهش وابستگی کشور به نهاده های دامی و استفاده از ظرفیت کارخانجات خوراک دام، تا پایان برنامه و به صورت تدریجی و با همکاری تشکل ها و سازمان های مربوطه، خام فروشی نهاده های دام، طیور و آبزیان را تا ۵۰ درصد کاهش دهد. واحدهای مرغداری، دامداری و آبزی پروری می توانند پس از أخذ مجوزهای قانونی از وزارت جهادکشاورزی نسبت به تولید خوراک آماده در واحد تولیدی خود اقدام کنند.»
محصولات تراريخته چه ويژگي هايي دارند؟
محصولات تراریخته به محصولاتی گفته می‌شود که با دستکاری ژنتیکی، از حالت عادی خارج شده‌اند. به عنوان نمونه، انتقال ژن یک حیوان مقاوم به سرما، به میوه گوجه‌فرنگی، تحت شرایطی سبب مقاومت گوجه دستکاری شده (تراریخته) نسبت به سرما خواهد شد؛ یا انتقال یک ژن مقاوم نسبت به سم، یا انواع ژنهایی که خواص بیشمار دیگری را منتقل می‌کنند.
خطرناکترین مسئله درباره محصولات تراریخته، عدم‌شناسایی و یا پنهان کردن عوارض، به‌دلیل مقاصد سازمان‌های تجاری و سیاسی جهان و احتمال بروز عوارض بسیار شدید و غیرقابل بازگشت طی طولانی مدت و در نسل های بعدی کشورهای هدف از جمله ایران است.
بخش عمده محصولات دستکاری شده ژنتیکی را در دنیا سویا، ذرت، پنبه و دانه کلزا تشکیل می‌دهند و گفته مي شود اغلب روغن‌های سویا و ذرت موجود در بازار ایران نیز تراریخته هستند.
با اين حال، گیاهان زراعی تراریخته به منظور تولید گیاهانی با کیفیت و عملکرد برتر و حل بسیاری از معضلات بخش کشاورزی از جمله مبارزه با علف های هرز، مقاومت به بیماری‌ها، آفات، کاهش نیاز به استفاده از آفت کش‌ها توسعه یافته‌اند.
در مجموع، تولید محصولات تراریخته در حوزه کشاورزی و صنعت غذا عمدتا به منظور تامین نیاز غذایی افراد با توجه به روند رو به رشد جمعیت انجام می‌پذیرد.
در اين روش، گیاهان با هدف مقاومت به برخی آفات، مقاومت به تنش شوری، تولید نژاد بهتر، افزایش میزان برداشت در واحد سطح و بهبود کیفیت خوراکی دچار دستکاری ژنتیکی می‌شوند. به عنوان مثال، یک ژن خارجی به وجود آورنده مقاومت مانند ژن نوعی باکتری مقاوم به حشره‌ای خاص به گیاهی مانند ذرت تزریق می‌شود که باعث ایجاد یک گیاه زراعی تراریخته یا تغییر یافته ژنتیکی مقاوم به آفات می‌شود.
موافقان و مخالفان چه مي گويند؟
محصولات تراريخته موافقان و مخالفان جدي در سطح جهان دارد و سالها است هر يك با ارائه استدلال هايي، از لزوم تداوم توليد با اين روش ها يا مخالفت كامل با آن تاكيد دارند.
موافقان کاشت و مصرف این محصولات معتقد هستند با کاهش منابع آبی و خشکسالی‌های پی در پی، افزایش جمعیت و بحران کمبود منابع غذایی می‌توان با تغییر در ژنوم گیاه، آن را نسبت به کم آبی مقاوم ساخت و در نتیجه عملکرد و بازده محصول را افزایش داد و همچنین استفاده از سموم شیمیایی در تولید محصول به دلیل مقاومت گیاه به آفات را به حداقل رساند.
از سوي ديگر، مخالفان مصرف محصولات تراریخته بر این باورند که محصولات تراریخته می‌توانند دارای عوارض و خطرات پیش‌بینی نشده‌ای بر سلامت انسان و محیط زیست باشند و با استناد به ممنوعیت مصرف محصولات تراریخته برای گروه‌های حساس مانند کودکان و زنان باردار در بسیاری از کشورها به خصوص کشورهای پیشرفته، مصرف این محصولات را بدون خطر ندانسته‌اند و معتقد هستند مصرف محصولات تراریخته یکی از دلایل مقاومت بدن نسبت به آنتی بیوتیک‌ها است.
در چنين شرايطي، در بسیاری از کشورها بر روی موادغذایی تراریخته و دستكاري شده ژنتیکی برچسبی با عنوان GMO یا تراریخته درج می‌شود تا مصرف کننده با آگاهی کامل نسبت به خريد و مصرف آن اقدام كند.