نگاهی به نقش پیشتاز عراق در حل مناقشات منطقهای
دکترحسین حاجی /استاد دانشگاه و تحلیلگر ارشد سیاست بین الملل:یکی از مسائل مهمی که در دیدار بادکتر السودانی نخستوزیر عراق بدان تاکید داشتم احیای نقش رهبری عراق درسازمانهای عربی، منطقهای و بینالمللی بود. احیای این نقش با سه عنصر ممتاز از جمله موقعیت ژئو استراتژیک جغرافیایی ، ثروت اقتصاد و انرژی نفت و فرهنگ مشترک دینی _ شیعی ظرفیتهایی هستند که میتواند در شرایطی که منطقه آبستن حوادث مختلفی هست ایفای نقش نماید، ظرفیتی که عراق قادر است در قامت ناظم و میانجی صلح و ثبات منطقهای و به ویژه بینالدولی عربی و بینالمللی ظهور و حضور پیدا کند.
در بیان مساله به وحدت عربی و ضرورتهای پدر معنوی و رهبری جهان عرب پرداختم و از منظر آسیبشناسی از دلائل ناموفق و محکوم به تفرق رهبری جمال عبدالناصر ِمصر درجهان عرب گفتم. شخصیت لیبرال منش و سکولار غرب محور منهای نقش دین در نزد ناصر از دلائلی بود که برشمردم . اعدام رهبر سلفگرایی چون سید قطب وخلاء اجتماع شیعی از دیگر دلائل ناکامی ناصر و اخلافش و از طرفی نقش یکجانبهگرای الازهر مصر در تاکید صرف به آئین سُنیسم از متممهایی بود که بدان اشاره کردم .در مقابلِ مصادیق سلبی رهبری مصر، اما عینا به مصادیق ایجابی آن در عراق پرداختم. از نقش عربستان و سایر دول عربِ منطقه و جهان عرب نیز به خاطر انفعال و بعضاً در نقش همپیمانی و همراهی درجنایت اسرائیل در حق مردم فلسطین و غزه نیز عبور کردم!
شایستگی رهبری معنوی جهان عرب توسط عراق را به خاطر داشتههایش برجسته یافتم.
نکته عینی و حائز اهمیتی که به تکمیل و تتمیم ایدههایم کمک کرد جامعه رو به رشد و به ویژه توسعه سیاسی و فرآیندهای دمکراسی درعراق بود که در دوره نخستوزیری دکتر السودانی شتاب و سرعت بیشتری گرفته . نمونه آن برگزاری موفق انتخابات محلی شورای استانها در اولین تجربه بود که نشان از توسعه و بالندگی دمکراسی دارد . اما ویژگی خاصی که نظر تحلیلگران سیاسی را بیشتر به خود جلب می کند تدبیر و ائتلاف” چارچوب هماهنگی” بود که السودانی نیز در فرآیندهای موفقیت آمیز چارچوپ نقش محوری داشت . تا جایی که این چارچوب توانست در تشکیل دولت به موقع نخستوزیر کمک شایانی داشته باشد و از انسداد سیاسی ممانعت کند و عراق را از طمع پروژه دولتسازیهای غربیها نجات دهد. مضاف بر توسعه شتابنده سیاسی و دمکراسی در عراق که نظیر آن در سایر کشورهای عربی وجود ندارد ، دولت خدمات آقای السودانی گامهای قابل توجهی در محرومیتزدایی و خدمات اجتماعی داشته است .
معتقدم با توجه به ظرفیتهای برشمرده و به ویژه ترکیب جمعیتی بیش از ۷۰ درصدی شیعیان و مدیریت ستودنی و شخصیت متدین و جوان شیعه و کاریزمای السودانی میتواند عراق را به پدیده《جهان رهبری عرب 》تبدیل کند. این انتظار موقعی در ذهنم مکرر میشود که جهان ِ آشفته نظام بینالدولی عرب زخمی و تبدار است و فلسطین غریب و بییاور!
مساله دومی که نظر آقای السودانی را بدان جلب کردم توافقنامه امنیتی بین جمهوری اسلامی ایران و عراق بود که گاهی از طرف گروهای تروریستی در اقلیم کردستان نقض میشود. بدیهی است که تداوم دستاندازی تروریستها و تهدید امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران میتواند به زمینه شکاف در روابط حسنه فیمابین آسیب برساند.
تبعات و ابعاد آسیبهای ناشی از اقدامات تروریستی را به آقای السودانی بیشتر تاکید داشتم و بسیاری از نکاتی که از منظر تحلیل واقعگرایانه به جناب نخستوزیر منتقل کردم،ایشان با کمال تواضع و حوصله مثالزدنی به آنها توجه کرد .دعوت دفتر ایشان از اهالی رسانه و تحلیگران سیاسی ایران و توجه عمیق و دقیق ایشان به مسائل مطروحه نشان از علاقمندی به تحکیم و توسعه روابط فیمابین و جهان اسلام وحل بحرانهای منطقهای از جمله توقف جنایت اسرائیل در غزه را داشت .
ابتکار دعوت و میزبانی آقای السودانی از اندیشمندان و تحلیلگران سیاسی و رسانهای ایران زیباترین و موثرترین الگویی است که نظیر آن در سایر کشورهای منطقه را ندیدهام و این الگو شایسته بهترین تقدیرهاست . بیسبب نیست که السودانی را پدیده پدر معنوی جهان عرب و شخصیت کاریزما بنامم.
آقای السودانی در پایان این دیدار به نقش و اهمیت جمهوری اسلامی ایران و در راس آن به جایگاه ممتاز حضرت آیتالله خامنهای اشاره کردند و امنیت و ثبات عراق را مدیون فداکاری شهید سلیمانی و حمایت قاطع جمهوری اسلامی برشمردند. السودانی ضمن تاکید بر ضرورت اجماع عربی در تقابل با دسیسههای دشمنان دو ملت به نمونهای از تلاش دولت عراق در باز گرداندن سوریه به اتحادیه عرب اشاره کردند و از تلاشهای تیم اقتصادی دولتش در باز پرداخت بدهیهای عراق به ایران گفتند. ایشان اشاره داشتند امریکا تلاش زیادی در تحریمهای بانکی عراق داشت تا زمینههای تجارت و انتقال بدهی عراق به ایران را متوقف کند اما با تدابیری که انجام گرفت موفق نشد.
آقای نخستوزیر عراق، ضمن تاکید بر پایبندی عراق به توافقنامه امنیتی ایران و عراق تاکید داشتند باید دو طرف هوشمندانه عمل کنند و حواشی فرصتطلبان را از طریق تداوم گفتوگو خنثی نمایند زیرا عمق روابط استراتژیک ایران و عراق بسیار فراتر از مسائل جزیی است ./
انتهای پیام