از زمان آغاز تجاوز نظامی اسرائیل به نوار غزه و همچنین لبنان، قبرس نقش مهمی در این تجاوزها و ادامه آنها ایفا کرده است.
به گزارش شهروند آنلاین،ژوئن گذشته، 3 ماه پیش از ترور «سید حسن نصرالله»، دبیرکل حزب‌الله، ایشان در سخنانی، هشدار شدید‌اللحنی نه به اسرائیل و نه به آمریکا، بلکه به «قبرس»، کشوری جزیره‌ای در قلب دریای مدیترانه داد و گفت: «باز کردن فرودگاه‌ها و پایگاه‌های قبرس به روی دشمن اسرائیلی برای هدف قرار دادن لبنان به این معناست که دولت قبرس وارد جنگ شده و مقاومت با این مساله برخورد خواهد کرد.»
«نیکوس کریستودولیدس»، رئیس جمهور قبرس به سرعت دخالت کشورش در جنگ را رد کرد و گفت: «جمهوری قبرس تلاش می‌کند، بخشی از دستیابی به راه‌حل برای این جنگ باشد، نه بخشی از این مشکل» و در این زمینه تلاش کرده، کریدور دریایی برای ارسال کمک‌های بشردوستانه به غزه باز کند.
حیات خلوت اسرائیل
هشدارهای شهید نصرالله بیانگر تحولی بزرگ در نگاه به قبرس از یک دشمنی تاریخی برای اسرائیل به هم‌پیمانی نزدیک است.
جنبش صهیونیسم سال‌ها پیش از تأسیس اسرائیل چشم‌داشت‌های تاریخی بسیاری در قبرس داشت و بارها به وجود شهرک‌های یهودی در این جزیره به نام «کفریسیم» اشاره داشت.
«جمعیت انگلیسی-اسرائیلی‌ها» که در سال 1874 میلادی در لندن تشکیل شده بود، از جمله یهودیان صهیونیستی بود که به شدت از ایده شهرک‌نشینی یهودیان در شرق مدیترانه از جمله در قبرس حمایت می‌کردند.
جمعیت «صندوق سرمایه‌گذاری سوری» یا جمعیت «کمک به یهودیان مورد ستم در اروپای شرقی» که اقدام به خرید زمین‌هایی در نزدیکی فلسطین، از جمله در سوریه کرده بود، شروع به ارسال مهاجران یهود به شهرک‌های جدید در سوریه کرد.
این جمعیت در سال 1883 اولین شهرک یهودی را در لاذقیه سوریه تأسیس کرد، اما ساکنین یهودی آن بیش از یک سال در آن دوام نیاورده و به همراه گروهی از یهودیان روسیه راهی قبرس شدند.
آنها اولین شهرک یهودی را در جنوب غربی قبرس بنا کردند که در آن زمان مستعمره انگلیس بود، اما آنجا را نیز ترک کردند. این تجربه کوتاه پایان رؤیاهای صهیونیسم در قبرس نبود.
این کشور خیلی زود مورد توجه یک فعال یهودی آلمانی به نام «دیویس ترچ» واقع شد. ترچ بر این باور بود، قبرس جای مناسبی است تا یهود آینده خود را در آنجا بنا کنند.
ترچ در سال 1897 در دیدار با تئودور هرتزل»، بنیانگذار جنبش صهیونیسم طی اولین کنگره جهانی صهیونیسم در بازل دیدگاهش درباره قبرس را مطرح کرد. او طی سخنرانی‌اش در سومین کنگره جهانی صهیونیسم در سال 1899 ضمن دفاع از ایده تأسیس «فلسطین بزرگ» قبرس را هم جزئی از طرح صهیونیسم برای اقامت یهود و نه جایگزینی برای فلسطین دانست.
به همین منظور، جمعیت شهرک‌سازی یهود، شهرکی برای یهودیان روس به فاصله 14 کیلومتری «نیکوزیا» بنا کرد که جمعیت آن 200 نفر بود، اما در سال 1927 ساکنین آن به فلسطین مهاجرت کردند.
لازم به یادآوری است، اسکان یهود در قبرس یکی از گزینه‌های «ژوزف چمبرلن»، وزیر مستعمرات وقت انگلیس به جنبش صهیونیسم پیش از اشغال فلسطین بود.
این مواضع و چشم‌داشت‌های صهیونیستی باعث شد، مردم قبرس موضعی حمایتی از فلسطینی‌ها داشته باشند، چون خود را همچون آنها قربانی طرح‌های اشغالگرانه صهیونیست‌ها و غرب به ویژه انگلیس می‌دیدند. با این حال دولت قبرس، اسرائیل را در سال 1960 به رسمیت شناخت.
قبرس به جنبش عدم تعهد ملحق شد و در اولین اجلاس جنبش در بلگراد در سال 1961 شرکت کرد و روابط خود را با مصر جمال عبدالناصر توسعه داد و در قضیه آوارگان فلسطینی علیه اسرائیل رأی داد و از حق بازگشت فلسطینی در سازمان ملل دفاع کرد.
مهم‌تر از آن، در سال 1975 دفتر نمایندگی سازمان آزادیبخش فلسطین را در نیکوزیا افتتاح کرد و پذیرای نمایندگان جنبش بود. اوج حمایت‌های قبرس از مساله فلسطین به سال 1988 باز می‌گردد که طی آن تشکیل دولتی فلسطینی را به رسمیت شناخت.
اما تحولات سیاسی جهان و منطقه به مرور باعث تغییر موضع قبرس از خصم به دوست اسرائیل شد. اولین تحول به سال 2004 بازمی‌گردد، وقتی قبرس به عضویت اتحادیه اروپای هم‌پیمان اسرائیل درآمد و نیکوزیا وادار به بازنگری در مواضعش نسبت به اسرائیل شد.
ترکیه، دومین عامل تأثیرگذار بر نزدیکی نیکوزیا و تل‌آویو بود، اختلافات ترکیه با اسرائیل و قبرس عاملی شد تا این‌دو به هم نزدیک‌تر شوند.
عامل مهم‌تر «اکتشاف گاز» دریای مدیترانه و شکل‌گیری منافع مشترک بین نیکوزیا و تل‌آویو بود که باعث شد، این دو بیش از پیش به یکدیگر نزدیک شوند و خیلی زود «قبرس» به حیات خلوت اسرائیل تبدیل شود.
نزدیکی قبرس به اسرائیل تنها به نزدیکی سیاسی و اقتصادی محدود نشد، بلکه روابط نظامی را هم شامل شد. اسرائیل یک سند همکاری نظامی ده ساله با قبرس امضا کرد و همین سند بود که شهید نصرالله درباره آن به قبرس هشدار داد.
به موجب این سند، اسرائیل از سال 2014 رزمایش‌های نظامی مشترکی در قبرس برگزار می‌کند، این یعنی نیکوزیا فقط میزبان این رزمایش‌ها نیست.
این رزمایش‌ها حاوی پیام‌هایی برای طرف‌های منطقه‌ای بود. در سال 2022 ارتش اسرائیل حمله زمینی به پایگاه‌های حزب‌الله لبنان و در آوریل 2024 حمله به ایران را در قبرس شبیه‌سازی کرده و روی آنها مانور داده بود.
ملاحظه می‌شود، بیش از آنکه نیروی نظامی قبرس مورد توجه اسرائیل باشد بافت جغرافیایی آن که شبیه جنوب لبنان است، مورد توجه این رژیم در برگزاری این مانورها بوده است.
چون قبرس نیروهای نظامی قابل توجهی ندارد. نیروی هوایی این کشور تنها 20 بالگرد دارد که اغلب کاربری جست‌وجو و امداد دریایی دارند، همچنین ارتش این کشور فقط 16 هزار نفر است.
اسرائیل از سال 2012 همواره درصدد داشتن پایگاهی نظامی در قبرس بوده تا جنگنده‌هایش را در آنجا مستقر کند. البته قبرس مشکلی با این خواسته ندارد، چون این کشور پایگاه نظامی غرب تلقی می‌شود.
انگلیس دارای دو پایگاه نظامی در منطقه «دکلیا» در شرق و «آکروتیری» در جنوب در این کشور است و انگلیس بر آنها حاکمیت مطلق دارد. این دو منطقه 3 درصد از خاک قبرس را تشکیل می‌دهد و انگلیس حاکمیتش بر آنها را حتی بعد از استقلال قبرس به موجب توافقنامه 1959 لندن حفظ کرده است.
افزون بر آن، آلمان نیز در قبرس دارای پایگاه نظامی است. پایگاه هوایی «کاسل» در بندر لیماسول که نیروهایی سازمان ملل در لبنان (یونیفل) از آن استفاده می‌کنند.
قبرس همچنین، لنگرگاه بسیاری از کشتی‌ها و ناوهای آمریکایی است. آمریکا از سال 2019 شدت حمایتش از تقویت و گسترش همکاری‌های قبرس و اسرائیل را اعلام کرده و کنگره آمریکا قانون مشارکت امنیت و انرژی را تصویب کرد که به موجب آن از هرگونه مشارکت اسرائیل و قبرس در حوزه‌های انرژی‌و نظامی حمایت می‌کند و محدودیت 37 ساله فروش تسلیحات نظامی آمریکایی به قبرس را لغو کرد.
قبرس بعد از طوفان الاقصی
این اقدامات راه را برای تبدیل قبرس به پایگاهی نظامی برای حفظ منافع غرب به ویژه اسرائیل هموار کرد و این به وضوح طی جنگ اسرائیل پس از طوفان الاقصی مشهود است، طوری‌که نقش این جزیره فراتر از در اختیار گذاشتن حریم هوایی، اراضی و بنادر خود برای اقدامات نظامی غرب در حمایت از اسرائیل در جنگش در نوار غزه بوده است.
گزارش‌های زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد،قبرس از اکتبر 2023 به «مرکز نظامی بین‌المللی» حمایت از اسرائیل در جنگش علیه فلسطینی‌ها تبدیل شده و آمریکا از قبرس به صورت مستمر و منظم به اسرائیل تسلیحات نظامی ارسال کرده است.
همچنین آمریکا و انگلیس در ژانویه 2024 از پایگاه‌های قبرس برای حمله به یمن به دلیل حمایتش از مقاومت فلسطینی استفاده کردند.
به گزارش روزنامه هاآرتس، تنها طی ماه نوامبر 2023، بیش از 40 هواپیمای ترابری آمریکایی، 20 هواپیمای ترابری انگلیسی، به اضافه 7 بالگرد ترابری سنگین حامل انواع تسلیحات نظامی، از جمله انواع خودروهای زرهی و حتی نیرو در پایگاه آکروتیری قبرس بر زمین نشستند.
مقصد این هواپیماها پایگاه هوایی نواتیم در جنوب اسرائیل در نزدیکی صحرای نقب و فرودگاه بن گوریون تل‌آویو بود. فاصله پایگاه آکروتیری قبرس با اسرائیل تقریباً 400 کیلومتر است و پرواز بین آنها تنها 30 دقیقه زمان می‌برد.
گزارش‌ها تأکید می‌کنند، انتقال تسلیحات آمریکایی و انگلیسی به اسرائیل مدتی قبل از عملیات زمینی اسرائیل در نوار آغاز شده بود. وزارت جنگ اسرائیل در 19 اکتبر 2023، بیش از یک هفته قبل از آغاز تهاجم زمینی به نوار غزه اعلام کرده بود، اولین محموله تسلیحات آمریکا به ارزش بیش از 400 میلیون دلار را دریافت کرده است.
یک روز قبل از آن در 18 اکتبر آمریکا از اعزام دو هواپیمای ترابری نظامی غول‌پیکر به آکروتیری خبر داده بود. گزارش‌ها همچنین نشان می‌دهد، 25 همان ماه آمریکا یک هواپیمای ترابری دیگر خود را از پایگاه هوایی رامشتاین در آلمان، مقر فرماندهی هوایی ناتو به قبرس ارسال کرده بود.
نیویورک تایمز تاکید می‌کند، ارتش آمریکا پهپادهای MQ-9 Reaper را در پی عملیات طوفان الاقصی به غزه فرستاده است. مقامات آمریکایی به ارسال این پهپادها اعتراف کردند، اگرچه گفتند، مأموریت آنها جست‌وجوی اسرای اسرائیلی است و همه پروازهای آنها از پایگاه آکروتیری قبرس انجام شده بود.
در همین راستا، روزنامه انگلیسی “Declassified” فاش کرد، هواپیماهای نظامی ترابری انگلیس طی دو هفته اول جنگ و آغاز بمباران‌های شدید در نوار غزه، 33 پرواز از قبرس به فرودگاه بن گوریون انجام دادند. وزارت دفاع انگلیس به انجام 17 پرواز در این مدت جهت ارسال تجهیزات نظامی و نیرو به اسرائیل اذعان، اما از ارائه هرگونه جزئیات درباره این کمک‌ها خودداری کرده بود.
روزنامه «دیلی اکسپرس» نیز نوشت که جنگنده‌های اف 35 اسرائیل از پایگاه نظامی آکروتیری برای بمباران غزه طی ماه‌های اول جنگ استفاده کردند. بیم انگلیس از اتهام مشارکت در جنایات ضد بشری باعث شد تا با ادامه پروازهای نظامی اسرائیل از آکروتیری مخالفت کند.
با انتقال جنگ به لبنان نقش قبرس در خدمت به منافع غرب و اسرائیل بیش از پیش افزایش یافت. جنگنده‌های آمریکایی و انگلیسی می‌توانند، مسافت قبرس تا سواحل لبنان را تنها ظرف ده دقیقه طی کنند.
گزارش‌ها نشان می‌دهد، از زمان آغاز جنگ اسرائیل در لبنان حداقل 7 فروند هواپیمای ترابری نظامی غول‌پیکر آمریکایی و انگلیسی حامل محموله‌های تسلیحاتی در قبرس فرود آمده‌اند.
لانه روباه‌ها
به طور کلی، پایگاه‌های آمریکایی و انگلیسی در قبرس، علاوه بر فراهم کردن امکان کنترل راه‌های دریایی در منطقه، توانایی اسرائیل در جمع‌آوری اطلاعات و رصد و نظارت را افزایش داده و موجب تسهیل ادامه کمک‌های تسلیحاتی و حمایت‌های نظامی از آن شده است.
علاوه بر دو پایگاهی که انگلیس در قبرس دارد، آمریکا نیز از دهه 70 اقدام به تأسیس یک پایگاه نظامی اطلاعاتی و جاسوسی مجهز به پیشرفته‌ترین رادارها به نام «کفش کبرا» برای رصد پروازها و آزمایش‌های موشکی روسیه کرد که هم‌اکنون نقش حمایتی از اسرائیل در جنگش علیه نوار غزه و لبنان ایفا می‌کند.
آمریکا همچنین در پایگاه نظامی دیکلیا انگلیس یک مرکز ارتباطات «آیوس نیکولاس» برای رهگیری ارتباطات و جمع‌آوری اطلاعات منطقه‌ای راه‌اندازی کرده است.
مرکز آیوس نیکولاس یکی از چهار مرکز جاسوسی آژانس امنیت ملی آمریکا در قبرس است که مأموریت آن رصد و جمع‌آوری همه تماس‌ها، پیام‌های متنی و ایمیل‌ها از سراسر خاورمیانه و شمال آفریقاست و هدف این مرکز معمولا رهبران ارشد و نظامی کشورهای منطقه است.
شرکت Gray Dynamics، یک شرکت اطلاعاتی انگلیسی فاش کرد، مرکز نیکلاس در طول جنگ اخیر اطلاعات زیادی به اسرائیل داده که برخی از این داده‌ها مربوط به رهبران و فرماندهان مقاومت از جمله اماکن حضور آنها بوده است.
به گفته این شرکت این مرکز با موساد دهه‌هاست همکاری بسیار نزدیکی دارد و اطلاعات آن به موساد اجازه بسیاری از ترورها علیه اعضای سازمان آزادیبخش فلسطین را در دهه 1970 داده است.
برخی گزارش‌ها تأکید می‌کند، موساد در قبرس دارای پایگاه است و همکاری امنیتی نزدیکی بین نیکوزیا و تل‌آویو وجود دارد که به اسرائیل اجازه می‌دهد، جنگنده‌هایش در حملات خود از حریم هوایی قبرس استفاده کنند.
این گزارش‌ها با گزارش‌هایی که اخیراً درباره پروازهای شناسایی هواپیماهای E-3B آمریکا در سواحل لبنان، قبل از حمله اسرائیل به دفتر مرکزی حزب‌الله لبنان مطابقت دارد که منجر به ترور سید حسن نصرالله و تعدادی از رهبران برجسته آن شد./فارس
انتهای پیام