سالروز پایان مهیب‌ترین محاصره ‌نظامی تاریخ

شهروند آنلاین| مشهور است روزی که آدولف هیتلر ژنرال‌های ارتش آلمان نازی را از قصد خود برای حمله به خاک شوروی با خبر کرد، تنی چند که عاقل‌تر بودند سرنوشت ناپلئون بناپارت امپراتور فرانسه در ابتدای قرن 19 میلادی را یادآور شدند که با نیم میلیون سرباز به روسیه یورش برد و با اینکه حتی مسکو را اشغال کرد، در نهایت مجبور به عقب‌نشینی شد، با این تفاوت که هنگام بازگشت کمتر از 50 هزار سرباز فرانسوی همراه با او از مرز روسیه گذشتند. این یادآوری و نصیحت دلسوزانه اما در پیشوای آلمان نازی اثر نکرد زیرا هیتلر معتقد بود آنها برخلاف فرانسوی‌ها قرار نیست با اسب وارد خاک روسیه شوند.

نتیجه این که 22 ژوئن 1941 میلادی، ارتش ‏آلمان تحت عملیاتی با عنوان «بارباروسا» به شوروی حمله کرد و آدولف هیتلر در نخستین ساعات این واقعه خطاب به مردم آلمان در رادیو چنین گفت: «امروز تصمیم گرفته‌ام سرنوشت و آینده رایش و مردم خود را در دست سربازان‌مان ‏قرار دهم. امیدوارم خداوند به‌ویژه در این کارزار ما را یاری کند.» اما وقتی نخستین خودروهای زرهی ارتش آلمان به دلیل نرسیدن سوخت در دشت‌های اتحاد جماهیر شوروی متوقف شدند، تازه نخستین شباهت‌ها بین تانک و اسب برای آلمانی‌ها هویدا شد.

اگر تاریخ جنگ بین‌الملل دوم را به قبل و بعد از حمله آلمان‌ها به شوروی تقسیم کنیم، آن بخش که وقایع بعد از حمله نازی‌ها را در بر می‌گیرد نیز خود به دو قسمت قبل و بعد از محاصره شهر لنینگراد (سن پترزبوگ کنونی) تقسیم می‌شود. امروز مصادف است با سالروز شکسته شدن محاصره 872 روزه لنینگراد که 78 سال پیش در چنین روزی، برابر 27 ژانویه 1944 در پی عقب‌نشینی ارتش هیتلر رخ داد. ارتش آلمان 8 سپتامبر 1941 لنینگراد را به محاصره خود درآورده بود، هرچند هدف آنها در وهله نخست نه محاصره که اشغال این شهر بود، اما مقاومت جانانه روس‌ها تحت فرماندهی ژنرل گئورگی ژوکوف، هیتلر را بر آن داشت تا دستور عزیمت بخش بزرگی از قوای زمینی ارتش آلمان را از لنینگراد به سمت مسکو صادر کند. به این ترتیب نیروهای باقی مانده فقط استعداد محاصره و نه اشغال شهر را داشتند.

نازی‌ها هرگز موفق به اشغال لنینگراد نشدند اما از سویی برای دو سال و 4 ماه اجازه ندادند کسی یا چیزی از این شهر خارج یا داخل آن شود. نتیجه این که ذخیره مواد خوراکی در لنینگراد به شدت کاهش یافت، خصوصاً که نیروی هوایی آلمان انبارهای آذوقه را هر روز بمباران می‌کرد. در طول مدت محاصره نزدیک به 800 هزار نفر از جمعیت دو میلیونی لنینگراد فقط به دلیل سرما، بیماری و گرسنگی جان خود را از دست دادند.