دیپلماسی فعال در منطقه؛ نقشه راهبردی دولت

شهروند| رئیس‌جمهوری به دعوت رسمی شیخ تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر، امروز در قالب سفری دو روزه به دوحه سفر می‌کند. شماری از مقامات از جمله وزیران نفت و امور خارجه، رئیس‌جمهوری را در این سفر همراهی می‌کنند.

گفت‌وگوی دو جانبه، مذاکرات هیات‌های عالی دو کشور و امضای چند قرارداد و تفاهمنامه از برنامه‌های روز اول این سفر است. رئیس‌جمهوری همچنین قرار است در جمع ایرانیان مقیم قطر حضور پیدا کند و نشستی نیز با تاجران قطری و ایرانی خواهد داشت.

رئیسی در دومین روز سفر خود در ششمین اجلاس سران مجمع کشورهای صادرکننده گاز طبیعی (GECF) سخنرانی خواهد کرد. این اجلاس با شرکت سران و مقامات ارشد کشورهای صادرکننده گاز برگزار می‌شود.

توسعه همکاری‌های اقتصادی همپای روابط سیاسی

توسعه روابط دو کشور در سال‌های اخیر بیشتر متوجه بخش سیاسی بوده و به‌رغم وجود ظرفیت‌های بی‌شمار در سایر زمینه‌ها به ویژه در عرصه اقتصادی، شاهد رشد و توسعه درخور نبوده است و انتظار می‌رود که سفر رئیس‌جمهوری موجب گشایش در این زمینه شود.

برگزاری منظم و سالیانه کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور که تاکنون به صورت نیم‌بند برگزار شده و برگزاری نشست‌های قبلی آن هم شاهد دستاورد ملموسی در این خصوص نبوده، می‌تواند زمینه همکاری‌های تجاری، سرمایه‌گذاری، فناوری و گردشگری میان ایران و قطر را به‌طور جدی کلید بزند.

جمهوری اسلامی ایران پیشرفت‌هایی در بخش‌های علوم، فعالیت‌های دانش‌بنیان و توانمندی‌هایی در زمینه خدمات مربوط به بخش‌های آب و برق به دست آورده که می‌تواند این تجربیات را در اختیار کشور قطر قرار دهد.

از سوی دیگر، ارایه تسهیلات ویژه از سوی قطر برای تجار و بازرگانان ایرانی نیز می‌تواند میل دو کشور برای توسعه همکاری‌های دو جانبه در زمینه اقتصادی را سرعت بیشتری بخشد.

اکنون به نظر می‌رسد زمینه‌ها و ظرفیت‌های بسیار فراوانی برای توسعه همکاری‌ها در عرصه سیاسی و اقتصادی میان ایران و قطر وجود دارد.

یکی از ضرورت‌های توسعه روابط دو کشور تشویق و تلاش برای تسهیل فعالیت بازرگانان و سرمایه‌گذاران دو کشور است تا روند رو به گسترش روابط بازرگانی شتاب بیشتری به خود بگیرد. در این زمینه تقویت همکاری‌های بندری و دریایی و ایجاد یک خط کشتیرانی مشترک بین بنادر جنوبی ایران و بنادر «الرویس» و «حمد» قطر می‌تواند به رونق این تجارت بیفزاید.

توانمندی‌ها و ظرفیت‌های فراوان سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف مانند کشاورزی، دامداری، صنعت و هتل‌سازی در ایران وجود دارد که فعالان اقتصادی و بخش خصوصی به شدت قدرتمند قطر می‌توانند از این فرصت استفاده کرده و با سرمایه‌گذاری در این بخش‌ها، همکاری‌های مشترک دو کشور را بیش از پیش گسترش دهند.

بدون تردید قطر می‌تواند از توانمندی شرکت‌های ایرانی برای اجرای طرح‌های عمرانی در عرصه‌های مختلف استفاده کند و با توجه به در پیش بودن جام جهانی فوتبال در ۲۰۲۲ میلادی، جمهوری اسلامی ایران آمادگی دارد با صدور خدمات فنی و مهندسی و مشارکت در اجرای طرح‌های عمرانی، قطر را برای برگزاری هر چه بهتر این رویداد مهم جهانی یاری کند.

توسعه روابط اقتصادی در کوتاه‌مدت حتی موجب افزایش همکاری‌های امنیتی و تامین امنیت راه‌های آبی در خلیج فارس، تنگه هرمز و دریای عمان هم می‌شود.

جمهوری اسلامی ایران همواره صراحتا اعلام کرده آماده همکاری‌های نزدیکتر با کشورهای منطقه است. توسعه مناسبات با همسایگان هم از اصول ثابت دولت سیزدهم اعلام شده است. این مهم بارها از سوی رئیس‌جمهوری اسلامی بیان شده و از سوی مقام معظم رهبری در دیدار امیر قطر با ایشان، مورد تاکید قرار گرفته است.

واقعیت این است که شرایط کنونی منطقه نامناسب است و علت این وضعیت، فسادانگیزی‌های آمریکا و عوامل این کشور در منطقه است و تنها راه مقابله با آن تکیه بر همکاری‌های درون‌منطقه‌ای است.

دیپلماسی فعال انرژی در دستور کار

ایران و قطر یک میدان مشترک گازی دارند که در سمت ایران پارس جنوبی و در سمت قطر گنبد شمالی خوانده می‌شود. البته دوسوم این میدان در آب‌های قطر و تنها یک‌سوم این میدان گازی مشترک در آب‌های ایران است.

میدان مشترک پارس جنوبی که در بستر خلیج فارس و مرز مشترک ایران و قطر قرار دارد، بزرگ‌ترین میدان گازی جهان است. برخی آمارها مجموع ذخایر گازی این میدان را ۳۹ تریلیون متر مکعب و ذخایر میعانات گازی آن را نیز ۵۶ میلیارد بشکه برآورد کرده‌اند. از این میزان، سهم ایران در بخش گاز آن ۱۴ تریلیون متر مکعب و در میعانات گازی ۱۸ میلیارد بشکه برآورد می‌شود که معادل ۸ درصد از کل گاز جهان است.

علاوه بر این میدان گازی مشترک، حضور در مهم‌ترین سازمان جهانی انرژی یعنی مجمع کشورهای صادرکننده گاز دو کشور را به یکدیگر نزدیک‌تر کرده است.

مجمع کشورهای صادرکننده گاز (جی‌ئی‌سی‌اف) اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۸۰ در تهران متولد شد. از زمان تأسیس این مجمع تاکنون ۲۳ نشست در سطح وزیران و پنج نشست در سطح سران برگزار شده است. پیش از آغاز این نشست، ۱۷ وزیر این مجمع دوم اسفندماه در نشست فوق‌العاده گرد هم خواهند آمد.

ششمین نشست مجمع کشورهای صادرکننده گاز (جی‌ئی‌سی‌اف) قرار است سه‌شنبه این هفته (سوم اسفندماه) در دوحه برگزار شود. ایران در بالاترین سطح در این نشست شرکت خواهد کرد. اعضای مجمع کشورهای صادرکننده گاز ۴۴ درصد از تولید گاز جهان، ۶۷ درصد از ذخایر گازی جهان، ۶۴ درصد از انتقال گاز با خط لوله و ۶۶ درصد از تجارت گاز طبیعی مایع‌شده (ال‌ان‌جی) را در اختیار دارند. کشورهای الجزایر، بولیوی، مصر، گینه استوایی، ایران، لیبی، نیجریه، قطر، روسیه، ترینیداد و توباگو و ونزوئلا ١۱ عضو اصلی جی‌ئی‌سی‌اف هستند و مالزی، نروژ، عراق، پرو، آذربایجان و امارات به‌عنوان اعضای ناظر در مجمع کشورهای صادرکننده گاز شرکت می‌کنند.