معاون وزیر کشور معتقد است باید بر ظرفیت پنهان توسعه پایدار روستایی درتوسعه کشور وهویت دادن به روستاها شامل تمرکز بر هویت کالبدی روستاها و هویت دادن به روستاییان شامل حفظ شان و منزلت آنها توجه کرد.
شهروند‌آنلاین- ۱۵ مهر ماه در تقویم ایرانی با مصوبه عالی شورای انقلاب فرهنگی به عنوان روز ملی روستا و عشایر نامگذاری شده است.در ایران، ده از ایام قدیم یک واحد اجتماعی، تشکیلاتی بوده که در آن گروه‌هایی از مردم روستایی برای همکاری در زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی گردهم جمع می‌شدند. بنابراین ده اساس زندگی اجتماعی ایران را تشکیل می‌دهد و اهمیت آن به اعتبار این است‌که یک واحد تشکیلاتی در زندگی روستایی بوده و هویت دِه تا به امروز برقرار بوده است.
دودمانی سازگار با جامعه پیرامونش
روستا برآیندی از عناصر طبیعی و ساخته شده‌ایی است که به گونه‌ای زمینه سازگاری فرد را با جامعه فراهم آورده و موجب جامعه پذیری می‌شود.به علاوه روابط اقتصادی- اجتماعی و فرهنگی به دلیل فضای جغرافیایی محدود، در میان اهالی ده نوعی همبستگی و یکپارچگی ایجاد می‌کند.این روز همچنین به نام عشایر نیز هست. عشایر که مفرد آن عشیره است، واژه‌ای است عربی به معنی برادران، قبیله، تبار، خویشاوندان، دودمان و اهل خانه .عشایر به جمعیتی از مردم گفته می‌شود که دارای سازمان اجتماعی مبتنی بر گروه‌های خویشاوندی بوده و افراد آن احساس تعلق به این سازمان دارند.
۹۵ درصد جمعیت روستایی کشور تحت پوشش خدمات دهیاری
در سال ۱۳۷۵ با تصویب قانون شوراها و در سال ۱۳۷۷ با تصویب قانون تأسیس دهیاری‌های خودکفا در روستاهای کشور فصل نوینی از مدیریت روستایی در کشور آغاز شد. در این الگو، شوراهای اسلامی روستا و دهیاری‌ها به عنوان دو بال مدیریت روستایی در کشور محسوب می‌شوند. بر اساس این قانون به وزارت کشور اجازه داده شده که در روستاهای کشور، مجوز تأسیس نهاد دهیاری را برای اداره عمومی روستا صادر کند.
روستا برآیندی از عناصر طبیعی و ساخته شده‌ایی است که به گونه‌ای زمینه سازگاری فرد را با جامعه فراهم آورده و موجب جامعه پذیری می‌شود.به علاوه روابط اقتصادی- اجتماعی و فرهنگی به دلیل فضای جغرافیایی محدود، در میان اهالی ده نوعی همبستگی و یکپارچگی ایجاد می‌کند
تأسیس دهیاری برای روستاهای بالای ۲۰ خانوار یا ۱۰۰ نفر جمعیت صورت می‌گیرد و بر اساس “قانون تأسیس دهیاری‌های خودکفا ” از سال ۱۳۸۲ تاکنون مجوز تأسیس ۳۷ هزار و ۱۱۸ دهیاری صادر شد، تاکنون ۹۵ درصد جمعیت روستایی کشور تحت پوشش خدمات نهاد دهیاری قرار گرفته‌اند.
دهیار نماینده دولت در روستا است
معاون عمرانی وزیر کشور در خصوص جایگاه قانونی دهیاری‌ها می‌گوید: طبق قانون دهیاری نهاد عمومی غیردولتی است و صدور حکم دهیار از سوی بخشدار صورت می‌گیرد و به نوعی دهیاران به عنوان نماینده دولت در روستاها به شمار می‌آید.
به گفته مهدی جمالی نژاد بر اساس آئین‌نامه اجرایی قانون شوراها، دهیار هر روستا فردی است که با رعایت ضوابط و شرایط عمومی و اختصاصی از سوی شورای اسلامی روستا انتخاب شده و پس از معرفی به بخشداری و بررسی صلاحیت ایشان، حکم دهیار از سوی بخشدار صادر می‌شود.
از مدیریت پسماند تا اجرای برنامه‌های فرهنگی و اجتماعی در روستا
به صورت کلی وظایف دهیاری‌ها در دو دسته کلی قابل تقسیم است وظایف ذاتی نهاد دهیاری که صرفاً توسط این نهاد به روستاها ارائه می‌شود مانند تنظیف سطح روستا و مدیریت پسماند، ساماندهی شبکه معابر و آسفالت معابر و کوچه‌های روستا، امور مربوط به ایمنی و آتش نشانی، ساماندهی امور مربوط به آرامستان و غسالخانه روستا، ایجاد فضای سبز و بوستان‌های روستایی و نظایر آنهاست.
دسته دوم وظایف معاضدتی دهیاری است که عمدتاٌ وظایفی را شامل می‌شود که به صورت همکاری با سایر نهادهای مسئول در سطح روستاست؛ مانند وظایفی در موضوعات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی که در همکاری با دستگاه‌های متولی هر بخش در سطح روستا صورت می‌گیرد.
25 هزار میلیارد‌تومان اعتبار 16 ساله دولت به دهیاری ها
“چه میزان اعتبارت از سوی دولت به دهیاری‌های کشور تخصیص یافته؟ “جمالی نژاد که رئیس سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور نیز هست ، به این سوال پاسخ می دهد:” مجموع اعتبار پرداخت شده ملی و استانی به دهیاری‌ها از زمان تأسیس دهیاری‌ها در سال ۱۳۸۲ تا پایان سال ۱۳۹۸، نزدیک به ۲۵ هزار میلیارد تومان بوده است. طی دولت‌های یازدهم و دوازدهم بیش از ۲۱ هزار میلیارد تومان اعتبارات به دهیاری‌های کشور پرداخت شده است. این میزان پرداختی، ۸۵ درصد مجموع اعتبارات پرداخت شده به دهیاری‌ها از ابتدای تأسیس تاکنون را شامل می‌شود.
اجرای ۱۳۰ هزار پروژه عمرانی و خدماتی توسط دهیاری‌ها
به گزارش مهر پیش از تأسیس دهیاری‌ها در روستاهای کشور هیچ دستگاه و یا سازمانی متولی ارائه خدمات عمومی در روستاها به صورت واحد نبوده است. پس از تأسیس دهیاری‌ها در روستاهای کشور این امکان به وجود آمد تا دهیاری‌ها به عنوان مدیر ارشد روستا نسبت به ارائه خدمات در چارچوب وظایف خود به روستاییان اقدام کند.
توجه به هویت روستاها در راستای ظرفیت پنهان توسعه پایدار روستایی در توسعه کشور اهمیت دارد
به گفته جمالی‌نژاد در حال حاضردر ۳۰ هزار روستا سیستم جمع‌آوری و حمل زباله ساماندهی شده‌است، ۹۲۴ پایگاه آتش‌نشانی در کشور راه‌اندازی و به ماشین آلات و اقلام امداد و نجات تجهیز شده‌اند و حدود ۹۰۰۰ روستا را تحت پوشش دارند، ۱۳۰ هزار پروژه عمرانی و خدماتی توسط دهیاری‌ها در روستاها اجرا شده و بطور متوسط سالیانه حدود ۱۰ هزار پروژه اجرایی می‌شود. ۷۵۰۰ بوستان روستایی در روستاها احداث و در ۷۶۱ روستا زیرساخت‌های گردشگری روستایی و توسعه بوم‌گردی ایجاد شده است.
ظرفیت‌های روستا شناخته و شناسانده شود
مسأله روستا و عشایر جزو مسائل جدی کشور است و روستاییان و عشایر نقش مؤثری در افزایش سرمایه اجتماعی کشور دارند. روستاییان و عشایر در اقتصاد، فرهنگ و تمدن ما نقش بسزایی دارند که باید ابعاد مختلف آن‌را بطور تخصصی ارزیابی شود. معاون عمران و توسعه امور شهری و روستایی وزیر کشور معتقد است:” همبستگی، وفاق وحس تعلق روستاییان از مهمترین ظرفیت‌های توسعه مناطق روستایی کشور است و ضرورت دارد ظرفیت‌های تاریخی، فرهنگی و اقتصادی روستاها به نحو مطلوب شناخته و شناسانده شود تا از آنها در برنامه‌های توسعه کشور به نحو خوبی بهره ببریم.”
توجه به هویت روستاها در راستای ظرفیت پنهان توسعه پایدار روستایی در توسعه کشور اهمیت دارد. جمالی‌نژاد می گوید: هویت دادن به روستاییان شامل حفظ شأن و منزلت آنها و توجه به سبک زندگی روستایی و کارکردهای روستاییان در تولید و کارآفرینی می شود. باید به در نظر گرفتن سهم آنها در مسیر توسعه و پیشرفت کشور در برنامه ریزی های این عرصه تاکید کرد.
همبستگی، وفاق وحس تعلق روستاییان از مهمترین ظرفیت‌های توسعه مناطق روستایی کشور است و ضرورت دارد ظرفیت‌های تاریخی، فرهنگی و اقتصادی روستاها به نحو مطلوب شناخته و شناسانده شود تا از آنها در برنامه‌های توسعه کشور به نحو خوبی بهره ببریم
توسعه اشتغال، روستایی را دلخوش به ماندن می‌کند
مهاجرت از روستاها به شهرها یکی از بزرگترین مشکلات حوزه روستایی است. موضوعی که معاون وزیر کشور نیر به آن اشاره می‌کند: ریشه مهاجرت از روستاها به شهرها به چندین دهه قبل برمی‌گردد، را از بزرگترین مشکلات حوزه روستایی کشور است. بدون شک مهمترین بحث روستاها و عامل ماندگاری در روستاها اشتغال است و اگر توجه به این موضوع از سوی تمامی دستگاه‌ها افزایش یابد، شاهد بهبود وضعیت روستاها و شهرهای کوچک خواهیم بود. بر اساس آمارها طی سال‌های اخیر در برخی مناطق کشور، شاهد بازگشت مردم به روستاها هستیم.
در قانون دهیاری‌ها، بستر سازی برای توجه به اقتصاد روستا و اشتغال در روستاها دیده شده و با حمایت‌ها و هماهنگی سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور، تاکنون ۹۵۰ شرکت تعاونی دهیاری‌ها با هدف ایجاد درآمدپایدار برای روستا و تحول در رویکردها نسبت به روستاها تشکیل شده که حدود ۲۱ هزار دهیاری، یعنی معادل ۵۶ درصد دهیاری‌های کشور، عضو آنها هستند و این تعاونی‌ها تاکنون بیش از ۱۰ هزار شغل در مناطق روستایی ایجاد کرده‌اند.