ماموریت شاه جهان در وضعیت نارنجی
امدادگران 23 کوهنورد را از بلندترین نقطه رشته‌کوه آلاداغ نجات دادند
خبر که رسید، امدادگران به سمت قله شتافتند. 23 نفر بودند. 10 زن و 13 مرد کوهنوردی که همگی در ارتفاعات شاه‌جهان اسفراین گم شدند. بارش برف، کولاک و سرمای قله شاه‌جهان با ارتفاع ۳۰۸۰ متر، همزمان شد با فداکاری نجاتگران در کوه و برف و کولاک. 24 ساعت طول کشید تا ماموریت سخت مردان سرخ‌پوش در رشته‌کوه آلاداغ در شمال شهرستان اسفراین خراسان شمالی به پایان رسید.
جمعه بود که خبر مفقودی 23 کوهنورد در ارتفاعات شاه‌جهان اسفراین تیم‌های امداد و نجات شهرستان‌های اسفراین و شیروان را به این منطقه کوهستانی کشاند. برف می‌بارید. باد تند پاکوبی در مسیر صعب‌العبور را سخت‌تر کرده بود. بوران فرصت دیدن را از فاصله یک متری گرفته بود. دمای هوا هر لحظه کمتر و کمتر می‌شد. اعضای تیم امداد به فاصله یک متری از یکدیگر قدم برمی‌داشتند تا مفقودی دیگری رقم نخورد.
وضعیت نارنجی
به گفته ابراهیم سارمی، معاون امداد و نجات استان خراسان شمالی با دریافت اطلاعات اولیه گروه کوهنوردان گمشده مشخص شده این تیم که برای صعود به قله شاه‌جهان رفته بودند به‌دلیل بارش باران و مه شدید مسیر برگشت را گم کرده‌اند: «اقدام به صعود کوهنوردان در حالی بود که سازمان هواشناسی در چند روز گذشته وضعیت نارنجی آب و هوایی اعلام کرد. وقوع بارش و رعد و برق در سطح استان هم پیش‌بینی شده بود.»
همزمان با گزارش ناپدید شدن این گروه کوهنورد، امدادگران هلال احمر وارد منطقه شدند: «کوهنوردان هنگام بازگشت از قله مسیر را اشتباه رفته بودند و گرفتار شدند. با ندای امداد ١١٢ جمعیت هلال احمر استان خراسان شمالی تماس گرفتند و درخواست کمک کردند.»
کوهنوردان خارج از دسترس
اما این تماس‌ها خیلی امیدبخش نبود. غروب جمعه بود که تلفن کوهنوردان از دسترس خارج شد. نقطه‌زنی‌ها از سوی امدادگران هلال احمر کلید خورد. بر اساس محاسباتی که انجام گرفت، بررسی‌ها نشان می‌داد که این گروه از کوهنوردان در ضلع شمالی قله پناه گرفته‌اند. با همین فرضیه تیم‌های امداد به سمت نقطه‌ای رفتند که احتمال پناهگیری 23 کوهنورد وجود داشت.
«پیش‌بینی می‌شد که کوهنوردان در آغل دام و در مسیر شیروان پناه گرفته باشند. به همین خاطر همان روز جمعه 5 گروه امداد و نجات هلال احمر به منطقه اعزام شدند. یکی از تیم‌های هلال احمر که از ارتفاع کوه شاه‌جهان بالا رفته بودند، در فاصله چندکیلومتری از کوه چند شعله نور دیدند. غروب بود که به منظور تقویت جست‌وجو در منطقه، دو تیم دیگر نیز از شهرستان شیروان و تیم واکنش سریع استان به منطقه اعزام شدند. تا شامگاه جمعه، 8 تیم جست‌وجو و نجات کنار تعدادی از کوهنوردان وارد قله شده بودند.» این را سارمی گفت و ادامه داد: «این در حالی بود که سرپرست معاونت سیاسی استانداری و فرمانداران هر دو شهرستان پای کار و پیگیر موضوع بودند. از شهرستان شیروان نیز خودروی راهداری برای بازگشایی مسیر کوهستانی وارد عمل شد تا دسترسی به محل با خودرو میسر شود.»
سرنوشت نامعلوم 23 کوهنورد
محسن نوروزی، سرپرست شعبه شیروان است. مردی که 12 سالی سابقه شرکت در عملیات‌های امداد و نجات را دارد. او می‌گوید این تیم نیز مانند اغلب تیم‌هایی که در ارتفاعات گم می‌شوند، نه به مسیر قله آشنا بودند، نه اصول فنی صعود را رعایت کرده بودند: «زمان طلایی برای نجات گمشده‌ها را در زمستان نباید از دست داد. سریع‌ترین مسیرها باید برای نجات انتخاب شود. اگرچه مسیرها خطرناک و صعب‌العبور است، اما نجاتگران جان‌شان را کف دست‌شان می‌گذارند و به دل حادثه می‌روند.»
کوهنوردان که به سمت قله حرکت کرده بودند، 25 نفر بودند اما دو نفر از آنان جدا شدند و به سمت بجنورد حرکت کردند. 10 زن و 13 مرد کوهنورد اما سرنوشت جداگانه‌ای داشتند. ساعت‌ها در سرمای قله مانده بودند و راه را پیدا نمی‌کردند.
نوروزی جزییات این نجات را روایت کرد: «عصر جمعه بود که مفقودی کوهنوردان شاه‌جهان به ما اعلام شد. دو تیم عملیاتی از شیروان به منطقه اعزام شدند. نزدیکترین روستا به کوه بلغان است. وقتی به آنجا رسیدیم، برف و کولاک شده بود. برف یک متری همه جا را پوشانده بود. حرکت به سختی انجام می‌شد. به همین خاطر از راهداری شیروان کمک خواستیم تا مسیر را باز کنند. در ادامه تیم واکنش سریع هم به ما اضافه شد. همزمان خودروی آفرود هم به منطقه آمد.»
ماموران راهداری با خودرو برف‌روب توانستند 8 کیلومتر از مسیر را باز کنند. دیگر این خود امدادگران بودند که باید مسیر قله را کوه‌پیمایی می‌کردند تا به کوهنوردان برسند.
«کوهنوردان در همان تماس نخستی که با هلال احمر برقرار کرده بودند، موقعیت خود را ارسال کردند. اما به دلیل سرمای زیاد قله مجبور شده بودند مسیرشان را تغییر دهند و در یک منطقه پناه بگیرند.»
شکل‌گیری فرضیات
فرصت‌ها نباید از دست می‌رفت؛ همین شد تا با فرضیات پیش رو امدادگران به سمت نقطه احتمالی حضور کوهنوردان حرکت کردند: «احتمال می‌دادیم که در سمت خانه‌های عشایر در قسمت چشمه کبود پناه گرفته باشند؛ جایی در قسمت ضلع شمالی قله کوه. با وجودی که شب بود، امدادگران دست از جست‌وجو نکشیدند و عملیات تا صبح ادامه داشت.»
همزمان با طلوع آفتاب، تیم‌های دیگر هم به امدادگران پیوستند. بالگرد هلال احمر هم به پرواز درآمد: «سرانجام ساعت 8 صبح بود که امدادگران توانستند 23 کوهنورد را که دچار ضعف بدنی شده بودند، پیدا کنند و نجات دهند. از میان این گروه از کوهنوردان 7 نفر دچار مشکل شده بودند و توان راه رفتن نداشتند. 6 مرد با بالگرد هلال احمر به پایین قله منتقل شدند و یکی دیگر از کوهنوردان که شرایط بدتری داشت، با بالگرد اورژانس به بیمارستان منتقل شد.»
نجات پس از 24 ساعت نفسگیر
نوروزی که 35 سال دارد در عملیات‌های سخت و ویژه دیگری هم حضور داشته است. سقوط هواپیمای آسمان در دنا یکی از عملیات‌های تلخ و دردناکی بود که سرپرست شعبه شیروان در آنجا حضور داشت: «24 ساعتی طول کشید تا این عملیات سخت تمام شد و امدادگران توانستند دیگر کوهنوردان را به پایین قله هدایت کنند. این ماموریت هم با توجه به بارش برف و کولاک در نوع خود سخت بود، اما سرانجام همه کوهنوردان نجات یافتند و ماموریت تمام شد.»