تهران در مرز انفجار
مدت‌هاست جمعیت تهران به حد اشباع رسیده و خدمات شهری پاسخگوی نیازهای شهروندان نیست
پایتخت از پایتخت‌نشینان اشباع شده. پایتخت مدت‌هاست میزبان کسانی است که یا در پی کار و کاسبی یا زندگی بهتر راهی تهران شده‌اند. کلانشهری که حالا دیگر توان پاسخگویی به نیاز شهروندانش را ندارد. به گفته رئیس کمیته اجتماعی شورای شهر بیش از دو سده از انتخاب تهران به‌عنوان مرکز سیاسی – اداری کشور می‌گذرد. «شهر از لحاظ افزایش جمعیت، گسترش افقی و عمودی و تنوع فعالیت‌ها و خدمات روند رو به رشدی داشته.» به باور زهرا شمس‌احسان، مدت‌هاست جمعیت تهران به حد اشباع رسیده و خدمات شهری پاسخگوی نیازهای شهروندان نیست.
شهروندآنلاین- پایتخت از پایتخت‌نشینان اشباع شده. پایتخت مدت‌هاست میزبان کسانی است که یا در پی کار و کاسبی یا زندگی بهتر راهی تهران شده‌اند. کلانشهری که حالا دیگر توان پاسخگویی به نیاز شهروندانش را ندارد.
به گفته رئیس کمیته اجتماعی شورای شهر، بیش از دو سده از انتخاب تهران به‌عنوان مرکز سیاسی – اداری کشور می‌گذرد. «شهر از لحاظ افزایش جمعیت، گسترش افقی و عمودی و تنوع فعالیت‌ها و خدمات روند رو به رشدی داشته.» به باور زهرا شمس‌احسان، مدت‌هاست جمعیت تهران به حد اشباع رسیده و خدمات شهری پاسخگوی نیازهای شهروندان نیست.
به گفته شمس‌احسان، مخاطرات طبیعی و انسانی هم موجودیت شهر، زندگی شهروندان و آرامش و رفاه آنان را با تهدید مواجه کرده است. تهران این روزها با چالش‌های متعددی دست به گریبان است. «تهران این روزها با افزایش بیش از حد جمعیت، رشد بیکاری و تمرکز بیش از حد فعالیت‌ها و آسیب‌های اجتماعی دست به گریبان است.»
ترافیک سنگین، ناکافی بودن زیرساخت‌های حمل‌ونقل، بافت‌های فرسوده، حاشیه‌نشینی و اسکان غیررسمی هم از دیگر مشکلات پایتخت است. کمبود منابع آب و آلودگی‌های زیست‌محیطی هم از دیگر چالش‌های شهروندان و مدیران شهری‌اند. چالش‌هایی که علاوه بر پایین آوردن کیفیت زندگی در شهر، وجهه آن را به‌عنوان پایتخت کشور مخدوش ساخته است.
مسئولیت اجتماعی مدیریت شهری، یک چارچوب و محدوده اخلاقی است که مدیریت شهری در برابر شهر و شهروندان دارد. مسئولیتی که کمک می‌کند مدیران شهری منافع و انتظارات اخلاقی، اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی همه ذی‌نفعان را برآورده کنند.
اقدامات بیشتر مُسکن بوده تا درمان
کارایی مدیریت شهری وابستگی مشخصی به عوامل زمینه‌ای از قبیل ثبات سیاسی، یکپارچگی اجتماعی و رونق اقتصادی دارد. اگرچه مهارت و انگیزه‌های سیاستمداران و اشخاص استفاده‌کننده از این سیاست‌ها هم تاثیرگذارند.
درواقع چارچوب و ویژگی‌های سازمانی حکمرانی شهری به‌ویژه نقش اجرایی بخش دولتی، بخش خصوصی و شهروندان، تأثیر بسیار تعیین‌کننده‌ای در موفقیت آن ایفا می‌کند. واقعیت تلخ این است که توسعه شهر تهران طی چنددهه اخیر، تابع سیاست و برنامه جامع و همه‌جانبه‌ای نبوده است.
به باور شمس‌احسان، در سطح منطقه کلانشهری، عدم توجه به ساماندهی اسکان جمعیت و استقرار فعالیت‌ها و توسعه و عمران شهرها و آبادی‌ها، ضمن تشدید آسیب‌ها و مخاطرات گسترده زیست‌محیطی و اجتماعی در منطقه، موجب فشار بیش از اندازه بر حکمرانی شهر تهران شده است. «مدیریت شهری درگیر مسائل و چالش‌های روزمره و جاری است. تجمیع و انباشت مسائل حل‌نشده تهران، موضوعی است که جز با اتکا به تحقیقات و پژوهش‌های راهبردی تدبیر آن ممکن نخواهد بود. سال‌هاست تهران مسیری را طی می‌کند که برخلاف آینده ترسیم شده در سند چشمانداز و اسناد فرادست خود است. اقدامات صورت گرفته، بیشتر به عنوان مُسکن بوده تا درمان بیماریهای پیشرو باشد.»
«مدیریت شهری درگیر مسائل و چالش‌های روزمره و جاری است. تجمیع و انباشت مسائل حل‌نشده تهران، موضوعی است که جز با اتکا به تحقیقات و پژوهش‌های راهبردی تدبیر آن ممکن نخواهد بود. سال‌هاست تهران مسیری را طی می‌کند که برخلاف آینده ترسیم شده در سند چشمانداز و اسناد فرادست خود است. اقدامات صورت گرفته، بیشتر به عنوان مُسکن بوده تا درمان بیماریهای پیشرو باشد.»
مسئولیت اجتماعی مدیریت شهری
مسئولیت اجتماعی مدیریت شهری، یک چارچوب و محدوده اخلاقی است که مدیریت شهری در برابر شهر و شهروندان دارد. مسئولیتی که کمک می‌کند مدیران شهری منافع و انتظارات اخلاقی، اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی همه ذی‌نفعان را برآورده کنند.
این مسئولیت در حوزه قانونی، اصلاح قوانین شهری منطبق با نیازهای جامعه و رفع موانع قانونی است. در حوزه اجتماعی این مسئولیت برنامه‌ریزی جهت بهبود رفاه اجتماعی و اقدامات پیشگیرانه در جهت کاهش آسیب‌های اجتماعی باید مدنظر قرار بگیرد. «مسئولیت مدیریت شهری در حوزه اقتصادی اتصال اقتصاد شهری به اقتصاد جهانی است. هرچند اصلاح ساختار و فرآیندها در جهت خدمت‌رسانی بهینه به شهروندان، کاهش هزینه‌های مدیریت شهری و افزایش بهره‌وری است.»
اگرچه به باور شمس‌احسان مسئولیت مدیریت شهری در حوزه اخلاقی رعایت اصول اخلاقی و مبارزه با فساد اداری است. «در حوزه شفافیت، ایجاد نظام اطلاعاتی یکپارچه و ارایه گزاش عملکرد به شهروندان به عنوان مسئولیت مدیریت شهری مدنظر است. در حوزه ارتباطات و مشارکت هم جلب مشارکت شهروندان در اداره شهر، مسئولیت مدیریت شهری است.»
به باور این عضو شورای شهر تهران، مسئولیت مدیریت شهری در حوزه بهداشت، ایمنی، امنیت و محیط زیست ارتقای شاخص‌های زیست‌پذیری شهری است.