ردپای تقلب در شب های مافیا

به‌ناز مقدسی_شهروندآنلاین؛ در ادامه گپ‌وگفت‌های پیش از شروع آخرین قسمت این رئالیتی‌شو که از شبکه نمایش خانگی پخش می‌شود، بازیکنان به موضوعی اشاره می‌کنند که اتفاقا نه تنها در چند روز اخیر، بلکه تقریبا بعد از پخش اولین فصل از این برنامه هم مورد نقد و بررسی مخاطبان در شبکه‌های اجتماعی بود. این بحث با اظهار نظر وحید آقاپور، بین بازیکنان شروع می‌شود: «بازی گرم و پرچالشی بود. خیلی باید فکر می‌کردیم. هرچند که در هفته گذشته آقای اوجی تابلو بود که مافیاست.»

ایمان صفا: «به نظرم هفته پیش، بازی جذابی بود اما معما چو حل گشت، آسان شود. وحید جان! یکی دیگه تارگت‌ها (اتهام) را زد و یکی دیگه گفت. بعد حالا می‌گی من؟»

وحید آقاپور: «ببخشید آقای اوجی را که من بانی بودم بروند بیرون از بازی.»

ایمان صفا: «شما بهنام بودید، بانی کس دیگه‌ای بود.»

و منوچهر هادی سر بحث را این‌گونه باز می‌کند: «‌ایمان جان، هفته گذشته آقای معین با آن هوش و ذکاوتی که دارد، سه تا تارگت زد. شما که بازیکن حرفه‌ای هستی. شما چرا خوب دفاع نکردی؟ آقای علی اوجی، شما چرا خوب دفاع نکردی؟»

علی اوجی با جدیت پاسخ می‌دهد: «وقتی بازی شروع می‌شود، نه شب شده و نه بازیکنی حرف خاصی ‌زده، یک نفر بلند می‌شود و آن سه مافیا را با هوش و ذکاوت خودش تشخیص می‌دهد! آقای معین زندی سه مافیای این سمت را تشخیص داد. معلوم است که شوک می‌شوی. اصلا این چیز عجیبی نیست. من دیدم فقط خانم حدیث میرامینی که آن سمت نشسته بودند را نگفت.»

فلامک جنیدی: «عین این اتفاق دست اول برای شما افتاد آقای اوجی.»

با این حال، علی اوجی چنین اتفاق مشابهی را در دست‌های قبل، رد می‌کند و معتقد است تنها یک مافیا را حدس‌ زده و در ادامه بازی پشت دست بازیکن‌ها دیگر بازی کرده است. اما این بحث چندین‌بار دیگر نیز وسط بازی بین بازیکنان رد و بدل می‌شود و ظاهرا آنها یکدیگر را متهم به نایت‌زدن (بازکردن چشم در زمانی که بر اساس قوانین بازی، برخی از بازیکنان باید چشم‌های خود را بسته نگه دارند) یا همان تقلب می‌کنند. درست مثل موقعیتی که‌ ایمان صفا (در نقش مافیا) وقتی با رأی شهر از بازی خارج می‌شود و بر اساس قوانین بازی کارت «ذهن زیبا» به او می‌افتد تا اگر نقش یکی از بازیکنان را درست حدس بزند دوباره به بازی برگردد، با لحنی طعنه‌آمیز خطاب به گرداننده بازی می‌گوید: «خانم لیندا کیانی، بیننده بازی هستن. » این در حالی است که او قبل از خروج از بازی نیز در نوبت خودش با لحنی طعنه‌آمیز خطاب به لیندا کیانی گفت: «من پلیر خوبی نیستم خانم کیانی، چون زیرکانه مثل شما بلد نیستم به آدم‌ها بگویم من دیدم، پشت دستم بازی کنید. بلد نیستم از این ور به اونور لینک بزنم، می‌دانید؟» با این حال، گرداننده از او می‌خواهد به نقش‌های داخل بازی اشاره کند و هرچند که او با حدسی اشتباه از بازی حذف می‌شود؛ اما می‌دانید؛ این نوع دیالوگ‌ها در وسط برنامه‌ای که مخاطبان جدی و پیگیر دارد چندان جالب نیست.

ایمان صفا (در نقش مافیا) وقتی با رأی شهر از بازی خارج می‌شود و بر اساس قوانین بازی کارت «ذهن زیبا» به او می‌افتد تا اگر نقش یکی از بازیکنان را درست حدس بزند دوباره به بازی برگردد، با لحنی طعنه‌آمیز خطاب به گرداننده بازی می‌گوید: «خانم لیندا کیانی، بیننده بازی هستن.

حالا بسیاری از همان مخاطبانی که ابتدای این قسمت، ‌ایستاده برایشان دست زدند، وقت و زمان می‌گذارند و در رابطه با امکان یا عدم امکان تقلب با یکدیگر بحث می‌کنند. پیجی به نام«Iranianrealityshow» که در بیو‌اش نوشته «پیج رسمی رئالیتی‌شو شب‌های سعید ابوطالب»، در یکی از پست‌هایی که از قسمت آخر فینال منتشر کرده بیش از ۹۷ هزار لایک گرفته و بیشتر از ۷ هزار کامنت دارد. از مجموع این کامنت‌ها می‌توان نتیجه گرفت که واکنش مخاطبان این برنامه به موضوع تقلب بیش از بقیه انتقادات به چشم می‌خورد. گروهی به این موضوع اعتراض دارند که چرا لیندا کیانی به دلیل صحبت با بازیکن‌های دیگر از بازی اخراج نشد و عده‌ای دیگر نیز معتقدند که برخی از بازیکن‌ها یواشکی چشم‌های خود را باز می‌کنند. با این حال، برای روشن شدن این موضوع با ایمان صفا تماس گرفتیم. او در پاسخ به سوال خبرنگار «شهروند» مبنی بر اینکه آیا در این مسابقه بازیکنان تقلب می‌کنند، می‌گوید: «من هیچ اعتراضی نداشتم.»

داشتید.

کجا اعتراض کردم؟

به خانم کیانی گفتید بیننده بازی هستند.

بله، داخل بازی بله، ولی بیرون بازی من چنین حرفی نزدم.

من قصد ندارم شما حرف مرا تایید کنید، فقط به عنوان کسی که هم اعتراض داشت و هم خودش تجربه حضور در این فضا را داشته، می‌خواستم بپرسم واقعا امکان تقلب کردن وجود دارد؟ (با توجه به اینکه کارگردان و عوامل برنامه تاکید می‌کنند روی صورت همه بازیکنان دوربین تنظیم شده و رصد می‌شوند.)

بله خانم، احتمال دارد، ولی من ندیدم.

با این‌حال، گفت‌وگوی ما تا همین جا بیشتر ادامه پیدا نکرد؛ به این دلیل که ایمان صفا تصور کرده است که یک خبرنگار برای گفت‌وگویی دوستانه با او تماس گرفته تا این سوال را از او بپرسد!

با این حال، فلامک جنیدی نیز که به عنوان یکی از بهترین بازیکن‌ها از گروه زنان به فینال این برنامه رسیده بود، در گفت‌وگو با «شهروند» درباره تجربه حضورش در این برنامه و اینکه واقعا چقدر احتمال تقلب و چشم باز کردن بازیکنان وجود دارد، می‌گوید: «ببین! راستش من چیزی ندیدم و خودم هم اصلا بدبین نشدم، اما این فکر به ذهن من هم می‌رسید که به هر حال این شو است و برای اینکه جذاب‌تر شود شاید یک کار‌هایی بکنند. واقعا هم اگر این‌جوری بود، خیلی خوب این کار را می‌کردند، چون اصلا حس نکردم. بنابراین بیشتر بعید می‌دانم، برای اینکه بچه‌ها (بازیکن‌ها) یکی، دو تا که نبودند، مثلا برای تهیه‌کننده یا کارگردان فرقش چه بود که چه کسی برنده شود؟ فکر نمی‌کنم. شاید اگر برخی از بچه‌ها هم این موضوع را می‌گفتند، تحت جو شدید و هیجانی این بازی این‌طور فکر می‌کردند و احتمالا بعد هم که از آن شرایط فاصله گرفتند، متوجه می‌شوند چنین چیزی نبوده است.»

 

فلامک جنیدی می‌گوید: «ببین! راستش من چیزی ندیدم و خودم هم اصلا بدبین نشدم، اما این فکر به ذهن من هم می‌رسید که به هر حال این شو است و برای اینکه جذاب‌تر شود شاید یک کار‌هایی بکنند. واقعا هم اگر این‌جوری بود، خیلی خوب این کار را می‌کردند،

با همه اینها، از زمین خود بازی، بازیکنان معتقدند تقلبی رخ نمی‌دهد، اما مخاطبان اغلب به موضوع امکان تقلب بدون نقاب و چشم‌بند اعتراض دارند. کاربری با آیدی فاطیما می‌نویسد: «اگر شعارتون اینه که مردم لذت ببرند، دقیقا برعکس عمل کردید با این فینال سطح پایین. بیشتر توهین به شعور مخاطب بود.» در حالی که در زیر این کامنت تعداد زیادی از کاربران واکنش نشان داده‌اند و اغلب نیز با این نظر همراه هستند، کاربری با آیدی محمد معتقد است: «دقیقا. این سری مافیا داشت برنده می‌شد. ‌یهو همه آگاه شدن. معلوم بود برای طولانی شدن فیلم تقلب رسوندن بهشون.» و آیدا نیز با چند ایموجی دیسلایک می‌نویسد: «حق مافیا بود، شهر متقلب لابی کن.» هرچند که اینها بخشی از نظرات کاربران است و برخی نیز به تعریف و تمجید از آن پرداختند، اما واقعیت این است که کارگردان و همه عوامل این برنامه تاکنون برای شفاف شدن این موضوع که دغدغه بسیاری از مخاطبان است، از پشت صحنه و اتاق کنترل و دوربین‌هایی که بازیکنان را کنترل می‌کنند، چیزی را به مخاطبان‌شان توضیح نداده‌اند.

فارغ از قضاوت‌ها و اعتراضات مخاطبان، آنچه اینجا اهمیت دارد این است که اساسا سرمنشأ این فضای دوقطبی، همان حرف‌ها و تکه‌هایی است که از زمین همین بازی به تصویر کشیده می‌شود. ادعای نایت‌زدن و دیدن و متهم کردن برخی از بازیکن‌ها در این برنامه، موضوع تازه‌ای نیست. تقریبا از همان قسمت‌های آغازین این برنامه، گروه‌های قبلی و حتی باز هم مخاطبان آن قسمت‌های برنامه این موضوع را مطرح کرده‌اند. کما اینکه در اولین قسمت از فینال فینالیست‌ها که با حضور بازیگران و چهره‌های دیگری برگزار شده بود نیز بعد از پایان آن دست(سِت) نشان داده شد که برخی از بازیکنان که در آن قسمت نقش مافیا را داشتند نسبت به حسین مهری که در نقش شهروند همان ابتدای بازی سه مافیا را با قاطعیت اعلام کرد، همین موضع را گرفته بودند. تا جایی که کار در قسمت بعدی این برنامه به جایی رسید که بازیکنان از چشم‌بند استفاده کردند. هرچند که این راهکار باز هم چندان دوامی نداشت و با همه حواشی که این موضوع برای این برنامه ایجاد می‌کند، ظاهرا «سعید ابوطالب» کارگردان این برنامه تصمیم گرفت که به حالت قبل برگردد. همین هم شد که با شروع فصل بعدی شب‌های مافیا، دوباره نقاب‌ها حذف شد.

استخراج کامنت‌های اینستاگرامی اما نشان می‌دهد که مخاطبان این برنامه نسبت به برخی از اتفاقات پشت صحنه بدبین شده‌اند و این بدبینی تا جایی ادامه پیدا می‌کند که حتی گا‌هی، کار به ذکر نام یکی از سلبریتی‌ها می‌کشد و گروهی او را متهم به تقلب می‌کنند و عده‌ای از هواخواهان آن بازیگر هم مجبور به دفاع از او می‌شوند. البته از تاثیر این برنامه در ذهن مخاطب می‌توان به این حرف نیما شاهرخ‌شاهی نیز اکتفا کرد که در یکی از قسمت‌های شب‌های مافیا به عنوان درد دل می‌گوید که بعد از پخش قسمت‌هایی که او در آن بازی کرده به خاطر کامنت‌های منفی کاربران شبکه‌های اجتماعی درباره نقاط ضعفش، مجبور شده تا مدت زیادی کامنت‌های پیج اینستاگرامش را ببندد.

با این حال، وجود این فضای مبهم برای برنامه پرطرفداری که نزدیک به دو سال از ساخت اولین قسمت آن می‌گذرد و همچنان هم ادامه‌دار است، چندان جالب نیست. میثم ایران‌پناه، رفتار‌شناس، که خودش سال‌ها تجربه بازی مافیا را به صورت حرفه‌ای دارد، درباره ماهیت این رئالیتی‌شو به «شهروند» می‌گوید: « قبل از هر چیز، باید این سوال را از خودمان بپرسیم که اساسا چرا بازی‌ها به وجود آمدند؟ پاسخ این است که بازی‌ها برای این به وجود آمدند که یک شبیه‌سازی از دنیای واقعی هستند تا ما بتوانیم فارغ از اینکه ببریم یا ببازیم، آنجا تمرین کنیم تا در موقعیت‌های طبیعی که قرار می‌گیریم، بتوانیم آن پتانسیل و مهارت‌ها را داشته باشیم. برای همین می‌بینیم که بیشتر بازی‌ها در دربار پادشاهان در قدیم اتفاق می‌افتاد. درست مثل بازی شطرنج که برای پادشاهان جنبه تمرین و آموزش قبل از جنگ داشت. نکته بعدی این است که در خصوص بازی مافیا و علت وجودی این بازی باید گفت که ما در مغز و ذهن حوزه‌ای داریم به نام درک ‌امیال و باور‌های دیگر و در اصل اجتماعی شدن یکی از پایه‌هایش نظریه ذهن است. بازی مافیا در اصل بر اساس درک‌ امیال و باور‌های آدم‌ها و اینکه به کدام سمت می‌خواهند بروند، است.»

با این حال، این رفتار‌شناس معتقد است که حتی اگر تقلبی هم در این بازی‌ها اتفاق بیفتد باز هم بخشی از بازی است و در توضیح این گفته‌اش می‌گوید: «به خاطر اینکه در دنیای واقعی هیچ‌وقت نمی‌توانید به زور به آدم‌ها بگویید تقلب نکنید. طبیعتا در این بازی ممکن است فضای تقلب را هم بگذارند تا ما یاد بگیریم که چه راهکار‌هایی داریم که جلوگیری کنیم از اینکه در دنیای واقعی این تقلب‌ها اتفاق نیفتد و رفتار افراد طرف مقابل‌مان در روابط اجتماعی را بیشتر بسنجیم.»

حواشی رئالیتی‌شوی شب‌های مافیا

بدون اغراق در اغلب نظرسنجی‌های شبکه‌های اجتماعی، رئالیتی‌شوی شب‌های مافیا بعد از جوکر، یکی از پربیننده‌ترین برنامه‌های شبکه نمایش خانگی به حساب می‌آید. همین هم شده که سطح توقع مخاطبان و واکنش‌ها به حواشی این برنامه نیز در شبکه‌های اجتماعی بیشتر به چشم می‌خورد. با این حال، یکی از موضوعاتی که از چشم نافذ کاربران شبکه‌های اجتماعی پنهان نمانده است، ادعایی است که ظاهرا به بازیکنان هر دست تاکید شده تا روی آن تاکید کنند حتی اگر یادشان رفته بود! به این ترتیب، همه بازیکنان وقتی در حین بازی می‌خواهند به دست‌های قبلی که با یکدیگر بازی کردند رجوع کنند، می‌گویند: «در بازی هفته پیش»! این در حالی است که طرفداران این برنامه به واسطه هوش و ذکاوت خودشان و همچنین اخباری که از حواشی ساخت این برنامه‌ها به گوش مردم عادی رسیده، مستحضر هستند که هر سه قسمت این برنامه در یک روز و پشت سر هم ضبط می‌شود. بنابراین به نظر می‌رسد در برنامه‌ای که نه تنها نام رئالیتی‌شو را یدک می‌کشد، بلکه وقتی به عنوان بازی مافیا و شهروند، بر مفهوم صداقت و درستی تاکید دارد و میثم ایران‌پناه هم به موضوع ماهیت و فلسفه بازی‌ها اشاره می‌کند، بسیار عجیب است که چنین حرف غیر واقعی، مدام در طول بازی به خورد مخاطبان آگاه داده می‌شود! اما فارغ از ضعف‌هایی که این برنامه دارد، بدون شک نقاط قوت آن نیز باعث شده تا به امروز نه تنها بین مخاطبان برنامه‌های شبکه نمایش خانگی جا باز کند، بلکه حضور بازیگران و ستارگان عالم هنر و ورزش در چنین برنامه‌ای نیز نشان می‌دهد که شب‌های مافیا با همه حواشی و چالش‌هایی که دارد همچنان با اقبال عمومی روبه‌روست و خواهد بود؛ به شرط آنکه نقطه ضعف‌ها و نقد جدی مخاطبانش را جدی بگیرد؛ تا ما هم برای سعید ابوطالب و تیمش ایستاده کف بزنیم.