پنجره خانههای روستا نیمه باز است و گذر هیچیک از اهالی در خانههایی که روی هم سوار شدهاند به چشم نمیخورد. اندک خانوادههای باقیمانده در روستای امامزاده داوود هم در حال ترک خانههایشان و رفتن به نقطهای امن هستند تا آبها از آسیاب بیفتد. به جای همهچیز، حالا فقط گلولای به چشم میخورد و حجمهای بزرگوکوچکی از وسایل خانهها و مغازهها؛ اسباببازیهای پلاستیکی، تسبیح، پشتیهای قهوهخانه، خودروهای سواری، کفش، آبگرمکن، یخچال و … همگی در شلآبهای عظیم در هم رفته. امامزاده داوود، حالا روستای در هم شکستهای است که سیل و طغیان رودخانه در آن، در شامگاه 5 مرداد، 18 کشته و بیش از 19 مفقود بر جای گذاشت و همه اینها تنها در 20 دقیقه اتفاق افتاد.
مرضیه موسوی- شهروند آنلاین؛ «پدران ما میگفتند چنین سیلی، دقیقا در مردادماه سال 1333 در امامزاده داوود به راه افتاده بود. آن سال تا مدتها از پایین دره، قابلمه و وسایل زندگی و خنزر پنزرهایی که سیل برده بود را پیدا میکردند.»
«داوود گنجعلی»، یکی از کسبه و از اهالی قدیمی روستای امامزاده داوود است که از سیل جان سالم به در برده اما گلولای، مغازهاش را در هم کوبیده است. او میگوید: «همه چیز در 20 دقیقه اتفاق افتاد. ما از وقتی بارش شدید شد و هشدار قرمز اعلام کردند مشغول خروج مردم از راسته اصلی بازار شدیم، اما سیل خیلی زود به ما رسید. آب، من را با خودش برد اما شانس آوردم که گوشهوکنار بودم و توانستم خودم را بیرون بکشم، اما شدت آب آنقدر زیاد بود که از بزرگوکوچک، همه را با خود برد.»
در همان راسته اصلی بازار، 4 نفر از اهالی و کسبه در سیل مفقود شدهاند و حتی پیکر آنها هم هنوز پیدا نشده. راسته اصلی بازار امامزاده داوود، جایی که بیشترین خسارتهای سیل در آن رخ داده، درست در مسیر رودخانه قرار دارد. حالا سیل، پل قدیمی را که روی رودخانه کشیده شده بود از بین برده است؛ پلی که بسیاری از کسبه اصلا از وجودش مطلع نبودند و نمیدانستند زیر آن نقطه از بازارچه، جریان آبی روان است.
سقف چهلستون فروریخت
«ساعت حدود 12 شب بود که ناگهان تگرگ شدیدی آمد. مردمی که در بازارچه بودند به قهوهخانهها و سفرهخانهها هجوم آوردند و عدهای هم در پاساژ چهلستون پناه گرفتند تا تگرگ بند بیاید. سیل دقیقا در همین چند نقطه، خیلی از مردم را آن شب گرفتار کرد و به کام مرگ کشاند.» این را صاحب سفرهخانه سنتیای میگوید که درست روبهروی پاساژ چهلستون قرار داشت. حالا پشتیها، میز و صندلی رستوران سنتیاش هرکدام گوشهای از دره پرت شده است. بعد از سیل، به کمک امدادگران آمده بود که گوشهای از کار را دست بگیرد؛ مثل اغلب کسبه و ساکنان روستا.
روستای پلکانی امامزاده داوود تا نیمه در گل فرو رفته. خودروهایی که بالادست روستا پارک شده بودند، با جریان شدید سیل به داخل حیاط امامزاده یا در دره، چندکیلومتر پایینتر به گل نشستهاند. نیروهای راهداری و آتشنشانی و تیمهای امدادی در حال روفتن گلولای به داخل کانال آب هستند.
«مرتضی مرادیپور»، معاون عملیات سازمان امدادونجات جمعیت هلالاحمر که رهبری تیم عملیاتی جمعیت هلالاحمر را برعهده دارد، میگوید: «امدادگران برای لایروبی مغازهها و برداشتن آوار ساختمانهایی که تخریب شده، باید با لوازم و تجهیزات اولیهای مثل بیل و دیگر لوازم سبک مشغول به کار شوند. چراکه در بسیاری از نقاط سیلزده امکان تردد خودرو وجود ندارد و این، کار را سخت کرده است.»
امدادگران بیش از 16 ساعت آواربرداری و عملیات انجام دادند تا توانستند پیکر یکی از غرقشدگان را از زیر ستونهای سقف فروریخته مغازهای بیرون بکشند. مرادیپور میگوید: «تعداد کشتهشدگانی که تاکنون پیکرشان کشف شده به 18 نفر رسیده است، اما با توجه به وضعیت حادثه و فیلمهای موجود از لحظه وقوع سیل میتوان حدس زد که تعداد کشتهشدهها بسیار بیشتر از این آمار است.»
و از آمار رسمی 19 مفقودی یاد میکند که خانوادهها و بستگانشان با مراجعه به کانکس مفقودان، اعلام کردهاند. این در حالی است که احتمال دارد تمام اعضای یک خانواده جان خود را بر اثر سیل از دست داده باشند و تا اعلام مفقودی آنها از طرف دیگر آشنایان و بستگان، زمان بیشتری مورد نیاز است.
مسئول عملیات جستوجوی سیل امامزاده داوود میگوید: «با توجه به وضعیت سیل و منطقه، لایروبی و آواربرداری در این روستا ممکن است زمانبر باشد. با اینحال علاوه بر هلالاحمر، نهادها و ارگانهای دیگر هم مشغول کمکرسانی به ما هستند تا هرچه زودتر اینجا به حال اول خود برگردد.»
او درباره توصیهها و هشدارهای وقوع سیلاب در ارتفاعات تهران میگوید: «قبل از وقوع سیلاب هشدارهای لازم داده شده بود و برخی از مردم و مسافران هم روستا را تخلیه کرده بودند. با اینحال همچنان عدهای بیتوجه به هشدارها، در روستا باقی مانده بودند و در زمان وقوع حادثه درست در مسیر دره و محل وقوع سیل حضور داشتند.»
او همچنین توصیه میکند: «مردم قبل از سفر یا اتراق در کنار رودخانهها، حتما وضعیت آبوهوا را رصد کنند و در زمان وقوع باران و اعلام هشدار، از نشستن کنار رودخانهها و همچنین از تردد در مسیرهای پرخطر دوری کنند.»
305 نیروی عملیاتی در منطقه سیلزده کن سولقان مشغول به امدادرسانی و جستوجو هستند. همچنین دو تیم آنست به این منطقه اعزام شد تا با جستوجو در دره پاییندست، مفقودان احتمالی را پیدا کنند.
شوک حادثه
حالا که بخشهایی از پل اصلی امامزاده داوود تخریب شده، امدادگران برای رسیدن به «قهوهخانه» و نقاطی که بیشترین آسیبها را دیده است باید از پشتبام امامزاده به سمت دیگر روستا بروند؛ جایی که نردبان بلندی قرار داده شده است تا رسیدن به مرتفعترین قسمت بام را ممکن کند.
اهالی روستا از همین پلهها مشغول ترک خانههایشان هستند. با بقچه و وسایل ضروری به دست. به پایین روستا که میرسند، نگاهی به پشت سر میاندازند؛ انگار بخواهند برای آخرین بار منظره روستا و خانهشان را ببینند، اما خانوادههای مفقودان سیل، پای رفتن از روستا را ندارند.
گاه که صدای دستگاههای برش و بابکتها میخوابد، صدای شیون زنی از دور به گوش میرسد و پژواکش در کوههای کن سولقان میپیچد. امدادگران میگویند صدای مادری است که فرزندانش را در سیل گم کرده و از ساعات اولیه که پای تیمهای عملیاتی به اینجا باز شده، این صدا به گوش میرسید.
زن دیگری پای دیوار امامزاده نشسته و گریه میکند. چنگهایی که به صورتش انداخته، به خطهای قرمز خونینی تبدیل شدهاند که او حسشان نمیکند. صداهای نامفهومی از دهانش خارج میشود که شبیه هیچ کلمهای نیست.
پسر خردسالش درست از مقابل چشمانش در آب سیل افتاده و رفته که رفته. تنها کاری که از دستش بر آمده این بود که خودشان را به کانکس ستاد مفقودان رسانده و مشخصات پسرک را اعلام کرده بلکه خبری از او به گوشش برسد.
حال و روز دیگر افرادی که عزیزی را در سیل از دست دادهاند، بهتر از این نیست. تیمهای حمایت روانی سحر از ظهر روز پنجشنبه، از استان البرز به روستا اعزام شدهاند تا به خانوادهها تسکین دهند و حمایتهای روحی و روانی از خانوادههای متاثر از سیلاب را آغاز کنند.
گروهی به سراغ خانوادههای مفقودان میروند و گروهی به سراغ کسبهای که اضطراب و وحشت سیل هنوز در چشمانشان دو دو میزند و همه زندگی خود را از دست رفته میبینند. حتی امدادگران و تیمهای عملیاتی حاضر در صحنه هم نیاز به کمکهای روحی و روانی دارند تا از پس این شرایط بربیایند.
«فاطمی»، نجاتگر یکم جمعیت هلالاحمر شهرستان شهریار که از ساعات اولیه شروع عملیات، در امامزاده داوود حاضر شده میگوید: «صحنههای تکاندهنده زیادی در این سیل به چشم دیدیم که قابل توصیف نیست. وقتی وارد روستا شدیم شرایط بسیار وخیمی بود. توانستیم چند نفری را زنده پیدا کنیم و به موقع به آمبولانس برسانیم، اما حجم حادثه بیشتر از این حرفهاست و حتما افراد زیادی هنوز در گلولای به جا مانده از سیل هستند که پیدا نشدهاند.»
با لباس و سر و صورتی گلی، دقیقهای کنج سایه کولری در پشتبام امامزاده نشسته است. او میگوید: «شدت سیل آنقدر زیاد بوده که اجساد و حتی خودروها را با خود به داخل دره برده. تعدادی از اجساد کشف شده در فاصله چندکیلومتری دره پیدا شدهاند.»
با وجود هشدارهای هواشناسی و نیروهای امدادی برای تخلیه روستا، از شبجمعه بیش از صد خودروی شخصی در جاده کن سولقان به سمت امامزاده داوود روانه شده بودند؛ جادهای که به دلیل رانش زمین و ریزش کوه، در برخی نقاط مسدود شده و همچنین بخشی از جاده هم در مسیر سیلاب قرار دارد.
بازدید رئیس جمعیت، معاون اول رئیسجمهور و سایر مقامات از مناطق سیلزده امامزاده داوود
دکتر کولیوند به همراه وزیر کشور، در ساعات اولیه وقوع سیل در امامزاده داوود حاضر شدند و ضمن بازدید هوایی از این منطقه، وضعیت حادثه را ارزیابی و جلسه ستاد بحران را تشکیل دادند. محمد مخبر، معاون اول رئیسجمهوری هم به همراه استاندار تهران در این روستا حاضر شد و ضمن بازدید از مناطق سیلزده امامزاده داوود، در جریان میزان خسارات وارده قرار گرفت.
معاون اول رئیسجمهوری همچنین در جریان این بازدید ضمن ابراز همدردی با خانواده قربانیان این حادثه، از مردمی که در جریان سیل و رانش زمین دچار خسارت و صدمه شدهاند دلجویی کرد و دستورات لازم را برای کمک به سیلزدگان و جبران خسارات وارده به آنان صادر کرد.
مخبر همچنین از گروههای امدادی، آتشنشانی، هلالاحمر و تیمهای امدادونجات حاضر در صحنه که از نخستین دقایق به کمک مردم آمدهاند، قدردانی کرد. معاون اول رئیسجمهوری در این بازدید گفت: «تمام ارگانها با همه توان پایکار هستند تا زودتر وضعیت مفقودان مشخص شود و همچنین لایروبی روستا با سرعت انجام شود.»
همچنین در جریان سیل نیمهشب چهارشنبه و بامداد پنجشنبه در امامزاده داوود، رئیسجمهوری از استاندار تهران خواست تا تمام امکانات امدادی اعم از هلالاحمر، شهرداری و ستاد مدیریت بحران را برای تسریع در عملیات امدادونجات و نیز تمهید پیشبینیهای لازم برای پیشگیری از حوادث مشابه سیل در امامزاده داوود (ع)، بسیج کند.
آیتالله«سیدابراهیم رئیسی» در حالی که به منظور برگزاری سیامین سفر استانی دولت مردمی به همدان سفر کرده بود، به رئیس دفتر خود ماموریت داد که در تماس با استاندار تهران پیگیر آخرین وضعیت امدادرسانی به سیلزدگان امامزاده داوود (ع) تهران شود.
بر این اساس، غلامحسین اسماعیلی هم در تماس با استاندار تهران که در محل امامزاده داوود (ع) حضور دارد، دستورات آیتالله رئیسی مبنی بر بسیج کلیه امکانات امدادی اعم از هلالاحمر، شهرداری و ستاد مدیریت بحران برای تسریع در عملیات امدادونجات و نیز تمهید پیشبینیهای لازم برای پیشگیری از حوادث مشابه را به او ابلاغ کرد.
امدادگران به کمک نیروهای محلی 11 نفر را از سیلاب سیستان و بلوچستان نجات دادند